Ενόψει ακραίου «υδατικού στρες» η Κύπρος

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε χθες το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων (WRI), οι χώρες που αντιμετωπίζουν ακραίο υδατικό στρες, πράγμα που σημαίνει ότι η ζήτηση για νερό είναι μεγαλύτερη από τις διαθέσιμες ποσότητες, οφείλουν να λάβουν μέτρα για καλύτερη διαχείριση του νερού, καθώς οι προβλέψεις για την αύξηση του πληθυσμού και την κλιματική αλλαγή αναμένεται να προκαλέσουν περαιτέρω πίεση που μπορεί να επιφέρει νέα οικονομικοκοινωνικά προβλήματα.    

Διάγοντας το τέταρτο έτος εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής Διαχείρισης Υδάτων, βασικός στόχος της οποίας είναι η αντιμετώπιση της ανομβρίας, η Κύπρος έχει ως στόχο μέχρι το έτος 2030 να υλοποιηθούν όλες οι πολιτικές για άμβλυνση του προβλήματος. Στη δεύτερη φάση της από φέτος, η εθνική στρατηγική διαχείρισης υδάτων έχει ως βασικούς πυλώνες την αύξηση των ποσοτήτων αφαλατωμένου νερού και την αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένου νερού μέσω και της κατασκευής νέων έργων.

Στο νησί λειτουργούν από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 μονάδες αφαλάτωσης, οι οποίες πολλαπλασιάστηκαν μετά τη μεγάλη ξηρασία του 2008, κατά την οποία όλα τα φράγματα της Κύπρου είχαν στερέψει. Προς αντιμετώπιση εκείνης της κρίσης η τότε κυβέρνηση αναγκάστηκε να μεταφέρει εκατομμύρια τόνους νερού στην Κύπρο με βυτιοφόρα/τάνκερ, εισάγοντας από την Ελλάδα τις ποσότητες. Το κόστος ήταν τεράστιο και η λύση των τάνκερ εγκαταλείφθηκε μετά τις πέντε μονάδες αφαλάτωσης θαλασσινού νερού που λειτούργησαν μετά το 2009. Και οι μονάδες αφαλάτωσης όμως δεν θεωρήθηκαν λύσεις βέλτιστων πρακτικών, αφού το κόστος παραγωγής ενέργειας για τη λειτουργία τους είναι μεγάλο. Για τα δεδομένα της Κύπρου πριν 15 χρόνια, οι αφαλατώσεις ήταν λύσεις ανάγκης που υιοθετήθηκαν ελλείψει άλλης εναλλακτικής επιλογής.  

Τουρκικό νερό για όλους στην Κύπρο;  

Μία εντελώς διαφορετική πολιτική για την αντιμετώπιση της ανομβρίας στη βόρεια πλευρά του νησιού ακολούθησαν οι Τουρκοκύπριοι εισάγοντας νερό από την Τουρκία μέσω υποθαλάσσιου αγωγού, η κατασκευή του οποίου ξεκίνησε στις αρχές της περασμένης δεκαετίας και ολοκληρώθηκε το 2015. Έχοντας να αντιμετωπίσουν από τη δεκαετία του ‘90 φαινόμενα εξάντλησης των υδάτινων πόρων, οι Τουρκοκύπριοι είδαν το νερό της Τουρκίας, το οποίο καταλήγει σε υδατοφράκτη δυτικά της Λευκωσίας, να επιτρέπει την άρδευση και ύδρευση όλης της αγροτικής περιοχής της Μόρφου.

Το ευεργέτημα όμως του νερού για τους Τουρκοκύπριους βαθαίνει παράλληλα την εξάρτησή τους από την Τουρκία. Ενδεικτικά ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν είχε εγκαινιάσει το 2015 τον μήκους 107 χιλιομέτρων υποθαλάσσιο αγωγό, με την προσδοκία να διοχετεύει κάθε χρόνο 75 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού στο νησί. Χαρακτηρίζοντάς τον αγωγό ειρήνης, ο Τούρκος πρόεδρος είχε δηλώσει τότε πως το νερό της Τουρκίας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και από τους Ελληνοκύπριους, σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού.