«Ευρωπαϊκή εισαγγελία» κατά του εγκλήματος

Αυτό προβλέπει ψήφισμα που εγκρίνει την Τετάρτη η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Για πολλά χρόνια, η σχετική πρόταση παρέμενε στα χαρτιά, καθώς άγγιζε την ποινική δικαιοδοσία των κρατών-μελών, δηλαδή τον πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας. Αυτή τη φορά φαίνεται ότι θα προχωρήσει με τη διαδικασία της «ενισχυμένης συνεργασίας», όπως προβλέπεται από τη Συνθήκη της Λισαβόνας: τουλάχιστον εννέα κράτη-μέλη αναμένεται να εγκαινιάσουν τη σχετική διαπραγμάτευση, στην οποία θα ενταχθούν, εάν και όταν το επιθυμούν, οι υπόλοιπες χώρες.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Στρασβούργο, η αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βίβιαν Ρέντινγκ εξηγεί με ποιόν τρόπο θα λειτουργεί η μελλοντική ευρωπαϊκή εισαγγελία: «Θα υπάρχει ένας ανεξάρτητος ευρωπαίος εισαγγελέας με τέσσερις αναπληρωτές σε συντονιστικό ρόλο και παράλληλα θα υπάρχουν εντεταλμένοι εθνικοί εισαγγελείς με διπλή ιδιότητα: θα είναι δηλαδή ευρωπαίοι, αλλά και εθνικοί αξιωματούχοι. Θα συλλέγουν αποδεικτικό υλικό και θα κινούν την ποινική δίωξη στα εθνικά δικαστήρια με βάση τους νομικούς κανόνες που ισχύουν στη χώρα τους. Δεν θέλουμε λοιπόν να δημιουργήσουμε κανένα γραφειοκρατικό τέρας, αλλά να συντονίσουμε τους εθνικούς πόρους, ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικοί».

Ισορροπημένη πρόταση της Κομισιόν

Με την παράλληλη δράση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο θα ξεπεραστούν οι αντιρρήσεις όσων φοβούνται ενδεχόμενη απώλεια εθνικής κυριαρχίας, εκτιμά ο γερμανός ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ: «Η Κομισιόν και ειδικά η Επίτροπος Ρέντινγκ έχουν κάνει μία ισορροπημένη πρόταση, η οποία λέει ότι ναι, χρειαζόμαστε μία κεντρική υπηρεσία, έναν ευρωπαίο εισαγγελέα, που όμως θα συνεργάζεται με τις εθνικές εισαγγελικές αρχές. Επομένως σεβόμαστε την πολυμορφία των νομικών πολιτισμών στην Ευρώπη, αλλά εγκαθιστούμε και μία ευρωπαϊκή αρχή ως υπέρτερη αρχή. Πρόκειται για ένα στοιχείο ομοσπονδιακού χαρακτήρα, το οποίο ελπίζω ότι θα υποστηριχθεί από όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες» λέει ο γερμανός ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

Η Κομισιόν έχει ήδη υποβάλει πρόταση κανονισμού για να αναλάβει η ευρωπαϊκή εισαγγελία τις απάτες που αφορούν κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Από εκεί και πέρα, η λίστα με τα αδικήματα που θα μπορούσαν να εμπέσουν στην αρμοδιότητά της είναι μεγάλη: απονομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, απάτες σε σχέση με τη φορολογία και την απόδοση του ΦΠΑ, στημένα παιχνίδια και παράνομα στοιχήματα, εξαγορά ψήφων, περιβαλλοντικά εγκλήματα.

Η επικεφαλής των ευρωβουλευτών της Ν.Δ. Μαριέττα Γιαννάκου τονίζει ότι πρότυπο για τη μελλοντική ευρωπαϊκή νομοθεσία αποτελεί η νομοθεσία του ιταλού δικαστή Τζιοβάνι Φαλκόνε στην Ιταλία της δεκαετίας του ‘80, που επέφερε αποφασιστικό χτύπημα στη μαφία. «Ο δικαστής Φαλκόνε κατάφερε να εγκλωβίσει τους 475 περίφημους συνεργάτες της μαφίας και διά των νόμων αυτών να επιβάλει τις ανάλογες ποινές, να κατασχέσει τις περιουσίες και να δημιουργηθεί ένα ειδικό ταμείο, ώστε οι περιουσίες αυτές να χρησιμοποιούνται μέσα στον προϋπολογισμό του Δημοσίου για την δημιουργία κοινωνικών υποδομών. Και από την άλλη να έχει δικαίωμα ο εισαγγελέας -όχι όμως διατυμπανίζοντας το τι κάνει, όπως συμβαίνουν διάφορα στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή- αλλά τελείως διακριτικά και μυστικά να κάνει τις έρευνές του».

Ενισχυμένη συνεργασία κατά της φοροδιαφυγής

Στον τομέα της φορολογικής απάτης κομβική σημασία έχει η αναζήτηση παραβατών που σήμερα οχυρώνονται πίσω από το τραπεζικό απόρρητο. Όπως επισημαίνει η ευρωβουλευτής της Ν.Δ., πρότυπη θεωρείται εδώ η παλαιότερη συμφωνία των ΗΠΑ με την Ελβετία, που συνοψίζεται στην απλή φόρμουλα «δώστε μας τις πληροφορίες, κρατήστε τα χρήματα».
«Οι Αμερικανοί έχουν από τη δεκαετία του ‘80 μία συμφωνία με την Ελβετία, όπου οι Ελβετοί δίνουν τις πληροφορίες αν πρόκειται για αμερικανό πολίτη ο οποίος έχει διαπράξει διάφορα αδικήματα ή για ξένο πολίτη που έχει διαπράξει αδικήματα στις ΗΠΑ και καταζητείται. Οι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται για τα χρήματα, τα αφήνουν στους Ελβετούς, αλλά τους ενδιαφέρουν οι πληροφορίες για τα συγκεκριμένα άτομα. Είναι μία πολύ πλεονεκτική συμφωνία, η οποία εφαρμόζεται ταχύτατα» επισημαίνει η ελληνίδα ευρωβουλευτής.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει το θέμα με ρεαλισμό. Στην κανονική νομοθετική διαδικασία χρειάζεται ομοφωνία για τη θέσπιση ποινικής νομοθεσίας, κάτι που είναι ανέφικτο, όπως παραδέχεται η Επίτροπος Βίβιαν Ρέντινγκ. Όταν όμως η «συμμαχία των προθύμων» εγκαινιάσει την ενισχυμένη συνεργασία και αρχίσει να διαμορφώνει τους κανόνες του παιχνιδιού, τότε και οι «λιγότερο πρόθυμοι» θα αναγκαστούν να συμμετάσχουν, επισημαίνει με διπλωματικό τρόπο η αντιπρόεδρος της Κομισιόν: «Όσα κράτη-μέλη αποφασίσουν να συμμετάσχουν θα είναι εκείνα που θα διαπραγματευθούν και το κείμενο της συμφωνίας. Χρειαζόμαστε εννέα κράτη-μέλη για την ενισχυμένη συνεργασία, είναι ανοιχτή η διαδικασία και φαντάζομαι ότι τελικά θα βρεθούν πολύ περισσότεροι που θα συμμετάσχουν και θα συνεισφέρουν τις δικές τους ιδέες στη διαπραγμάτευση. Άρα λοιπόν είναι προς το συμφέρον όλων των κρατών-μελών να συμμετάσχουν».

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής