«Επικίνδυνη και επιπόλαιη» η αμερικανική πολιτική

Το πρώτο κύμα των αμερικανικών κυρώσεων αφορά μεταξύ άλλων τις εισαγωγές πρώτων υλών, τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές αλλά και την αυτοκινητοβιομηχανία.Την επαναφορά των κυρώσεων είχε προαναγγείλει προ μηνών ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ. Τα κίνητρα της Ουάσιγκτον είναι πολλά και διαφορετικά εκτιμά ο πολιτικός επιστήμονας Χένινγκ Ρίκε από το Γερμανικό Ίδρυμα Εξωτερικής Πολιτικής:

«Για τους Αμερικανούς δεν έπαιζε ποτέ ρόλο μόνο το ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος το οποίο ήταν απλώς ένα μέρος των ευρύτερων κατηγοριών σε βάρος του Ιράν. Μεταξύ αυτών, οι κατηγορίες για στήριξη σιιτικών εγκληματικών οργανώσεων σε γειτονικές χώρες, η άρνηση του δικαιώματος ύπαρξης του Ισραήλ, η κακή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο ίδιο το Ιράν […]. Οι Αμερικανοί θέλουν να κινηθούν εναντίον όλων αυτών. Στόχος της πυρηνικής συμφωνίας ήταν να δρομολογήσει -πέρα από το πυρηνικό ζήτημα- διαπραγματεύσεις και επί άλλων θεμάτων. Αυτό όμως δε λειτούργησε. Τώρα η αμερικανική κυβέρνηση του Τραμπ και των Ρεπουμπλικάνων θέλουν μέσω σκληρών οικονομικών πιέσεων να προκαλέσουν την κατάρρευση του καθεστώτος στην Τεχεράνη προκειμένου οι Ιρανοί να επαναφέρουν τη δημοκρατία».

Οι Ιρανοί μισούν την έξωθεν ανάμειξη

Η πολιτική αυτή όμως είναι κάθε άλλο παρά ρεαλιστική σχολιάζει ο Χένινγκ Ρίκε.

«Είναι μια πολύ επικίνδυνη και επιπόλαιη πολιτική. Ακόμη κι αν πολλοί Ιρανοί διαμαρτύρονται για την κυβέρνησή τους, γενικά δεν είναι κατά της ισλαμικής δημοκρατίας. Κυρίως όμως είναι σε μεγάλο βαθμό εθνικιστές και μισούν την έξωθεν ανάμειξη. Οι Ιρανοί δεν ξεχνούν ότι μαζί με τη Μεγάλη Βρετανία οι ΗΠΑ απέπεμψαν το 1953 έναν δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο βάζοντας στη θέση του έναν σάχη ο οποίος ήταν ένας αυταρχικός και βίαιος ηγέτης. Αυτό το γνωρίζουν ακόμη και τα παιδιά».

Πόσο ρεαλιστικό όμως είναι να καταφέρει η ΕΕ να διατηρήσει τις οικονομικές σχέσεις και κατ΄ επέκταση την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν;

«Οι πιθανότητες δεν είναι καλές. Λόγω των δευτερογενών κυρώσεων (σσ. οι επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με το Ιράν σε πεδία για τα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις κινδυνεύουν με πρόστιμα στις ΗΠΑ) ακόμη και για μη αμερικανικές επιχειρήσεις είναι πρακτικά αδύνατο να συνεχίσουν τις οικονομικές συναλλαγές με το Ιράν σε συγκεκριμένους τομείς. Για τους υπόλοιπους τομείς δεν μπορεί να βρεθεί χρηματοδότηση καθώς οι τράπεζες αρνούνται να δώσουν δάνεια από φόβο μην τους επιβληθούν επίσης κυρώσεις. Πρόκειται για πράγματα τα οποία δεν μπορεί να επηρεάσει εύκολα η ΕΕ. […] Εντέλει οι ίδιες οι επιχειρήσεις αποφασίζουν εάν θέλουν να εγκαταλείψουν μακροπρόθεσμα την αμερικανική αγορά η οποία παραμένει φυσικά πιο ελκυστική από την ιρανική. […] Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι Αμερικανοί έχουν δημιουργήσει εντέλει μια κατάσταση όπου ουσιαστικά κανείς πλην Ρωσίας και Κίνας δεν μπορεί να συνεργαστεί οικονομικά με το Ιράν».

Ο πολιτικός επιστήμονας επισημαίνει ότι ΕΕ και ΗΠΑ θα πρέπει να βρουν και πάλι μια κοινή γραμμή πλεύσης στο θέμα του Ιράν. Με δεδομένα τις εν μέρει υπερβολικές αμερικανικές αξιώσεις έναντι της Τεχεράνης αλλά και την έλλειψη εμπιστοσύνης στις διατλαντικές σχέσεις όμως, αυτό φαντάζει στην παρούσα φάση κάθε άλλο παρά εύκολο, όπως εκτιμά ο κ. Ρίκε.

Χανς Σπρος / Κώστας Συμεωνίδης