Η Αλβανία επιδιώκει «ανοιχτά σύνορα»

Ο Έντι Ράμα, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, θέλει να πάει τη κόντρα μέχρι το ανώτατο δικαστήριο της χώρας του. Όρισε τον μέχρι τώρα υφυπουργό Εξωτερικών, τον κοσοβάρο Γκεντς Τσέκαϊ, υπουργό, αλλά ο αλβανός πρόεδρος Ιλίρ Μέτα, που ανήκει στην αντιπολίτευση, αρνείται κατηγορηματικά να υπογράψει τον διορισμό του. Μέχρι και πριν από ένα χρόνο το όνομα Γκεντ Τσέκαϊ ήταν παντελώς άγνωστο. Σήμερα είναι στο στόμα όλων.

Υποστηρικτής της «διόρθωσης» των συνόρων

Η απόφαση του ανώτατου δικαστικού οργάνου μπορεί να πάρει σε μάκρος, διότι λόγω μαζικών πιέσεων των δικαστών και εισαγγελέων έχει απομείνει μόνο μια δικαστής. Οι άλλοι είτε παραιτήθηκαν, είτα απολύθηκαν, διότι δεν μπόρεσαν να αποδείξουν το πόθεν έσχες της περιουσίας τους. «Του λείπει η εμπειρία με την πολιτική, τη διοίκηση, τη διπλωματία και τις κρατικές δομές» δικαιολόγησε ο αλβανός πρόεδρος την άρνησή του. Στην πραγματικότητα λίγα έχουν γίνει γνωστά στην αλβανική κοινή γνώμη. Διότι διαφορετικά από τον Ζεμπάστιαν Κουρτς, που παρά τη νεαρή του ηλικίας είναι εκτός από αυστριακός καγκελάριος και υπουργός Εξωτερικών, ο προστατευόμενος του Ράμα δεν έχει να επιδείξει κάποια κομματική καριέρα. Είναι κάτοχος δύο πτυχίων και ενός μεταπτυχιακού τίτλου από το Βέλγιο και τελείωσε το Νοτιοανατολικό Πανεπιστήμιο του Σόρος στην Ουγγαρία.

Πριν αναλάβει το καλοκαίρι του 2018 το πόστο στο υφυπουργείο Εξωτερικών και επικεφαλής διαπραγματευτής για την ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας ήταν πολιτικός σύμβουλος του πρωθυπουργού. Όμως η απότομη άνοδος του νεαρής ηλικίας πολιτικού, μόλις 28 χρονών, δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα του αλβανού προέδρου. Σύμφωνα με τον ίδιο ο Τσέκαϊ είναι υποστηρικτής της ιδέας των εδαφικών ανταλλαγών και της «διόρθωσης» των συνόρων με το Κοσσυφοπέδιο. Οι δηλώσεις του έγιναν δημόσια στον κοσοβάρικο σταθμό Klan Kosova, όπου ο Τσέκαϊ περιέγραψε την αλλαγή των συνόρων στο πλαίσιο γενικότερης «διόρθωσης» των συνόρων που θα πρέπει να γίνουν στα δυτικά Βαλκάνια.

Άρση ελέγχων στα σύνορα

Το θέμα των συνοριακών «διορθώσεων» ως πιθανή λύση στην εδαφική διαμάχη ανάμεσα στη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2018 για πρώτη φορά από τον πρόεδρο του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι και τον σέρβο ομόλογό του Αλεξάντερ Βούτσιτς. Η ιδέα υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, αλλά η Γερμανία αντιδρά, όπως ο αλβανός πρόεδρος Ίλιρ Μέτα και ο μέχρι τώρα υπουργός Εξωτερικών Ντιτμίρ Μπουσατί.  Δηλώσεις επ΄ αυτού απέφυγε να κάνει ο Έντι Ράμα, διατηρεί όμως στενές φιλικές σχέσεις με τον κοσοβαρο ομόλογό του. Ο τελευταίος ανασχηματισμός της κυβέρνησής του, όπου εκτός από τον Τσέκαϊ συμπεριελήφθη και η υπουργός Παιδείας Μπέσα Σαχίνι, επίσης από το Κοσσυφοπέδιο, θεωρήθηκε ως βήμα προς σχηματισμό μιας πολιτικής Αλβανικής Ένωσης, στην οποία θα πρέπει να συμμετέχουν η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο. Ο ίδιος ο Ράμα αρνείται αυτήν την ανάγνωση. «Δεν όρισα τον Τσέκαϊ επειδή είναι κοσοβάρος ή νέος σε ηλικία αλλά επειδή είναι φιλοευρωπαίος, φιλομαθής και τον ενθουσιάζει η πολιτική» δήλωσε πρόσφατα. Με την ίδια ευκαιρία εξήγγειλε και άμεσες πολιτικές επαφές με τις χώρες της περιοχής. «Σε πρώτη γραμμή με το Κοσσυφοπέδιο, αλλά και με τους Αλβανούς της ΠΓΔΜ , την Ελλάδα, το Μαυροβούνιο και τη Σερβία» διευκρίνισε.

Ως άμεση συνέπεια αυτού του ανοίγματος ερμηνεύεται η άρση των μεθοριακών ελέγχων ανάμεσα στην Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο. Σχετική συμφωνία υπεγράφη στις 29 Δεκεμβρίου του 2018. Αντ΄ αυτού άνοιξε ένα κοινό σημείο έλεγχου ανάμεσα στο Κόσοβο και την Αλβανία, παρουσία του πρωθυπουργού του Κοσόβου Ραμούς Χαραντινάι. Ακολούθησε χθες, Τρίτη, η διάνοιξη στο αλβανικό λιμάνι Δυρράχιο, 117 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή από τα κοινά σύνορα, ενός σημείου ελέγχου. Κι αυτήν τη φορά παρών ήταν ο Έντι Ράμα. Το σχέδιο λέει ότι την άνοιξη θα καταργηθούν εντελώς οι μεθοριακοί έλεγχοι ανάμεσα στις δύο χώρες.

Σύνορα τύπου Σένγκεν;

Η Σερβία βλέπει με ανησυχία αυτές τις εξελίξεις. «Η κατάργηση των ελέγχων οδηγεί προφανώς στην δημιουργία μας Μεγάλης Αλβανίας» δήλωσε πριν λίγες ημέρες στο Βελιγράδι η πρωθυπουργός της Σερβίας Άννα Μπρνάμπιτς. Το  Βερολίνο δεν συμμερίζεται την ανησυχία. Απαντώντας σε ερώτηση της Κ.Ο. του AfD η γερμανική κυβέρνηση ανέφερε ότι η ιδέα πολιτικής συνένωσης όλων των Αλβανών σε ένα κράτος δεν βρίσκει διεθνή απήχηση. Αλλά και ο Ράμα διαψεύδει ότι στόχος του είναι μια Μεγάλη Αλβανία.

Η κατάργηση των συνόρων ανάμεσα στην Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο είναι μάλλον μια φυσική εξέλιξη που επιδιώκεται στο πλαίσιο της συμφωνίας της CEFTA, της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου, που μποϊκοτάρεται από τη Σερβία και τη Βοσνία Ερζεγοβίνη από τότε που το Κοσσυφοπέδιο αύξησε κατά 100% τους δασμούς επί προϊόντων από αυτές τις δύο χώρες. Ως όρο για την κατάργησή τους η Πρίστινα ζητά την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της. «Ρευστά» σύνορα στοχεύει ο Έντι Ράμα και με την ΠΓΔΜ και το Μαυροβούνιο. Έχει ήδη μιλήσει με τον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ και οι δύο πρωθυπουργοί είναι έτοιμοι για σύνορα τύπου Σένγκεν. «Θα τονώσουν την οικονομία και θα κάνουν καλό στους πολίτες και των δύο χωρών στην περιοχή» δήλωσε ο Ζάεφ.

Άνι Ρούσι, Μπεκίμ Σέχου, Ανίλα Σούκα/dw

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου