Εικαστική δημιουργία στα χρόνια του Χίτλερ

Ο Ότο Ντιξ ήταν ήδη γνωστός από τα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, ενώ είχε πολεμήσει στον Α´ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πίνακες με τους πληγωμένους στρατιώτες του μετώπου δεν ήταν προσφιλείς στο ναζιστικό καθεστώς, που προτιμούσε ηρωικές σκηνές από ένδοξα πεδία μαχών. Ο Ντιξ κατά την περίοδο του Εθνικοσοσιαλισμού ζωγράφιζε εν κρυπτώ γι´ αυτό και τα έργα του δεν αποκηρύχθηκαν ως εκφυλισμένη τέχνη.

Ο συγκεκριμένος αφηρημένος πίνακας θεωρήθηκε από τους ναζί ως χαρακτηριστικό δείγμα εκφυλισμένης τέχνης. Το ναζιστικό καθεστώς είχε κατασχέσει περί τους 16.000 πίνακες από μουσεία και άλλες δημόσιες συλλογές, όπως αυτή της Εθνικής Πινακοθήκης. Πολλά από τα έργα της Πινακοθήκης Βερολίνου που είχαν χαρακτηρισθεί «εκφυλισμένη τέχνη» παρουσιάζονται στη νέα της έκθεση.

Ο Καρλ Χόφερ ζωγράφισε εκ νέου τον πίνακα αυτό, πάνω στον παλιό καμβά. Το πρωτότυπο είχε υποστεί φθορές κατά τη διάρκεια ενός συμμαχικού βομβαρδισμού το 1943. Σύμφωνα με τον επιμελητή της έκθεσης Ντίτερ Σολτς, «ο πίνακας αυτός είναι ένα μανιφέστο κατά του φασισμού». Το πρωτότυπο, εν έτει 1928, είχε τον τίτλο «Τυμπανιστής».

Ζωγραφική με κρυμμένα νοήματα. Πίσω από τη βιτρίνα ξεπροβάλλει «Ο Αγών μου» του Χίτλερ κι ένα πορτραίτο του Μουσολίνι. «Το μαγαζί μήπως βάφεται επειδή ανήκε σε κάποιον εβραίο ιδιοκτήτη;» διερωτάται ο Ντίτερ Σολτς. Ο τίτλος «Μπογιατζήδες» ήταν αλληγορικός και δανεισμένος από τον Μπρεχτ, ο οποίος αποκαλούσε τον Χίτλερ «μπογιατζή» -μια αναφορά στην αποτυχημένη προσπάθειά του να γίνει ζωγράφος.

Ο αριστερών καταβολών εικαστικός Χανς Ούλμαν σχεδίαζε μέσα στο κελί της φυλακης του Βερολίνου τρισδιάστατα σχέδια. Είχε φυλακιστεί με την κατηγορία της υποκίνησης εσχάτης προδοσίας, ενώ συνελήφθη καθώς μοίραζε αντικαθεστωτικά φυλλάδια το 1933. Όταν αποφυλακίστηκε κατασκεύασε αυτές τις φουτουριστικές προτομές, βασισμένες στα προσχέδια της φυλακής.

Η πρώτη έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης υπό το εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς παρουσίαζε 16 έργα σύγχρονων ιταλών εικαστικών τα οποία έφτασαν στη Γερμανία μετά από ειδική άδεια του Μουσολίνι. Η έκθεση «Τα μαύρα χρόνια» στην Εθνική Πινακοθήκη Βερολίνου εστιάζει στην ιστορία του σημαντικού γερμανικού ιδρύματος κατά την «μαύρη» περίοδο της γερμανικής ιστορίας.