Η DDR ζει στις σελίδες των βιβλίων

Η βιβλιοκριτικός Μάικε Άλμπατ είχε παρατηρήσει την τάση της λογοτεχνικής αγοράς να αναδείξει το κεφάλαιο 'πρώην Ανατολική Γερμανία' ήδη από το περασμένο φθινόπωρο. Τα βιβλία που εκδίδονται σήμερα για το θέμα επικεντρώνονται στην καθημερινότητα, σε ένα κράτος του οποίου η επιρροή εισχωρούσε βαθιά στο οικογενειακό περιβάλλον. Η κα. Άλμπατ εξηγεί την τάση της λογοτεχνίας για ιστορίες από την DDR, λέγοντας ότι ορισμένα θέματα απαιτούν εμφανώς την ιστορική απόσταση για να γίνουν λογοτεχνία.

Αυτή την απόσταση χρειάστηκε και η Μάριον Μπρας για τη μυθιστορηματική βιογραφία της οικογένειάς της με τίτλο «Από τώρα ησυχία». Η συγγραφέας είναι η τελευταία επιζώσα μίας οικογένειας γεμάτης «υπαρξιακά πλήγματα», όπως λέει η ίδια. Τα τρία αδέλφια της απέτυχαν αγωνιζόμενοι εναντίον του καθεστώτος, προσωποποίηση του οποίου ήταν ο πατέρας της, ένας υψηλόβαθμος κρατικός λειτουργός.

Μία προνομιούχα, αλλά συγχρόνως τυπική περίπτωση στην πρώην Ανατολική Γερμανία καθώς, όπως λέει η Μάριον Μπρας ιστορώντας τα περιστατικά από τη σκοπιά της παιδικής της ηλικίας, τα καθήκοντα έναντι του κράτους είχαν προτεραιότητα έναντι της οικογένειας.

Μία νέα γενιά συγγραφέων

Υπάρχουν όμως πολλές ακόμη ιστορίες από την παιδική ηλικία στην DDR. Όπως το νέο μυθιστόρημα της Γιούλια Φρανκ «Πλάτη με πλάτη». Πρόκειται για τη βιογραφία της γιαγιάς της, μίας πιστής στο καθεστώς καλλιτέχνιδας, που τέθηκε στην υπηρεσία του κράτους για να διασφαλίσει την φροντίδα των δύο της παιδιών. Επίσης το νεοεκδοθέν βιβλίο-ντοκουμέντο της Ρουθ Χόφμανς με τίτλο «Τα παιδιά της Στάζι», στο οποίο διηγούνται παιδιά υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφάλειας θλιβερές καταστάσεις που βίωσαν μέσα στις οικογένειές τους και παιδιά καλλιτεχνών και αντιφρονούντων θυμούνται πως αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πρώην Ανατολική Γερμανία ακολουθώντας τους γονείς τους.

Περίοδοι λογοτεχνικής επεξεργασίας της εποχής της DDR υπήρξαν αρκετές στη διάρκεια των ετών που πέρασαν. Το ξεχωριστό του σημερινού «κύματος» όμως είναι, σύμφωνα με τη βιβλιοκριτικό Μάικε Άλμπατ, ότι οι συγγραφείς είναι τώρα άνθρωποι που γνώρισαν την πρώην Ανατολική Γερμανία ως παιδιά. Σε αντίθεση με τους παλιούς, όπως ο Ίνγκο Σούλτσε, που ήταν πολύ απασχολημένοι με την κατανόηση των προσωπικών τους τραυμάτων, οι νεώτεροι συγγραφείς, όπως ο Άντιε Ράβιτς Στρούμπε επιχείρησαν να διαφωτίσουν την ιστορία της νοοτροπίας της DDR.

«Θεωρώ ότι μία ιστορία σαν αυτήν της DDR πρέπει να ειπωθεί και μάλιστα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Να αναδειχθούν όλες οι πτυχές της», υπογραμμίζει η συγγραφέας Μάριον Μπρας.

Gabriela Schaaf / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ .σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης