«Δημοψηφίσματα» υπό την απειλή όπλου

Ολοκληρώθηκαν τα «δημοψηφίσματα» που προκήρυξαν οι Ρώσοι στα κατεχόμενα εδάφη της Ανατολικής Ουκρανίας, με στόχο την προσάρτησή τους στη Ρωσική Ομοσπονδία. Κάτοικοι της περιοχής δηλώνουν ότι η μη συμμετοχή στα «δημοψηφίσματα» θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή τους. Και αυτό γιατί τα μέλη της «επιτροπής των εκλογών» συνοδεύονταν πάντα από ένοπλους Ρώσους στρατιώτες.

«Δύο γυναίκες και τρεις Ρωσοι στρατιώτες που κρατούσαν όπλα με ρωτούσαν αν θα ψηφίσω», λέει μία γυναίκα από τον οικισμό Μελιτόπολη, κοντά στη Ζαπορίζια. «Όταν τους ρώτησα αν έχω άλλη επιλογή, παρέμειναν σιωπηλοί. Έπρεπε να βάλω τον σταυρό στο συγκεκριμένο σημείο που μου έδειχναν με το όπλο». Η ίδια, λέει, δεν ήθελε να πάει να ψηφίσει, αλλά φοβήθηκε ότι σε διαφορετική περίπτωση θα έπαιρναν στον ρωσικό στρατό τον 35χρονο γιο της. «Ευτυχώς ο άντρας μου, αλλά και ο γιος μου, δουλεύουν στα χωράφια αυτή την εποχή. Δεν θέλω να μου πάρουν το παιδί, το έχουν όμως στις λίστες τους», λέει η γυναίκα, με δάκρυα στα μάτια.

Κίνδυνος για όσους καταχωρούνται στις «λίστες»

Ο Ολέκσι Κοσέλ, πρόεδρος της «Ένωσης Ψηφοφόρων» στην Ουκρανία, λέει ότι αυτές οι «λίστες» των Ρώσων ενέχουν κινδύνους. «Δημιουργούν ολόκληρες τράπεζες δεδομένων, γιατί ακόμη και έξι μήνες μετά την εισβολή στην Ανατολική Ουκρανία δεν έχουν εικόνα για το ποιος μένει που και τι ψηφίζει», λέει ο Κοσέλ. Ο ίδιος πιστεύει ότι οι Ρώσοι θέλουν να γνωρίζουν ποια γλώσσα μιλάει ο καθένας και ποιος έχει φιλο-ουκρανική στάση, ενώ παράλληλα καταγράφονται όλοι οι άνδρες που βρίσκονται σε ηλικία στράτευσης. Όμως οι κάτοικοι των κατεχομένων εδαφών δεν υποστηρίζουν τους κατακτητές, λέει ο Κοσέλ, επισημαίνοντας ότι γι αυτόν ακριβώς τον λόγο είχαν αποτύχει τα προηγούμενα σχέδια των Ρώσων, να μοιράσουν ρωσικά διαβατήρια και να καθιερώσουν το ρούβλι ως κύριο νόμισμα στις περιοχές αυτές.

Πέντε ημέρες είχαν υπολογίσει οι κατακτητές για τα αποκαλούμενα «δημοψηφίσματα». Μέσα σε τρεις μέρες οι «Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ» κατέγραφαν συμμετοχή-ρεκόρ έως και 87%, με περισσότερους από ένα εκατομμύριο πολίτες να συρρέουν στις κάλπες. «Όλα αυτά είναι ανοησίες, καθώς οι περισσότεροι μόνιμοι κάτοικοι των περιοχών αυτών είχαν ήδη αποχωρήσει», αναφέρει ο διευθυντής της στρατιωτικής διοίκησης του Λουχάνσκ, Σερχίι Χαϊντάι, μέσω Telegram και υποστηρίζει ότι «τα στοιχεία των Ρώσων είναι πλαστά», όταν βεβαιώνουν συμμετοχή 50% του εκλογικού σώματος σε ισοπεδωμένες και εγκαταλελειμμένες πόλεις, όπως το Λισίτσανσκ, το Σεβεροντονέτσκ και η Ρουμπίσνε.

Η Χάνα από τη Χερσώνα, στη Νότια Ουκρανία, λέει ότι οι κατακτητές επιχείρησαν να μεταφέρουν μία εικόνα απόλυτης αποδοχής της ρωσικής παρουσίας, με τη βοήθεια των κατευθυνόμενων ΜΜΕ, αλλά βρέθηκαν προ απροόπτου. «Από τις 8 το πρωί οι διοργανωτές εμφανίστηκαν στα αποκαλούμενα εκλογικά τμήματα, συνοδεία στρατιωτικών, για να περιμένουν τους ψηφοφόρους. Αλλά πουθενά δεν εμφανίζονταν ψηφοφόροι. Κατά τις δέκα το πρωί έκλεισαν τα εκλογικά τμήματα και άρχισαν να ψάχνουν τους ανθρώπους στα σπίτια τους, αλλά κανείς δεν άνοιγε την πόρτα». Στη συνέχεια οι κατακτητές επιχείρησαν να δελεάσουν κάποιους ανθρώπους με «ανθρωπιστική βοήθεια», αλλά οι μόνοι που ανταποκρίθηκαν ήταν ορισμένοι νοσταλγοί της Σοβιετικής Ένωσης, άνω των 70 ετών, υποστηρίζει η Χάνα.

Μία 82χρονη που μένει κοντά στη Χερσώνα διηγείται ότι ένοπλοι ήρθαν στο χωριό και προσπάθησαν να της δώσουν χρήματα για να ψηφίσει. «Γιαγιάκα, έχουμε για σένα 10.000 ρούβλια (περίπου 180 ευρώ) και τρόφιμα τυλιγμένα σε πακέτα, εσύ το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να ψηφίσεις υπέρ της Ρωσίας», έλεγαν. «Αλλά εγώ αρνήθηκα. Τους είπα ότι δεν θέλω ούτε τη Ρωσία, ούτε την ελεημοσύνη τους, ότι τον Φεβρουάριο είχαν σκοτώσει τον εγγονό μου στον πόλεμο», λέει η γυναίκα κλαίγοντας.

«Στρατολογώντας» ψηφοφόρους στον δρόμο

Σύμφωνα με τον διοικητή της τοπικής στρατιωτικής διοίκησης στη Χερσώνα, Γιάροσλαβ Γιανουσέβιτς, τα ρωσικά στρατεύματα άσκησαν «πιέσεις» και «απειλές» στη διάρκεια των δημοψηφισμάτων. «Δωσίλογοι των κατακτητών, μαζί με ενόπλους, βγήκαν στους δρόμους και ανάγκασαν κάποιους από τους διερχόμενους να πάνε να ψηφίσουν, απειλώντας τους», γράφει ο Γιανουσέβιτς στο Telegram.

Τις πληροφορίες αυτές επιβεβαιώνουν κάτοικοι της αποκαλούμενης «Λαϊκής Δημοκρατίας Ντονέτσκ και Λουχάνσκ». Λένε ότι κάποιοι έστηναν «εκλογικά κέντρα» ακόμη και στις πίσω αυλές πολυκατοικιών ή σε εισόδους λαϊκών αγορών. Μία κάτοικος του Λουχάνσκ παρατήρησε ότι «εμφανίστηκε ένα λεωφορείο, δίπλα του στήθηκε μία πρόχειρη κάλπη, χωρίς να καλύπτεται γύρω-γύρω και οι άνθρωποι σταύρωναν ψηφοδέλτια στο γόνατο, χωρίς να υπάρχει κάτι για να προστατεύσει τη μυστικότητα της ψήφου». Η ίδια λέει επίσης ότι κάποιοι δημοτικοί υπάλληλοι μεταφέρθηκαν σε διαφορετικά εκλογικά κέντρα για να «ψηφίσουν» πολλές φορές, μέσα στην ίδια μέρα.

Ένα «δημοψήφισμα» που οδηγεί σε απομόνωση

Σύμφωνα με την «Ένωση Ψηφοφόρων» της Ουκρανίας και τον ουκρανικό ειδησεογραφικό οργανισμό Opora οι κατακτητές, προκειμένου να οργανώσουν τα εικονικά δημοψήφισμα, χρησιμοποίησαν λίστες με τους δικαιούχους που λαμβάνουν οικονομική βοήθεια από τους Ρώσους, τους συνταξιούχους που εισπράττουν τη σύνταξή τους με φυσική παρουσία στο ταχυδρομείο, καθώς και τους επιχειρηματίες που καταβάλλουν φόρους  στην τοπική διοίκηση. Αξιοποίησαν επίσης εκλογικούς καταλόγους παλαιοτέρων ετών.

«Πλαστογραφία» είναι ο χαρακτηρισμός της Όλχα Αϊβάζοβσκα, επικεφαλής της Opora, για όλα αυτά που έγιναν τις τελευταίες ημέρες στα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη. «Αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ελεύθερη έκφραση της λαϊκής βούλησης», λέει η ίδια. «Η Ρωσία προσπαθεί να εκβιάσει τους δυτικούς εταίρους της Ουκρανίας, πραγματοποιώντας ένα εικονικό δημοψήφισμα υπό την απειλή όπλων». Και αυτοί που θα υποφέρουν περισσότερο από όλους από το δημοψήφισμα είναι οι ίδιοι οι κάτοικοι των κατεχομένων ουκρανικών εδαφών, υποστηρίζει η Αϊβάζοβσκα. Εκτιμά ότι η Ρωσία θα τους απομονώσει, θα κηρύξει γενική επιστράτευση, θα τους αναγκάσει να φέρουν ρωσικό διαβατήριο και θα εντείνει το καθεστώς τρομοκρατίας εναντίον τους.

Λίλια Ρόϊτσκα, Αναστασία Σεπέλεβα

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου