Ζυρίχη: «Οδύσσεια, ελληνική τέχνη των τελευταίων πενήντα χρόνων».
16 Ιουνίου 2006
Η γκαλερί Gmurzynska, με έδρα καταρχήν την Κολωνία και τώρα τη Ζυρίχη, θεωρείται μια από τις σημαντικότερες του κόσμου, με ειδίκευση στην τέχνη από τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης και κυρίως τη ρωσική πρωτοπορία.
Έργα των Τάκη, Κεσσανλή, Σαμαρά, Κουνέλλη, Ακριθάκη, Λάππα, Γεωργίου αλλά και φωτογραφίες της Nelly'sπαρουσιάζονται στο ισόγειο της διώροφης γκαλερί, υπό την επιμέλεια του γνωστού τεχνοκριτικού και διοργανωτή εκθέσεων Χρήστου Ιωακειμίδη.
Ονόματα ηχηρά στην ελληνική εικαστική σκηνή, με πολύ μικρή σημασία όμως, πλην του Κουνέλλη και του Σαμαρά, στη διεθνή εικαστική πραγματικότητα. Γιατί μια γκαλερί σαν την Gmurzynska, δύο ημέρες πριν από την έκθεση της Βασιλείας, τη σημαντικότερη έκθεση γκαλερί στον κόσμο, επέλεξε να παρουσιάσει ελληνικής καταγωγής καλλιτέχνες. Ο διευθυντής της γκαλερί Ματίας Ραστόρφερ μας απαντά:
«Η γκαλερί έχει παράδοση να παρουσιάζει εδώ και 41 χρόνια τις κύριες τάσεις που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα. Η ελληνική τέχνη τον 20ο αιώνα δεν έχει προσεχθεί αρκετά σαν φαινόμενο. Μεμονωμένοι καλλιτέχνες είναι γνωστοί όχι όμως συνολικότερα το φαινόμενο ελληνική τέχνη. Έτσι διοργανώσαμε την έκθεση με έναν γνωστό τεχνοκριτικό και ταιριάζει απολύτως με το ιστορικό πρόγραμμα της γκαλερί.»
Ο Ακριθάκης με τις γνωστές ξύλινες βαλίτσες του, έτοιμος όπως ήταν πάντα για αναχώρηση, και τα σχέδια του σαν κεντήματα με σινική μελάνι, αντικρίζει δυο μεγάλα διαστάσεων ζωγραφικά έργα του Γεωργίου. Ένας άντρας με προτεταμένα στον τοίχο χέρια, κλείνει μέσα σε αυτή την απαιτητική αγκαλιά μια γυναίκα που του κάνει νάζια στρέφοντας μακριά το βλέμμα της. Τυλιγμένα σε ρολό σκοινιά, που κρέμονται σε σιδερένιες πλάκες και καταλήγουν σε τρεις λάμπες πετρελαίου με μια φλόγα που δεν ξέρεις αν θα σβήσει, υπογραμμίζουν το γνωστό ύφος της δύναμης και της ποιητικότητας του Γιάννη Κουνέλλη. Ένας τεράστιος κατακόκκινος άντρας με καθρέφτες να σκίζουν το σώμα του, μονοπωλεί το βλέμμα του θεατή στη βιτρίνα της γκαλερί. Το έργο είναι του Γιώργου Λάππα, του μοναδικού παρόντα καλλιτέχνη στα εγκαίνια λέει σχετικά:
«Είναι ένας τρόπος να βλέπει κανείς το σώμα πιθανώς σε μια πυρετώδη κατάσταση. Όταν υπάρχει ο πυρετός δεν υπάρχει ένα ρίγος που μεταμορφώνει την αίσθηση του σώματος. Είναι ένα έργο πάνω στην αίσθηση της μεταμόρφωσης του σώματος.»
Ο Χρήστος Ιωακειμίδης θέλησε όπως μας είπε να παρουσιάσει τους κλασσικούς μοντέρνους της ελληνικής τέχνης με έργα που ήταν σημαντικά στην εποχή που γεννήθηκαν. Γιατί όμως η Ελλάδα παραμένει εικαστικά άγνωστη στο εξωτερικό:
«Γιατί δεν είχανε ποτέ τη δυνατότητα. Κανείς δεν τους ξέρει, όχι μόνο σήμερα. Η Ελλάδα είναι έξω από τα παιχνίδια. Ξέρουν για τους νέους – κάνω ένα πήδημα – τι συμβαίνει στα Τίρανα, τι συμβαίνει στη Σόφια γιατί αυτά είναι εξωτικά μέρη, ενώ η Ελλάδα έχει την ατυχία να μην είναι εξωτική να μην είναι όμως και ενδιαφέρουσα. Δεν υπάρχουν όμως και οι δομές. Όταν έρχεται κάποιος απέξω δεν μπορεί να δει τίποτα, πουθενά. Δεν υπάρχει ένα μουσείο που μπορείς να δεις τι γίνεται στην Ελλάδα, οπότε όταν έρχεται κάποιος δεν μπορεί να δει τίποτα. Υπάρχουν κάποιες πολύ καλές ιδιωτικές συλλογές αλλά είναι ιδιωτικές. Το μόνο που υπάρχει είναι κάποιες γκαλερί αλλά και εκεί κάνουν μια πολύ μεγάλη προσπάθεια αλλά όσο μπορούν. Δεν μπορούν να δείξουν όλη την ελληνική τέχνη.»
Μια συζήτηση που έχει αναθερμανθεί το τελευταίο διάστημα είναι η ελληνικότητα στην τέχνη η οποία και θα μπορούσε να εξαχθεί. Λέγεται ότι χάθηκε με τη γενιά του 30 και έκτοτε αναζητείται. Τη γνώμη του για την ελληνικότητα στην τέχνη μας λέει ο Χρήστος Ιωακειμίδης:
«Μαλακίες! Διότι αυτό το περίφημο ελληνικόν φως, με ν κιόλας, δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Αυτοί που το ανακάλυψαν ήταν στη Γαλλία ή στη Βιέννη ή στο εξωτερικόν εκεί έγινε το ελληνικόν φως.»
Μαρία Ρηγούτσου