ΕΕ: Προσωρινή εκτόνωση με την Πολωνία

Ανάπαυλα δημιουργεί η συνέχιση του διαλόγου με τη Βαρσοβία, καθώς την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι ηγέτες προειδοποιοιύν ότι είναι έτοιμοι να ενεργοποιήσουν εάν χρειαστεί όλα τα διαθέσιμα νομικά και θεσμικά μέσα. Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές στη βελγική πρωτεύουσα, το κλίμα που επικράτησε στη διάρκεια της χθεσινοβραδινής συζήτησης, παρά την ένταση των τελευταίων ημερών, ήταν ήρεμο και καλό. Σε αυτό συνετέλεσε, όπως φαίνεται, η έκκληση για αυτοσυγκράτηση που έκαναν η καγκελάριος Μέρκελ και ο πρόεδρος Μακρόν, οι οποίοι είχαν χωριστές συναντήσεις πριν από τη σύνοδο με τον Πολωνό πρωθυπουργό Ματέους Μοραβιέτσκι. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι η χθεσινή συζήτηση επιβεβαίωσε την αποφασιστικότητα των κρατών-μελών να διασφαλίσουν την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης σε όλα τα κράτη-μέλη, ενώ ανέδειξε επακριβώς τα σημεία όπου υπάρχουν δυσκολίες και αυτό μπορεί να βοηθήσει την εξεύρεση λύσης.

Σε κάθε περίπτωση αποφασίστηκε να συνεχιστεί ο πολιτικός διάλογος μεταξύ των Βρυξελλών και της Βαρσοβίας, ενώ στην παρούσα φάση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα ενεργοποιήσει προδικαστική διαδικασία εναντίον της Βαρσοβίας, ως αντίδραση στην αμφισβήτηση από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας (7 Οκτωβρίου) της υπεροχής του ευρωπαϊκού δικαίου έναντι του πολωνικού συντάγματος.  Η επιλογή του διαλόγου ναι μεν εκτονώνει προσωρινά την ένταση των τελευταίων ημερών μεταξύ της Κομισιόν και της κυβέρνησης της Πολωνίας, ωστόσο όλοι αναγνωρίζουν στη βελγική πρωτεύουσα ότι οι συζητήσεις θα είναι δύσκολες. Παρά το ότι δεν θα κινηθεί στην παρούσα φάση νομική διαδικασία εναντίον της Πολωνίας, η Βαρσοβία βρίσκεται υπό πίεση γιατί χωρίς προηγούμενη επίλυση της διένεξης θεωρείται πολύ δύσκολο αν όχι απίθανο να εγκριθεί από την Επιτροπή και το Συμβούλιο της ΕΕ το πολωνικό πρόγραμμα ανάκαμψης και επενδύσεων ύψους 36 δισ. ευρώ, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Μέτρα ζητά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους ηγέτες, που επέλεξαν να συνεχίσουν τον διάλογο, χθες το απόγευμα η  ολομέλεια της Ευρωβουλής καταδίκασε με ψήφισμά της την υπονόμευση της υπεροχής του ευρωπαϊκού δικαίου από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας, ενώ κάλεσε τα κράτη-μέλη να ξεκινήσουν διαδικασία αναστολής των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων προς τη χώρα αυτή. Το ψήφισμα ζητά να μην χορηγούνται ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις σε κυβερνήσεις που υπονομεύουν κατάφωρα, σκόπιμα και συστηματικά τις αξίες της ΕΕ, ζητώντας από την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναλάβουν δράση, μεταξύ άλλων:

-κινώντας διαδικασίες επί παραβάσει και ζητώντας τη λήψη προσωρινών μέτρων από το Δικαστήριο της ΕΕ,

-ενεργοποιώντας τον κανονισμό για την αιρεσιμότητα του κράτους δικαίου,

-μη εγκρίνοντας το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Πολωνίας, δηλαδή τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης (36 δισ. ευρώ),

-δηλώνοντας ότι υπάρχει σαφής κίνδυνος παραβίασης του κράτους δικαίου από την Πολωνία σύμφωνα με το άρθρο 7 της Συνθήκης της ΕΕ,

-διακόπτοντας ή αναστέλλοντας πληρωμές, δεδομένου του κινδύνου σοβαρών ελλείψεων στα συστήματα ελέγχου.

Στο ψήφισμα επισημαίνεται ότι σύμφωνα με δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν στην Πολωνία τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2021, μόνο το 5% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι θα ήθελαν να αποχωρήσει η Πολωνία από την ΕΕ. Το 90% αξιολόγησε θετικά τη συμμετοχή της Πολωνίας στην ΕΕ ενώ το 95%, ποσοστό υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, πιστεύει ότι η στήριξη της ΕΕ είχε θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της πόλης ή της περιφέρειάς τους.

Νίκος Μπέλλος, Βρυξέλλες