Ελπίδα για την ελληνογερμανική φιλία οι νέοι

Στο κυβερνητικό πρόγραμμα στο οποίο συμφώνησαν οι γερμανοί χριστιανοδημοκράτες και σοσιαλδημοκράτες στο τέλος του 2013 αναφέρεται ρητά ότι ανάμεσα στους στόχους της νέας κυβέρνησης θα είναι και η δημιουργία ενός ελληνογερμανικού ιδρύματος, το οποίο θα συμβάλει στη γνωριμία νέων από τις δύο χώρες. Αντίστοιχους φορείς το Βερολίνο διατηρεί μόνο με το Παρίσι και τη Βαρσοβία, δηλαδή, δύο χώρες που υπήρξαν θύματα γερμανικών πολεμικών επιθέσεων και υπέστησαν μεγάλες απώλειες σε ανθρώπους και υλικό. Σε μια προσπάθεια να ξεπεραστούν προκαταλήψεις και να οικοδομηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης με τους νέους πολίτες αυτών των χώρων ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 1963 το Γερμανογαλλικό και το 1993 το Γερμανοπολωνικό Ίδρυμα. Οι λόγοι για τους οποίους τα κυβερνητικά κόμματα αποφάσισαν να προωθήσουν τώρα στη σύσταση του «Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεότητος» είναι προφανείς.

Η υφυπουργός Οικογένειας και Νεότητας Έλκε Φέρνερ εξηγεί: «Ήδη κατά την προηγούμενη εκλογική περίοδο μας είχε προκαλέσει μεγάλη λύπη το γεγονός ότι οι κάποτε πολύ καλές σχέσεις Γερμανίας-Ελλάδας αλλά και αυτές ανάμεσα στους Γερμανούς και τους Έλληνες είναι στο ναδίρ. Στόχος μας είναι με τη λειτουργία του Ιδρύματος Νεότητος να βελτιώσουμε αυτές τις σχέσεις, να τις βελτιώσουμε με βιώσιμο τρόπο.»

Αρμόδια για το νέο φορέα είναι το γερμανικό υπουργείο Οικογένειας και Νεότητας και το ελληνικό υπουργείο Παιδείας. Εντεταλμένος του γερμανικού υπουργείου για τις προπαρασκευαστικές εργασίες της σύστασης του Ιδρύματος είναι ο πρώην σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Ρολφ Στέκελ. Εδώ και δύο δεκαετίες δραστηριοποιείται σε ελληνογερμανικά προγράμματα νεολαίας, συγκεκριμένα μεταξύ της περιοχής Ούνα στη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία και της Καρυούπολης στο Γύθειο, όπου λειτουργεί ελληνογερμανικό κέντρο συνάντησης.

Η κοινωνία των πολιτών στο προσκήνιο

Όπως υπολογίζει ο κ. Στέκελ, το Ίδρυμα θα μπορούσε να ξεκινήσει να λειτουργεί από τις αρχές του 2016. Μέχρι τότε θα πρέπει να υπογραφεί διακρατική σύμβαση, να βρεθούν χώροι και συνεργάτες σε Αθήνα και Βερολίνο και να συμφωνηθεί το ύψος της χρηματοδότησης. Σύμφωνα με πληροφορίες της Deutsche Welle το ποσό που θα συνεισφέρει από το 2016 ετησίως η κάθε πλευρά θα ανέρχεται στα 2 με 3 εκατομ. ευρώ. Όπως πιθανολογείται, η Αθήνα θα αξιοποιήσει για να καλύψει το ποσό που της αναλογεί, τα ευρωπαϊκά ταμεία. Βέβαια τα 4 με 6 εκατομ. ευρώ που προβλέπονται το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα είναι σαφώς χαμηλότερα από τα σχεδόν 25 εκατομ. ευρώ του Γαλλογερμανικού και τα 9 εκατομ. του Γερμανοπολωνικού. Όμως, όπως τονίζει ο Ρολφ Στέκελ, ο πληθυσμός της Γαλλίας ανέρχεται στα 66 εκατομ. και της Πολωνίας στα 39 εκατομ. Εκτός αυτού, ο τρόπος λειτουργίας του υπό ίδρυση φορέα θα αφήνει μεγάλο οικονομικό περιθώριο για τις δραστηριότητες. «Σκοπός του ΄Ιδρύματος Νεότητος΄ δεν θα είναι να καθορίζει τις δραστηριότητες και το περιεχόμενο τους. Βέβαια θα υπάρχουν κανόνες, αλλά αυτοί που θα διοργανώνουν τις ανταλλαγές και τις συναντήσεις, αυτοί θα καθορίζουν και το περιεχόμενο», αναφέρει ο Ρολφ Στέκελ.

Πρωταγωνιστές του εγχειρήματος θα είναι ομάδες, οργανώσεις και πρωτοβουλίες που θα δραστηριοποιηθούν στο τομέα της ελληνογερμανικής συνεργασίας. Οι δραστηριότητες μπορούν να αφορούν συναντήσεις γνωριμίας με αντικείμενο τον πολιτισμό της άλλης χώρας, τη στήριξη της επαγγελματικής κατάρτισης, την επίσκεψη σε ιστορικούς τόπους και χώρους, την ανάπτυξη του πνεύματος του εθελοντισμού και άλλα πολλά. Το Ίδρυμα Νεότητος θα είναι η πλατφόρμα που θα χρηματοδοτεί και θα συντονίζει δραστηριότητες καθώς θα έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο μέσω του οποίου θα φέρνει σε επαφή ενδιαφερόμενους από τις δύο χώρες. Όπως τονίζει ο κ. Στέκελ, κατά αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται στο μέγιστο η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και επιτρέπει στο Ίδρυμα να διατηρεί «λιτές» οργανωτικές δομές.

Όχι στην κομματικοποίηση

Όπως διαπιστώνει κανείς στη συνομιλία με την Έλκε Φέρνερ, η υφυπουργός είναι καλά ενημερωμένη αναφορικά με την κατάσταση στην Ελλάδα. Όχι τυχαία. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια διατηρούν με τον άνδρα της σπίτι σε ελληνικό νησί το οποίο επισκέπτονται πολύ συχνά. Η επιτυχία του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεότητος είναι και προσωπικό στοίχημα της γερμανίδας πολιτικού, η οποία ανήκει στην αριστερή πτέρυγα του κόμματος της.

Όπως τονίζει στη Deutsche Welle, βασική προϋπόθεση για να πετύχει αυτό το εγχείρημα είναι η ανεξαρτησία του από κομματικές σκοπιμότητες: «Είναι σημαντικό για μας το Ίδρυμα Νεότητος να μην χρωματιστεί κομματικά. Όπως και στην περίπτωση των Ιδρυμάτων με τη Γαλλία και την Πολωνία θα πρέπει να είναι ένας αυτοτελής φορέας. Ούτε αριστερός, ούτε δεξιός, ούτε κόκκινος και ούτε μαύρος, αλλά ένας φορέας μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες, σκοπός του οποίου θα είναι η συνεννόηση των λαών, η βελτίωση των διμερών σχέσεων, η ανταλλαγή νέων. Αυτή είναι και η γνώμη των συναδέλφων όλων των κομμάτων του γερμανικού κοινοβουλίου με τους οποίους έχω μιλήσει. Ελπίζουμε όλοι μας πάρα πολύ σε περίπτωση που προκηρυχθούν εκλογές στην Ελλάδα και προκύψουν άλλες πλειοψηφίες να μην μπει στο ‘ψυγείο' αυτή η πρωτοβουλία.»

Θερμός υποστηρικτής του νέου Ιδρύματος είναι και ο καθηγητής Ιστορίας και διευθυντής του κέντρου «Τοπογραφία του Τρόμου», Αντρέας Ναχάμα. Ο πρώην πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας Βερολίνου με ρίζες από τη Θεσσαλονίκη συμμετείχε όταν ήταν μαθητής σε αρκετά προγράμματα ανταλλαγής νέων. Όπως επισημάνει, τα αποτελέσματα αυτών των συναντήσεων φαίνονται μετά από πολλά χρόνια. Για αυτόν κάτι τέτοιο συνιστά την επίδειξη υπομονής. «Στην αρχή θα είναι βέβαια οι συμμετέχοντες θα είναι λίγοι. Αλλά μετά από, ας πούμε, 10 χρόνια θα είναι πάρα πολλοί αυτοί που θα έχουν πάρει μέρος. Τότε οι άλλοτε μαθητές θα έχουν γίνει οδοντίατροι, τεχνικοί, πολιτικοί ή και δάσκαλοι, οι οποίοι για όλοι τους τη ζωή θα είναι πρεσβευτές της κοινής υπόθεσης», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αντρέας Ναχάμα.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο