«Εκβιαστική» τρόικα, «διεφθαρμένη» ελίτ;

Ο γερμανός δημοσιογράφος έχει φανατικούς φίλους, αλλά και αντιπάλους. Μέχρι σήμερα έχει ερευνήσει υποθέσεις διαφθοράς στη Γερμανία, αλλά και στην ανατολική Ευρώπη. Πολλοί θεωρούν τα ρεπορτάζ του ιδιαίτερα αποκαλυπτικά, άλλοι τον κατηγορούν ότι παραθέτει απλώς μαρτυρίες τρίτων, χωρίς απτές αποδείξεις. Αυτή τη φορά στο «στόχαστρο» του Ροτ μπαίνει η τρόικα στην Ελλάδα, αλλά και στις υπόλοιπες χώρες της κρίσης. Ο ίδιος ομολογεί ότι προβληματίστηκε πριν καταλήξει στον τίτλο «σιωπηλό πραξικόπημα» στο βιβλίο του. Αλλά τελικά πιστεύει ότι ήταν μία σωστή επιλογή: «Όταν λέω ʻσιωπηλό πραξικόπημαʼ εννοώ ότι γίνονται αλλαγές σε ένα πολιτικό και κοινωνικό σύστημα χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση, χωρίς τη συμμετοχή του πληθυσμού στις διαδικασίες. Μίλησα με πολλούς επιστήμονες και συνδικαλιστές πριν καταλήξω στον όρο ʻπραξικόπημαʼ και όλοι μου είπαν ότι περί αυτού πρόκειται, ότι αυτό συμβαίνει στην ουσία τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία. Μία αλλαγή στην ίδια την κοινωνία».

Από την άλλη πλευρά ο Γιούργκεν Ροτ θεωρεί, και το εξηγεί στο βιβλίο του, ότι ευθύνη για τη σημερινή κρίση φέρει η ελληνική πολιτική τάξη, συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα που σχετίζονται μαζί της, καθώς και η γενικότερη νοοτροπία του νεποτισμού και της οικογενειοκρατίας. Αν όμως έτσι έχουν τα πράγματα, δεν είναι θεμιτή, αλλά και απαραίτητη η «αλλαγή στο πολιτικό και κοινωνικό σύστημα» την οποία φαίενται να επικρίνει; «Η διαφθορά έχει σημαντικό ρόλο, κατά τη γνώμη μου, στην αποκαλούμενη κρίση χρέους. Θεωρώ ότι τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα είναι υπεύθυνα για το σύστημα της διαφθοράς. Δεν μιλάω για κρούσματα διαφθοράς σε χαμηλόβαθμους υπαλλήλους, αλλά για υποθέσεις εκατομμυρίων, οι οποίες αν δεν επιδοκιμάζονται, τουλάχιστον γίνονται ανεκτές» λέει ο γερμανός δημοσιογράφος στην Deutsche Welle. Και επικαλείται μαρτυρίες, ιδιαίτερα νέων ανθρώπων, στην Ελλάδα, που λένε ότι θα ήθελαν μία σοβαρή εναλλακτική λύση, η οποία όμως δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.

«Πυρά» κατά της τρόικας

Ο Γιούργκεν Ροτ είναι ιδιαίτερα επικριτικός προς την τρόικα: την κατηγορεί για κοινωνική αναλγησία στις χώρες της κρίσης και για «εκβιαστικούς χειρισμούς», για παράδειγμα στο ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων. «Αποσιωπούν ότι σχεδόν πάντα οι ιδιωτικοποιήσεις οδηγούν σε απολύσεις, μισθολογικό ντάμπινγκ και επισφαλείς σχέσεις εργασίας» γράφει. Και υπενθυμίζει ότι, ενώ πριν από τις ευρωεκλογές είχε τεθεί το ζήτημα της λογοδοσίας των ελεγκτών της τρόικας, προκαλώντας μάλιστα και τη σύσταση διερευνητικής επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έκτοτε το ζήτημα έχει ατονίσει. «Θυμηθείτε τι έγινε πριν από τις ευρωεκλογές» λέει ο γερμανός δημοσιογράφος. «Τότε έλεγαν στην Ελλάδα, αλλά και στη Γερμανία και στις Βρυξέλλες, ότι η τρόικα πρέπει να υπαχθεί σε ʻδημοκρατικό έλεγχοʼ. Από τότε όμως δεν έχει ακουστεί τίποτα πια γι αυτό το θέμα και αυτό αποδεικνύει ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει η θέληση να αλλάξουν τα πράγματα και να δοθεί προτεραιότητα στην κοινωνική διάσταση της πολιτικής, μάλλον το αντίθετο θα έλεγα…»

Αν όμως έτσι έχουν τα πράγματα, ποια θα ήταν η εναλλακτική λύση; Τι θα ήταν αυτό που θα μπορούσε να υποκαταστήσει την τρόικα; «Αυτό είναι πράγματι το ερώτημα, αυτό είναι το πρόβλημα. Σίγουρα θα είχαμε λιγότερα προβλήματα, εάν εφαρμοζόταν ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης, τον οποίο άλλωστε έχουν συνυπογράψει τόσο η Ελλάδα, όσο και η Γερμανία. Αλλά δυστυχώς ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης παραμένει στα χαρτιά και δεν εφαρμόζεται, γιατί η Ευρώπη παραμένει μία ένωση οικονομική, αλλά όχι κοινωνική».

«Το 80% των προσφύγων έρχονται μέσω Ελλάδας»

Στο βιβλίο του ο Γιούργκεν Ροτ αναφέρεται επιπλέον και στο θέμα της λαθρομετανάστευσης, το οποίο μάλιστα συσχετίζει με την άνοδο της ακροδεξιάς.Το 80% των προσφύγων που εισρέουν στην ΕΕ έρχονται μέσω Ελλάδας, αλλά η Ευρώπη έχει αφήσει την Ελλάδα να «παλεύει» μόνη της με αυτό το πρόβλημα, ενώ κάτι παρόμοιο γίνεται και με την Ιταλία, επισημαίνει ο γερμανός δημοσιογράφος. Την ίδια στιγμή όμως επικρίνει και τις ελληνικές αρχές για κακομεταχείριση των προσφύγων, ενώ υπενθυμίζοντας και τις ευρωπαϊκές «καταδίκες» για το ζήτημα αυτό.

«Η δική μου πεποίθηση, ή τουλάχιστον η εντύπωση που αποκόμισα από τη δουλειά μου στην Ελλάδα, είναι ότι το αρνητικό κλίμα απέναντι στους πρόσφυγες είναι και ένα ʻχρήσιμοʼ εργαλείο για να αποσπάσει κανείς την προσοχή του κόσμου από τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα και να τη στρέψει στους πρόσφυγες ή και να επιρρίψει ευθύνες στους πρόσφυγες» λέει ο Γιούργκεν Ροτ. «Και εδώ θα ήταν και πάλι η ευθύνη της πολιτικής και ιδιαίτερα των κυβερνώντων κομμάτων να παρέμβουν, αλλά μέχρι στιγμής δεν βλέπω να γίνεται κάτι τέτοιο…»

Γιάννης Παπαδημητρίου