Για τη γερμανική κατοχή στην Ελλάδα

Το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων προς την Ελλάδα για τα δεινά της κατοχής και το αναγκαστικό δάνειο συζητήθηκε και συζητείται έντονα τα τελευταία χρόνια. Φυσικά θα ήταν καλύτερο να είχε συζητηθεί σοβαρά και επισταμένα παλιότερα, πριν η Ελλάδα χρεωκοπήσει. Όσο η χώρα εξαρτάται από τις δημοσιονομικές ενέσεις των εταίρων ή δανειστών η συζήτηση αυτή χάνει σε εμβέλεια. Θυμίζει περισσότερο μια κίνηση απελπισίας υπό καθεστώς ανάγκης ή μια απόπειρα συμψηφισμού ανόμοιων πραγμάτων παρά μια συγκροτημένη και επεξεργασμένη πρωτοβουλία. Γίνεται με άλλα λόγια εν βρασμώ ψυχής.

Εν πάση περιπτώσει τα τελευταία αυτά χρόνια ο απόηχος της σχετικής συζήτησης στην Ελλάδα έφθασε και στη Γερμανία, όπου οι πολλοί ελάχιστα γνωρίζουν για τη γερμανική κατοχή στην Ελλάδα. Και να που τώρα οι γερμανικοί εκδοτικοί οίκοι αντιδρούν σ’ αυτή την άγνοια και προσπαθούν να καλύψουν τουλάχιστον το βιβλιογραφικό κενό.

Στη σκιά της κατοχής

Ο μεγάλος οίκος Fischer κυκλοφόρησε φέτος το κλασσικό έργο του Βρετανού ιστορικού Μαρκ Μαζάουερ Στην Ελλάδα του Χίτλερ. Η Süddeutsche Zeitung του Μονάχου παρουσίασε αναλυτικά το βιβλίο αυτό «για τη φρικτή γερμανική κατοχή στην Ελλάδα και τις συνέπειές της μέχρι σήμερα». Αλλά και ο οίκος της Κολωνίας Böhlau μετέφερε από τα ελληνικά την εργασία της καθηγήτριας στην Πράγα Κατερίνας Κράλοβα Στη σκιά της κατοχής για τις ελληνογερμανικές σχέσεις μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Κέντρο Νέου Ελληνισμού στο Βερολίνο εξέδωσε στα γερμανικά το βιβλίο της ιστορικού Ρίκας Μπενβενίστε Αυτοί που επέζησαν, μια προσπάθεια να συνδυαστεί η μοίρα συγκεκριμένων Ελληνοεβραίων με την κατανόηση της εποχής του ολοκαυτώματος.

Παράλληλα στα γερμανικά βιβλιοπωλεία εμφανίζονται φέτος και δύο μαρτυρίες για τον καιρό της κατοχής στην Ελλάδα, μεταφρασμένες και οι δύο από τη Μιχαέλα Πρίντσινγκερ που έχει αφιερώσει τη ζωή της στη μεταφορά ελληνικών κειμένων στα γερμανικά. Τη δική της υπογραφή φέρει η μετάφραση της μαρτυρίας του επιζώντα του Άουσβιτς Χάιντς Σαλβατώρ Κούνιο Έζησα το Θάνατο. Το ημερολόγιο του αριθμού 109565 στις εκδόσεις Hentrich & Hentrich, σημειωτέον με τη χορηγία του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος για το Μέλλον που στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται ακόμα με άκρα δυσπιστία. Αλλά και η μετάφραση με ευρωπαϊκά κονδύλια του βιβλίου της Καίτης Μανωλοπούλου Ο αθέριστος Ιούνης για τη σφαγή του Διστόμου από τα SS το 1944 που κυκλοφόρησε στις εκδόσεις της γερμανόφωνης αθηναϊκής εφημερίδας Griechenland Zeitung.

Το βαρύ εκτόπισμα

Τίτλοι που φέρνουν το γερμανικό κοινό σε επαφή με την ανείπωτη δυστυχία που προκάλεσε στην Ελλάδα η γερμανική κατοχή. Βέβαια η μεταπολεμική γερμανική κοινωνία δεν σταμάτησε να αναμοχλεύει κάθε τόσο το δύστηνο και απεχθές παρελθόν της. Μέσα σ’ αυτές τις δεκαετίες του αιδήμονος στοχασμού τα μεγάλα δεινά της μικρής Ελλάδας δεν βρήκαν την ευπροσηγορία που τους άξιζε. Παρά το βαρύ συλλογικό και ατομικό εκτόπισμα που διατηρούν στις ψυχές μας μέχρι σήμερα.

Σπύρος Μοσκόβου