Δρόμοι προς την Τζιχάντ, δύσκολη η επιστροφή

Παρίσι, Νίκαια, Δρέσδη, Βιέννη: 4 τρομοκρατικές επιθέσεις σε ένα μήνα. Ακόμη και πέντε χρόνια μετά την ατέλειωτη νύχτα στο Παρίσι με 130 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, η τρομοκρατία στον όνομα του Ισλάμ δεν έχει νικηθεί στην Ευρώπη. Οι πολιτικοί συνεχώς κάνουν λόγο για ενίσχυση των ελέγχων στα σύνορα, υπόσχονται στενότερη συνεργασία των αρχών ασφαλείας και ζητούν αυστηρότερες πρακτικές απέναντι σε ισλαμιστές.

Ζήτημα γενιάς

Οι επιθέσεις δείχνουν ότι ο κίνδυνος ελλοχεύει από μεμονωμένους δράστες που δεν είναι ενταγμένοι σε δίκτυα ομοϊδεατών τους. Τι είδους άνθρωποι είναι; Τι είναι εκείνο που τους παρακινεί σε τρομοκρατικές πράξεις; Ο Ολιβιέ Ρουά, Γάλλος εμπειρογνώμων σε θέματα ισλαμισμού, κάνει λόγο για μια νέα γενιά Σαλαφιστών που δεν έχουν κανένα ενδοιασμό στο να χρησιμοποιήσουν βία. «Εκείνο που διαπιστώνουμε είναι ότι πρόκειται για νέους ανθρώπους δεύτερης γενιάς αλλά και προσηλυτισμένοι στην ακραία και βίαιη εκδοχή του Ισλάμ. Χωρίς να έχουν περάσει χρόνια ή μήνες διαβάζοντας το Κοράνι ή να έχουν συμμετάσχει στη θρησκευτική ζωή, θέλουν να είναι καλύτεροι μουσουλμάνοι από τους γονείς τους και εντυπωσιάζονται από την Τζιχάντ. Δηλώνουν ότι το Ισλάμ είναι η απόλυτη, η πιο καθαρή θρησκεία».

Ο κοινωνιολόγος Φέλιξ Ροσμάισλ, που ζει στην Φρανκφούρτη  και συμμετέχει σε ερευνητικό πρόγραμμα με θέμα τη Τζιχάντ, κάνει λόγο για νέους, άνδρες και γυναίκες, που θέλουν να αποδείξουν ότι είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε ορισμένες προσδοκίες ακόμη και κάνοντας χρήση βίας. Νέοι άνθρωποι με προβλήματα που στο δρόμο προς την ενηλικίωση είναι επιρρεπείς στην τζιχαντιστική προπαγάνδα.

Χωρίς ιεραρχκή δομή

Ο Τόμας Μίκε ξέρει τέτοιους ανθρώπους. Είναι πρόεδρος του Δικτύου Πρόληψης της  Βίας (VPN) με ειδικό βάρος στην αποριζοσπαστικοποίηση  τρομοκρατών. «Γνωρίζουμε ότι άνθρωποι με ασταθή χαρακτήρα ή που βρίσκονται σε κρίσιμη φάση της ζωής τους γίνονται εύκολος στόχος στρατολόγησης», υποστηρίζει. «Δηλαδή η προσωπική κατάσταση παίζει μεγάλο ρόλο». Από την επαφή των συνεργατών του Δικτύου με φυλακισμένους ισλαμιστές φαίνονται και τα όρια στις προσπάθειές επανένταξή τους. Ο Μίκε υποστηρίζει ότι δεν θα πρέπει κανείς να διατηρεί την αυταπάτη ότι θα σταματήσουν να γίνονται τρομοκρατικές επιθέσεις.

Το δυναμικό των λεγόμενων εν υπνώσει ισλαμιστών ανέρχεται γύρω στους 620. Στις γερμανικές φυλακές υπάρχουν πάνω από 130 ισλαμιστές σύμφωνα με έρευνα της Frankfurter Allgemeine Zeitung. Από αυτούς μετά την έκτιση της ποινής τους βγαίνουν και πάλι έξω. Πολλά από τα προγράμματα αποριζοσπαστικοποίησης στις φυλακές δεν μπορούν να γίνουν στο βαθμό που πρέπει, όπως έχουν σχεδιαστεί, λέει ο εγκληματολόγος Γενς Μπόρχερτ. Αλλά εκείνο που κάνει την κατάσταση πιο δύσκολη και επικίνδυνη είναι ότι η ισλαμιστική τρομοκρατία δεν χρειάζεται οργανωμένη δομή υπό την κλασσική έννοια του όρου, ούτε οργανωμένη ιεραρχία που να δίνει εντολές. Αρκούν χαλαροί δεσμοί ανάμεσα σε μεμονωμένους ισλαμιστές που δρουν και χωρίς να έχουν πάρει από κάποιον διαταγή.

Ματίας φον Χάιν

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου