Η αραβική κουλτούρα δεν είναι μόνο η Αλ Κάιντα.

Στην έκθεση βιβλίου στη Φρανκφούρτη τιμώμενη φέτος είναι η λογοτεχνία των αραβικών χωρών. Ποτέ πριν οι αραβικές χώρες δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν τις ιδεολογικές και πολιτικές τους διαφορές και να παρουσιαστούν από κοινού. Η κοινή παρουσίαση τους οφείλεται κυρίως σε ένα πρόσωπο: στον πρόεδρο της αραβικής ένωσης εκδοτών Ιμπραχίμ αλ Μοάλεμ.

Τα πράγματα όμως δεν είναι εύκολα για την αραβική λογοτεχνία. Σε χώρες όπως στην Αίγυπτο και στη Μαυριτανία το ποσοστό αναφαλβητισμού φθάνει το 50 με 60%. Η αγορά των 275 εκατομμυρίων εν δυνάμει αναγνωστών παραμένει κλειστή. Λείπουν οι εκδοτικοί οίκοι, ενώ τις περισσότερες φορές εκδίδεται ό,τι είναι αρεστό στις κυβερνήσεις ή έργα που αφορούν το Ισλάμ. Ο Ιμπραχίμ αλ Μοάλεμ είναι όμως ένας επαναστάτης:

«Πριν από μερικά χρόνια με απήγαγαν. Ο πατέρας μου ήταν εκδότης. Συνελήφθη και φυλακίστηκε. Σήμερα όμως κάτι τέτοιο δεν θα ήταν δυνατόν. Τώρα μπορώ να λέω ό,τι θέλω και μάλιστα με βραβεύουν για αυτό, όπως για παράδειγμα το βραβείο των Αράβων εκδοτών. Είμαστε δημοκράτες ανοιχτοί και ανεκτικοί. Θέλουμε μεταρρυθμίσεις και τις θέλουμε τώρα.»

Ο 60χρονος εκδότης από την Αλεξάνδρια δεν φοβάται να τα βάζει με τις διάφορες αραβικές κυβερνήσεις αλλά και με την αιγυπτιακή. Εκδίδει τους πιο αμφιλεγόμενους συγγραφείς όπως τον νομπελίστα Μαχφούς ή τον συγγραφέα που φοβούνται οι κυβερνήσεις Χαμάντ Χαζάνι Χάικελ. Για την έκθεση βιβλίου στη Φρανκφούρτη, μια από τις σημαντικότερες στον κόσμο, ο Ιμπραχίμ αλ Μοάλεμ λέει και πάλι:

«Για μας είναι μια μεγάλη πρόκληση. Θέλουμε για πρώτη φορά να παρουσιάσουμε συνολικά την αραβική κουλτούρα. Δεν θέλουμε να παρουσιάσουμε μια χώρα, αλλά το σύνολο και κυρίως το όραμά μας για το μέλλον. Θέλουμε να δείξουμε πως η αραβική κουλτούρα είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που μεταφέρει η Αλ Κάιντα.»

Πώς θα είναι όμως το μέλλον; Ο αραβικός κόσμος είναι διχασμένος. Ακόμα και εκδοτικά. Στον τομέα αυτό η Αίγυπτος και ο Λίβανος είναι οι δυο μεγάλοι αντίπαλοι. Ο Λίβανος όμως είναι μοιρασμένος ανάμεσα σε μια μεγάλη χριστιανική ένωση εκδοτών και σε μια μουσουλμανική. Παλαιότερα ίσχυε ότι η Αίγυπτος γράφει, ο Λίβανος τυπώνει και το Ιράκ διαβάζει. Σήμερα όμως το Ιράκ έχει άλλες έννοιες. Ο Ιμπραχίμ αλ Μοάλεμ πάντως παρόλα τα προβλήματα που υπάρχουν κατάφερε να υπάρχει μια αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση και όχι μόνο καθεστωτική λογοτεχνία. Πέντε χώρες πάντως επισήμως θα απουσιάζουν: η Αλγερία, το Μαρόκο, η Λιβύη, το Κουβέιτ και το Ιράκ. Αν και θα υπάρχουν μεμονωμένοι συγγραφείς από αυτές τις χώρες:

«Υπάρχει λογοκρισία στις χώρες μας. Δεν υπάρχουν αρκετοί αναγνώστες. Εχουμε όμως το θάρρος να συζητάμε τα προβλήματά μας και κάνουμε προόδους. Στην Ευρώπη υπάρχει η τυπογραφία από τον 15ο αιώνα, σε ορισμένες αραβικές χώρες όμως μόλις από τον 20ο. Δεν μπορούμε λοιπόν να περιμένουμε πως όλα θα είναι στο ίδιο επίπεδο. Πιστεύουμε όμως στην ελευθερία των εκδοτών και των συγγραφέων, πίστευουμε στην υπεράσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων.»