Η ελληνική συμμετοχή στη Berlinale

«Εκτός από τον Χανς Βέρνερ Φάσμπιντερ θα έρθουν όλοι», είπε χαριτολογώντας ο διευθυντής της Berlinale Ντίντερ Κόσλικ στους δημοσιογράφους της Ένωσης Ξένων Ανταποκριτών (VAP) την Παρασκευή το απόγευμα. Πέντε ημέρες πριν από την επίσημη συνέντευξη Τύπου, ένας υπερήφανος Κόσλικ ανακοίνωνε ότι μεταξύ άλλων θα παραβρεθούν στο φεστιβάλ που θα διαρκέσει από τις 9 ως τις 19 Φεβρουαρίου, οι ηθοποιοί Ρίτσαρντ Γκίρ, Λόρα Λίνεϊ, Στιβ Κούγκαν, Ντάνι Μπόιλ, Τζόνι Λι Μίλερ, Τζέφρεϊ Ρας, Άρμι Χάμερ, Ήθαν Χοκ, Πατρίσια Κλάρκσον, Σάλι Πότερ, Κριστίν Σκοτ Τόμας, Τίμοθι Σπαλ, Έμελι Μόρτιμερ, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Χιου Τζάκμαν, Κατρίν Ντενέβ, Ρόμπερτ Πάτινσον, Σιένα Μίλερ, Πενέλοπε Κρουζ. Η έναρξη της Berlinale θα γίνει με τη γαλλική ταινία «Django» που περιστρέφεται γύρω από το δημιουργό του Gipsy Jazz Τζάνγκο Ράινχαρτ την περίοδο της γερμανικής κατοχής στη Γαλλία.

Μειονότητες, πρόσφυγες και εκμετάλλευση του Τρίτου Κόσμου θα είναι τα κεντρικά θέματα αυτού του φεστιβάλ, τόνισε ο Ντίντερ Κόσλικ. Επίσης, πολλές ταινίες, για παράδειγμα «Η άλλη πλευρά της ελπίδας» του φινλανδού Άκι Καουρισμάκι, έχουν μετά από αρκετό καιρό στο επίκεντρο τους την οικογένεια ή σχήματα που της μοιάζουν. Μια άλλη τάση στις φετινές ταινίες είναι η ενασχόληση με την αποικιοκρατία αλλά και «τη σημερινή εκδοχή των αποικιοκρατών που  ονομάζονται επενδυτές». Μια τρίτη τάση στο διεθνή κινηματογράφο αφορά τις μεγάλες ουτοπίες, τον καπιταλισμό και τον κομμουνισμό, οι οποίες σύμφωνα με τον Ντίντερ Κόσλικ «απέτυχαν» να κάνουν τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους. Μάλιστα στη Berlinale Special θα προβληθεί ταινία για το νεαρό Καρλ Μάρξ (Le jeune Karl Marx) του αϊτιανού σκηνοθέτη Ραούλ Πεκ.

Ελληνικές πινελιές

Η επίσημη ελληνική συμμετοχή στην Berlinale περιορίζεται στην ταινία μικρού μήκους «Hiwa» της Ζακλίν Λέντζου στο τμήμα των Berlinale Shorts. Στην ταινία 11 λεπτών ένας Φιλιππινέζος περιπλανιέται στα όνειρά του στην Αθήνα, χωρίς να έχει έρθει ποτέ στην Ελλάδα. Στο δε τμήμα Berlinale Talents οι νέοι έλληνες κινηματογραφιστές Γρηγόρης Βαρδαρινός, Γιώργος Τελτζίδης, Γιώργος Καρβέλας και Έμμα Δοξιάδη θα έχουν την ευκαιρία για μια εβδομάδα να συζητήσουν με γνωστούς ανθρώπους του κινηματογράφου όπως για παράδειγμα τον σκηνοθέτη και πρόεδρο της κριτικής επιτροπής του διαγωνιστικού τμήματος της Berlinale, τον ολλανδό Πόλ Βερχόφεν. Και στο τμήμα «Προοπτική Γερμανικού Κινηματογράφου» η ηθοποιός Άρτεμης Χαλκίδου που ζει στο Βερολίνο συμμετέχει στην ταινία «Die Tochter» (Η κόρη) της Μάσα Σιλίνσκι.

Αν και δεν είναι ελληνική παραγωγή - μεγάλο ενδιαφέρον έχει το ντοκιμαντέρ του καναδού Συλβαίν Λ' Εσπεράνς «Combat au bout de la nuit» (Μάχη στο τέλος της νύχτας) στο Panorama. Πρόκειται για μια επική ταινία σχεδόν 5 ωρών που διαδραματίζεται στην Ελλάδα του 2014 και 2015, σε μια χώρα που έχει σχεδόν καταρρεύσει. Ο σκηνοθέτης παρακολουθεί με την κάμερα τον αγώνα  απολυμένων γυναικών, λιμενεργάτες στην προσπάθεια τους να αναλύσουν το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής, γιατρούς στα Κοινωνικά Ιατρεία, εθελοντές σε συσσίτια αστέγων και απόρων, όπως και μετανάστες, οι οποίοι φυτοζωούν σε μια αφιλόξενη Αθήνα. Ο Λ' Εσπεράνς εστιάζει το ενδιαφέρον του τόσο σε περιθωριοποιημένες ομάδες όσο και σε ανθρώπους που αντιστέκονται, ανθρώπους που δεν θέλουν να αποδεχτούν μοιρολατρικά τις συνθήκες στις οποίες ζουν. Αναμένεται ότι η ταινία θα προκαλέσει αρκετή συζήτηση.

Κόσλικ για ελληνική συμμετοχή

Σε τι όμως οφείλεται η πολύ περιορισμένη ελληνική παρουσία φέτος; Σε αυτή την ερώτηση της Deutsche Welle, ο Ντίντερ Κόσλικ παραπέμπει αρχικά στο βασικό κριτήριο συμμετοχής: η ταινία δεν θα πρέπει να έχει προηγουμένως προβληθεί σε διεθνές φεστιβάλ. «Αν δηλαδή μια ταινία έχει προβληθεί στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη», εξηγεί ο Ντίντερ Κόσλικ, «τότε δεν μπορεί να συμμετέχει στη Berlinale επειδή η Θεσσαλονίκη είναι επίσης ένα διεθνές φεστιβάλ». Το ό,τι η ελληνική συμμετοχή φέτος περιορίζεται σε μια ταινία μικρού μήκους «είναι λυπηρό, αλλά δεν έχει ούτε κάποιο ιδιαίτερο λόγο και ούτε σημαίνει τίποτα». Η Berlinale είχε να επιλέξει φέτος 400 ταινίες από συνολικά 6.000 που υπέβαλαν υποψηφιότητα. Ο κ. Κόσλικ διαβεβαίωσε ότι οι υπεύθυνοι των διάφορων τμημάτων του φεστιβάλ παρακολουθούν από κοντά το τί γίνεται στον ελληνικό κινηματογράφο - τόσο μέσω του γνωστού δημοσιογράφου Αλέξη Γρίβα με τον οποίο συνεργάζονται εδώ και 30 χρόνια όσο και με την άμεση επικοινωνία που διατηρούν με έλληνες κινηματογραφιστές.

Τέλος, όπως επισήμανε ο Ντίντερ Κόσλικ με μεγάλη διάθεση χιούμορ, «εμείς θα θέλαμε να δείξουμε περισσότερες ελληνικές ταινίες επειδή οι Γερμανοί τρέφουν μεγάλη συμπάθεια για τους Έλληνες. Πιθανώς πολλοί Έλληνες να έχουν μάλλον διαφορετική άποψη για αυτό. Αλλά έχω όμως ακούσει και για Έλληνες που επίσης τρέφουν μεγάλη συμπάθεια για τους Γερμανούς. Τα διαμερίσματα ενός ολόκληρου μπλοκ γύρω από την πανάκριβη πλατεία Ζαντάρμενμαρκ στο κέντρο του Βερολίνου ανήκουν σε Έλληνες. Είναι λοιπόν ολοφάνερο πως υπάρχουν Έλληνες που οπωσδήποτε αγαπούν γερμανικά διαμερίσματα.»

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο