Η ζωντανή κληρονομιά του Φασμπίντερ

«Δεν καταλάβαινα γερμανικά, αλλά αυτήν την καταλάβαινα ακριβώς»: λόγια ενός καλλιτέχνη από τη Σιγκαπούρη για το χαρακτήρα της Πέτρα φον Καντ στην ταινία «Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ» του σημαντικότερου γερμανού μεταπολεμικού σκηνοθέτη Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ. Ο Μινγκ Ουόνγκ ήρθε σε επαφή με τις ταινίες του Φασμπίντερ στο τέλος της δεκαετίας του ’90. Αν και «αμύητος» ο ίδιος, ο κόσμος των χαρακτήρων στις ταινίες του Φασμπίντερ, γεμάτος εκκεντρικές γυναίκες σαν την Πέτρα φον Καντ, άσκησε πάνω του μία καθοριστική επίδραση. Ο Μινγκ Ουόνγκ σπούδασε Τέχνες των Πολυμέσων στη Σιγκαπούρη και το Λονδίνο και ζει μεταξύ Σιγκαπούρης και Βερολίνου. Η διαρκής ενασχόλησή του με το έργο του Φασμπίντερ «γέννησε» δύο καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις που θα εκτίθενται μέχρι την 1η Ιουνίου 2014 στο Γερμανικό Μουσείο Κινηματογράφου της Φραγκφούρτης στο πλαίσιο της έκθεσης κινηματογραφικής τέχνης και video art «Φασμπίντερ ΤΩΡΑ».

Το έργο του παραμένει επίκαιρο

Ο Μινγκ Ουόνγκ είναι ένας από τους επτά καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν εκτενώς με το έργο του μεγάλου γερμανού σκηνοθέτη και συμμετέχουν στην έκθεση της Φραγκφούρτης. Οι υπόλοιποι συνάδελφοί του κατάγονται από το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και ευρωπαϊκές χώρες εκτός Γερμανίας. Φωτεινό παράδειγμα της ακτινοβολίας του Φασμπίντερ στο γερμανικό και το διεθνή κινηματογράφο, γεγονός που υπογραμμίζει και η επιμελήτρια της έκθεσης «Φασμπίντερ ΤΩΡΑ» Άννα Φρίκε:

«Οι διαπολιτισμικές αναφορές είναι πολύ σημαντικές για την έκθεση, επειδή δείχνουν ακριβώς ότι το έργο του Φασμπίντερ γίνεται αποδεκτό παγκοσμίως και παίζει ρόλο στη συνείδηση ακόμη και νέων καλλιτεχνών σε ανώτατες σχολές κινηματογράφου και τέχνης. Οι ταινίες αποτελούν διδακτικό αντικείμενο, προβάλλονται στα Ινστιτούτα Γκαίτε και εξακολουθούν να γοητεύουν. Παραμένουν επίκαιρες».

Εναργής ενασχόληση με την ιστορία

Πώς εξηγείται όμως η παγκόσμια και διαρκής ακτινοβολία του πρωτεργάτη της εποχής του Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου, που εμπλούτισε με νέες καλλιτεχνικές φόρμες το δυτικογερμανικό σινεμά στο τέλος της δεκαετίας του ’60; Την απάντηση δίνει ίσως το γεγονός ότι ο Φασμπίντερ ασχολήθηκε με ενάργεια στις 44 ταινίες του με τη γερμανική ιστορία. Η «Λίλι Μαρλέν» παρουσιάζει τους Γερμανούς την εποχή του Χίτλερ. Η «Λόλα» και «Ο γάμος της Μαρίας Μπράουν» φωτίζουν πτυχές του δυτικογερμανικού «Οικονομικού Θαύματος» μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Η χρονιά με τα 13 φεγγάρια» και «Η Γερμανία το φθινόπωρο» σχολιάζουν την τεταμένη περίοδο της ακροαριστερής τρομοκρατίας στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και το επικό του έργο «Μπερλίν Αλεξάντερπλατς» ταξιδεύει το κοινό στη Γερμανία της δεκαετίας του ‘20.

Οι καλλιτέχνες της έκθεσης στη Φραγκφούρτη αλλά και πολλοί δημιουργοί από όλον τον κόσμο γοητεύονται και από την επεξεργασμένη κινηματογραφική γλώσσα του Φασμπίντερ. Οι χρωματικοί τόνοι, οι περίπλοκες κινήσεις της κάμερας, τα παιχνίδια με τις γωνίες λήψης, συχνά με τη βοήθεια καθρεφτών, αποτελούν σημεία αναφοράς σημερινών κινηματογραφιστών όπως ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, ο Φρανσουά Οζόν, ακόμη και ο Μάρτιν Σκορσέζε. «Σε αυτά προστίθεται και το μελοδραματικό στοιχείο. Αυτό ήταν σημαντικό στον Φασμπίντερ, όπως και στον γερμανικής καταγωγής σκηνοθέτη του Χόλλυγουντ Ντάγκλας Σερκ, δηλαδή να χρησιμοποιεί το μελόδραμα για να μεταφέρει κάτι σημαντικό» εξηγεί η Άννα Φρίκε.

Jochen Kurt / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη