Η ιστορία της Μαλάλα στον κινηματογράφο

«Με λένε Μαλάλα» ήταν ο τίτλος της αυτοβιογραφίας της νεαρότερης βραβευθείσας με Νομπέλ Ειρήνης που έκανε ρεκόρ πωλήσεων ανά τον κόσμο. Η ζωή και η δράση της πακιστανής ακτιβίστριας αποτελούν το θέμα και ενός νέου ντοκιμαντέρ με τίτλο «Μου έδωσε το όνομα Μαλάλα» (He named me Malala), με την υπογραφή του Ντέιβις Γκουγκενχάιμ, του σκηνοθέτη πολλών διάσημων ντοκιμαντέρ με διεθνή επιτυχία – στα πιο γνωστά συγκαταλέγεται το «Αn unconvenient Truth» με πρωταγωνιστή των τέως αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Αλ Γκορ και την απλουστευμένη θεωρία του περί κλιματικής αλλαγής. Το ντοκιμαντέρ για τη Μαλάλα αναμένεται να κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στις ΗΠΑ στις 22 Οκτωβρίου.

Mια εφηβεία όχι σαν όλες τις άλλες

Η ιστορία της μικρής Μαλάλα είναι λίγο πολύ γνωστή. Το 2009 η Μαλάλα, κόρη ενός πακιστανού διευθυντή ιδιωτικού σχολείου, επιλέχθηκε να συμμετάσχει σε ένα αφιέρωμα του BBC με θέμα την ζωή των κοριτσιών στο Πακιστάν των Ταλιμπάν. Η Μαλάλα ήταν 11 ετών όταν άρχισε να γράφει τις καθημερινές της εμπειρίες σε ένα μπλογκ στην ιστοσελίδα του βρετανικού δικτύου με το ψευδώνυμο Γκιουλ Μακάι. Μέσα από την παιδική αλλά ώριμη γραφή της έκανε λόγο για τις διακρίσεις σε βάρος των νεαρών γυναικών, για τον αποκλεισμό τους από την εκπαιδευτική διαδικασία, για την απαγόρευση των μαθημάτων μουσικής και χορού στα κορίτσια. Σύντομα το μπλογκ της Μαλάλα έγινε παγκοσμίως γνωστό. Το 2011 προτάθηκε για το παιδικό Νομπέλ Ειρήνης, οπότε και αποκάλυψε το πραγματικό της όνομα. Το γεγονός αυτό όμως δεν μπορούσε να μείνει ατιμώρητο από τους Ταλιμπάν. Στις 9 Οκτωβρίου 2012 ισλαμιστές τρομοκράτες μπήκαν στο σχολικό λεωφορείο όπου βρισκόταν η Μαλάλα και τη χτύπησαν βαριά στο κεφάλι. Η Μαλάλα μεταφέρθηκε σε βρετανικό νοσοκομείο όπου υπεβλήθη σε επέμβαση. Έτσι σώθηκε.

Η απόπειρα δολοφονίας της όμως τη δυνάμωσε ακόμη περισσότερο. Το 2012 ίδρυσε μία ΜΚΟ για το δικαίωμα των κοριτσιών στο Πακιστάν στη μόρφωση. Έπειτα έγραψε βιβλίο, ταξίδεψε στο εξωτερικό και συναντήθηκε ακόμη και με τον Μπαράκ Ομπάμα. Τιμήθηκε με το παιδικό βραβείο Νομπέλ Ειρήνης αλλά και το βραβείο Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Ελευθερία της Σκέψης. Η κορυφαία όμως στιγμή ήρθε το 2014, όταν έλαβε το Νομπέλ Ειρήνης μαζί με τον ινδό συγγραφέα και ακτιβιστή Κάιλας Σατιάρτι. Έκτοτε ζει στη Μεγάλη Βρετανία, ωστόσο αυτό που λέει πάντα είναι ότι θέλει να επιστρέψει κάποια στιγμή στο Πακιστάν.

Εν αναμονή του ντοκιμαντέρ

Στο νέο ντοκιμαντέρ ο Γκουγκενχάιμ εστιάζει περισσότερο στη Μαλάλα του σήμερα και στη νέα αρχή της ίδιας και της οικογένειάς της στη Μεγάλη Βρετανία. Ιδιαίτερα σημαντική θέση στο ντοκιμαντέρ κατέχει η σχέση της Μαλάλα με τον εκπαιδευτικό πατέρα της, ο οποίος, προφητικά, της έδωσε το όνομα Μαλάλα από τη Μαλαλάι, τη θρυλική ηρωίδα, ποιήτρια και επανάστρια του 19ου αιώνα από τη φυλή των Παστούν στο Αφγανιστάν.

Μέχρι στιγμής πάντως το ντοκιμαντέρ για τη Μαλάλα έχει αποσπάσει ποικίλες κριτικές σε Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ. Ο Guardian θεωρεί πως ο Γκουγκενχάιμ δεν καταφέρνει να εισχωρήσει στο βάθος των πραγμάτων με αποτέλεσμα πολλά σημεία από τους διαλόγους του τη Μαλάλα να είναι επιφανειακά. Σύμφωνα με την εφημερίδα Νew York Times το βάρος πέφτει στο μήνυμα που θέλει να περάσει η Μαλάλα, ωστόσο δεν ασκείται ιδιαίτερη κριτική στην δυτική τάση ηρωοποίησης ανθρώπων, όπως η μικρή ακτιβίστρια. Το Holywood Reporter κάνει λόγο για μια «συναρπαστική ιστορία», την οποία ο σκηνοθέτης αφηγείται με «ευγλωττία».

Φίσερ Νίκο / Δήμητρα Κυρανούδη