Ενισχύεται ο ρόλος της Τουρκίας στη Λιβύη λόγω ουκρανικού

Από τον περασμένο Δεκέμβριο, που είχαν προγραμματιστεί οι πρώτες βουλευτικές εκλογές στη Λιβύη, αλλά αναβλήθηκαν για τον Ιούνιο, η χώρα, από τις 10 Φεβρουαρίου, έχει και δεύτερο πρωθυπουργό. Πρόκειται για τον Φάτι Μπασάγκα, πρώην υπουργό Εσωτερικών, τον οποίο εξέλεξε δια βοής μάλιστα το κοινοβούλιο στο Τομπρούκ, στην ανατολική Λιβύη.  Οι βουλευτές του δικαιολόγησαν αυτό το βήμα με το ότι η θητεία του Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, που επρόκειτο να προετοιμάσει τις εκλογές και να δρομολογήσει διαδικασίες για νέο σύνταγμα, ολοκληρώθηκε με την αναβολή των εκλογών του Δεκεμβρίου. Βέβαια ο Ντμπέιμπα δεν έχει καμιά πρόθεση να παραιτηθεί και συνεχίζει να ασκεί κανονικά τα καθήκοντά του.

Ενισχύεται η τουρκική επιρροή

Και όμως. Σε μιαν εποχή που η Ρωσία συνεχίζει έναν επιθετικό πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας ένας πολιτικός συμβιβασμός στη Λιβύη θα ήταν κάτι το ιδιαίτερα σημαντικό. Ο Τόμας Φολκ, από το Ίδρυμα Κόνραντ Αντενάουερ, εξηγεί τους λόγους. «Η Λιβύη», λέει, «επηρεάζεται σε τεράστιο βαθμό από αυτόν τον πόλεμο. Όχι μόνο επειδή εξαρτάται επίσης από εισαγωγές ρωσικού σιταριού με αύξηση των τιμών και με ακόμη χειρότερες επιπτώσεις για τον λιβυκό πληθυσμό. Αλλά γιατί παρατηρείται επίσης η τάση αναπροσανατολισμού της ρωσικής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής προς αυτόν τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο με αποτέλεσμα η Τουρκία να γίνεται ισχυρότερος παίκτης στη Λιβύη. Η Άγκυρα υποστηρίζει, όπως φαίνεται, περισσότερο το στρατόπεδο Ντμπέιμπα. Με λίγα λόγια, η Τουρκία βρίσκεται σε διαδικασία περεταίρω ενίσχυσης της επιρροής της στη Λιβύη».  

Η Ρωσία έχει τεράστια στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη εδώ και χρόνια και σημαντική επιρροή στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα χωρίς να είναι και η μόνη. Παρόλα αυτά, στα τέλη Φεβρουαρίου η Λιβύη ψήφισε υπέρ της έγκρισης του ψηφίσματος που καταδίκαζε τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Ο ίδιος ο Μπασάγκα δημοσίευσε μια σειρά από tweets στηλιτεύοντας την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία ως «σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχίας μιας δημοκρατικής Ουκρανίας». Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η Ρωσία, δια της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών Μαρίας Ζαχάροβα, χαιρέτισε τον διορισμό του ως πρωθυπουργού.

Λιβυκή καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας

Ωστόσο, σύμφωνα με ανάλυση του περιοδικού Al-Monitor, οι δηλώσεις του νέου Λίβυου πρωθυπουργού είναι απίθανο να διαταράξουν τις σχέσεις του στρατοπέδου Μπασάγκα με τη Μόσχα. Διότι έχουν κυρίως συμβολική σημασία χωρίς να οδηγούν σε πολιτικές συνέπειες. «Στην πραγματικότητα, η Λιβύη παραμένει ένα σημαντικό πεδίο δράσης για τη Ρωσία», υποστηρίζει ο Τόμας Φολκ. «Μέσω του στρατού της και κυρίως της ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Βάγκνερ η Ρωσία έχει επανειλημμένα επιβεβαιώσει την επιρροή της στη Λιβύη τα τελευταία χρόνια, αλλά τώρα η Τουρκία αναβαθμίζεται, που σημαίνει ότι η Λιβύη θα συνεχίσει να βρίσκεται υπό ξένη επιρροή».

Η Χάγκερ Άλι, από το Γερμανικό Ινστιτούτο Παγκόσμιων και Περιφερειακών Σπουδών, υπογραμμίζει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να έχει αντίκτυπο και στο εσωτερικό της Λιβύης για λόγους που ανάγονται στη διαχείριση πχ. των φυσικών της πόρων, όπως των κοιτασμάτων πετρελαίου. Οι παίκτες στην πολιτική σκηνή θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό να μοιράσουν τις περιοχές αναλόγως των φυσικών πόρων, κι αυτό θα δυσκόλευε την εξεύρεση πολιτικής συναίνεσης.

Κέρστεν Κνιπ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου