Ελπιδοφόρα «συνταγή» κατά της φυματίωσης

Οι φορείς του AIDS αναγκάζονται να παίρνουν καθημερινά πληθώρα φαρμάκων προκειμένου να «δαμάσουν» το θανατηφόρο ιό. Αν προσβληθούν στη συνέχεια και από φυματίωση, -κάτι που δεν αποτελεί σπάνια περίπτωση- χρειάζονται επιπλέον φάρμακα. Ωστόσο, τότε πολλές δραστικές ουσίες που λαμβάνονται ταυτόχρονα αλληλοεπηρεάζονται σε ό,τι αφορά τη δράση τους. Ομάδα ερευνητών παρουσίασε στο πλαίσιο της Διάσκεψης για το AIDS, που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Μελβούρνη, μία νέα θεραπευτική προσέγγιση για πάσχοντες από φυματίωση που είναι ταυτόχρονα και φορείς του AIDS.

Όπως εξηγεί ο Μελ Σπίγκελμαν, πρόεδρος της κοινωφελούς οργάνωσης «Παγκόσμια Συμμαχία για την Ανάπτυξη Φαρμάκων κατά της Φυματίωσης» (Global Alliance for TB Drug Development) με έδρα στη Νέα Υόρκη, «Στόχος μας ήταν να χρησιμοποιήσουμε τον ελάχιστο δυνατό αριθμό φαρμάκων και να κάνουμε τη θεραπεία κατά το δυνατόν απλούστερη: χωρίς καθημερινές ενέσεις, με τη δυνατότητα να συνδυάζουμε τα φάρμακα σε ένα χάπι και τη δυνατότητα να χορηγούμε τα φάρμακα σε συνδυασμό με αντιρετροϊκά για τους ασθενείς που πάσχουν και από τον ιό HIV».

Αποτελεσματικότερη θεραπεία σε λιγότερο χρόνο;

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), κάθε χρόνο προσβάλλονται από φυματίωση περισσότεροι από οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι – ένα εκατομμύριο εξ αυτών πεθαίνει από τις επιπτώσεις της νόσου. Μάλιστα, όπως σημειώνεται στην ιστοσελίδα της διεθνούς οργάνωσης, «ο HIV και η φυματίωση είναι θανάσιμος συνδυασμός. Η μία ασθένεια επισπεύδει την εξέλιξη της άλλης». Ο νέος συνδυασμός δραστικών ουσιών αποτελούμενος μεταξύ άλλων από μοξιφλοξασίνη και πυραζιναμίδη (PaMZ) έχει ολοκληρώσει επιτυχώς τη δεύτερη φάση κλινικών ερευνών.

Οι ερευνητές σύγκριναν την αποτελεσματικότητα της νέας με εκείνη της καθιερωμένης μεθόδου θεραπείας της φυματίωσης. Να σημειωθεί ότι το ένα πέμπτο των ασθενών που υποβλήθηκαν στις σχετικές δοκιμές ήταν και φορείς του ιού HIV. Όπως ανακοίνωσαν οι υπεύθυνοι ερευνητές, «τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι ο συνδυασμός PaMZ εξουδετέρωσε περισσότερα βακτήρια φυματίωσης από την καθιερωμένη θεραπεία και μάλιστα σε μικρότερο χρόνο». Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το νέο «κοκτέιλ» φαρμάκων μπορεί να μειώσει το χρόνο αντιμετώπισης της φυματίωσης σε τέσσερις μήνες, κάτι που θα περιόριζε σημαντικά τις δαπάνες που συνεπάγεται η συνηθισμένη θεραπεία. Αυτή διαρκεί από μισό έως δύο χρόνια, συνοδευόμενη από βαριές χημειοθεραπείες που περιλαμβάνουν και συχνές ενέσεις.

Σε αναζήτηση χρηματοδότησης

Ο νέος συνδυασμός φαρμάκων, που περιλαμβάνει και τη δραστική ουσία PA-824, θα μπορεί να ληφθεί σε μία και μόνο ταμπλέτα. Όπως εξηγεί ο Μελ Σπίγκελμαν, «Πρόκειται βασικά για τρία ξεχωριστά αντιβιοτικά, τα οποία είχαμε συνδυάσει αρχικά πριν από χρόνια στο δοκιμαστικό σωλήνα και μετά σε πειράματα με ζώα και υπερείχαν σταθερά έναντι της καθιερωμένης θεραπείας».

Η τρίτη και τελευταία φάση της κλινικής έρευνας προβλέπει μελέτες σε 50 τοποθεσίες της Αφρικής, της Ασίας της ανατολικής Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής και ενδέχεται να ξεκινήσει ήδη στο τέλος του χρόνου. Ωστόσο, για να καταστεί αυτό δυνατό, θα πρέπει να συγκεντρωθούν τα απαραίτητα κεφάλαια. Στις χρηματοδοτικές ανάγκες της οργάνωσης του Μελ Σπίγκελμαν έχει ανταποκριθεί ήδη το Ίδρυμα Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς, χορηγώντας «σημαντικά χρηματοδοτικά μέσα».

Brigitte Osterath / Άρης Καλτιριμτζής