Επιβραδύνεται η υπερθέρμανση του πλανήτη;
4 Σεπτεμβρίου 2013
Αίσθηση προκάλεσε στην επιστημονική κοινότητα μία έρευνα Αμερικανών επιστημόνων που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature και κάνει λόγο για επιβράδυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, λόγω πτώσης της θερμοκρασίας στα ύδατα του Ειρηνικού Ωκεανού. Χρησιμοποιώντας νέα μοντέλα προσομοίωσης κλιματικών δεικτών, οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα τελευταία 15 χρόνια η θερμοκρασία του πλανήτη δεν έχει αυξηθεί αισθητά, παρά τη συνεχή αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Η έρευνα έχει ενισχύσει τις φωνές που θεωρούν αναξιόπιστες και ατεκμηρίωτες τις προειδοποιήσεις για υπερθέρμανση του πλανήτη. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που, αν και δεν αμφισβητούν τις επιπτώσεις της ρύπανσης, κάνουν λόγο για μεθοδολογικά προβλήματα στις μέχρι τώρα επιστημονικές έρευνες και προτείνουν μία διαφορετική προσέγγιση. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται ο Γερμανός μετεωρολόγος και κλιματολόγος Χανς φον Στορχ, μιλώντας στην DW. Στην ερώτηση, εάν πείθεται από την αμερικανική έρευνα, η απάντηση είναι επιφυλακτική: «Το εάν πείθομαι είναι άλλη ιστορία. Το μόνο που μπορώ να πω τώρα είναι ότι ναι, μπορεί να είναι έτσι τα πράγματα. Διερωτώμαι όμως πού οφείλεται η υποτιθέμενη και ξαφνική πτώση της θερμοκρασίας στον Ειρηνικό Ωκεανό. Αλλά αν είναι αλήθεια ότι έχει καταγραφεί τέτοια πτώση, τότε ναι, μπορεί και να ισχύει αυτή η έρευνα…»
«Δεν αυξήθηκε η θερμοκρασία τα τελευταία 15 χρόνια»
Ο μετεωρολόγος και διευθυντής του ινστιτούτου θαλασσίων ερευνών στην πόλη Γκέστχαχτ της Γερμανίας επισημαίνει ότι στην πραγματικότητα η συνολική θερμοκρασία του πλανήτη δεν έχει αυξηθεί τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, παρότι έχουν αυξηθεί οι εκπομπές ρυπαντών που ευθύνονται γι αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν «φαινόμενο του θερμοκηπίου». Υποστηρίζει μάλιστα ότι υπάρχουν μεθοδολογικά προβλήματα στον τρόπο που γίνονται οι σχετικές έρευνες: «Η ορθή επιστημονική πρακτική είναι να λέμε ότι ναι, τώρα έχουμε αυτή τη θεωρία, αλλά εάν στο μέλλον δούμε αυτό ή το άλλο, τότε η θεωρία μας μπορεί να είναι λανθασμένη ή ελλιπής. Με την τελευταία έρευνα για την πτώση της θερμοκρασίας στον ειρηνικό προσπαθούμε και πάλι να ερμηνεύσουμε εκ των υστέρων γιατί δεν αυξήθηκε η θερμοκρασία στα προηγούμενα 15 χρόνια. Αυτό το ʻεκ των υστέρωνʼ ακούγεται λίγο σαχλό. Θα ήταν καλύτερα να αναρωτηθούμε, γιατί δεν είχαν λειτουργήσει όπως περιμέναμε τα μοντέλα μας, ποιοι ήταν οι παράγοντες που δεν λάβαμε υπόψη στους αρχικούς υπολογισμούς μας» λέει ο Χανς φον Στορχ.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μία απλή παύση στην πορεία ανόδου των θερμοκρασιών. Άλλοι βλέπουν να επιβεβαιώνονται όσοι αμφισβητούσαν εξ΄αρχής την υπερθέρμανση του πλανήτη. Ακόμα και στην Διακυβερνητική Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές αλλαγές (IPPC) υπάρχουν ερευνητές που σκέπτονται να αναθεωρήσουν παλαιότερα συμπεράσματά τους, λέει ο Πέτερ φον Στορχ. Ωστόσο δεν περιμένει δραματικές αλλαγές στη νέα έκθεση για τις κλιματικές αλλαγές που πρόκειται να δημοσιεύσει ο διεθνής οργανισμός στα τέλη Σεπτεμβρίου.
«Οι κλιματολόγοι πρέπει να διαφυλάξουν την αξιοπιστία τους»
Ο Γερμανός ερευνητής ξεκαθαρίζει ότι δεν αμφισβητεί τις επιπτώσεις που έχουν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για το κλίμα, αλλά προειδοποιεί: «Υπάρχει κίνδυνος να χάσουμε την αξιοπιστία μας εμείς οι κλιματολόγοι. Δίνουμε την εντύπωση ότι πιανόμαστε από όποια θεωρία επιβεβαιώνει το συμπέρασμα που θέλουμε να βγάλουμε, για παράδειγμα ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα προκαλούν υπερθέρμανση. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό ισχύει, αλλά μπορεί να παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες, τους οποίους αγνοούμε σήμερα…».
Μαζί με τον εθνολόγο Βέρνερ Κράους, ο κλιματολόγος Χανς φον Στορχ έγραψε πρόσφατα ένα βιβλίο με τίτλο «Η παγίδα του κλίματος», όπου επισημαίνει ότι μόλις τα τελευταία 150 χρόνια υπάρχει συνεχής και αξιόπιστη καταγραφή των καιρικών φαινομένων, ενώ η ιστορία μας δείχνει ότι το κλίμα της γης μεταβάλλεται με ρυθμούς χιλιετιών. Ίσως γι αυτό τα σημερινά μοντέλα προσομοίωσης είναι ανεπαρκή για να ερμηνεύσουμε όλες τις επιστημονικές προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας στην έρευνα για την προστασία του κλίματος. Σε κάθε περίπτωση, προειδοποιεί ο Χανς φον Στορχ, οι επιστήμονες πρέπει να αποφύγουν την εμπλοκή τους σε πολιτικές ή ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, για τις οποίες η έρευνα των κλιματικών αλλαγών θα ήταν μόνο η αφορμή: «Σήμερα δεν γίνεται σοβαρή συζήτηση. Πολλές φορές ο καθένας προσπαθεί να εκμεταλλευθεί το θέμα για να ενισχύσει τη θέση του, λες και πρόκειται για πολιτική συζήτηση».
Judith Hartl / Γιάννης Παπαδημητρίου
Υπεύθ.σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος