Γερμανικές εταιρείες κατά της διαφθοράς στο εξωτερικό

Νέες κατηγορίες για διαφθορά κατά της γερμανικής εταιρείας λογισμικού SAP, όσον αφορά στη δράση της στη Ν. Αφρική, είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας επαναφέροντας στην επικαιρότητα ένα γνωστό πρόβλημα, το πως χειρίζονται οι επιχειρήσεις καταστάσεις σε χώρες όπου παρατηρούνται φαινόμενα διαφθοράς. Για αρκετά χρόνια για πολλές γερμανικές εταιρείες η απάντηση ήταν ξεκάθαρη: έκαναν ότι χρειαζόταν για να «εγκλιματιστούν» – στη χειρότερη «λάδωναν» κιόλας. Το ότι με αυτόν τρόπο στήριζαν σε πολλές περιπτώσεις διεφθαρμένες και αυταρχικές κυβερνήσεις, δεν ενδιέφερε κανέναν.

Μάλιστα μέχρι πριν από 20 χρόνια στη Γερμανία αυτές οι πρακτικές δεν διώκονταν καν από τη δικαιοσύνη. Αντίθετα: ποσά που είχαν καταβληθεί στο εξωτερικό για να χρηματίσουν υπεύθυνους εξέπιπταν και από τη φορολογία στη Γερμανία ως «λειτουργικά έξοδα». Μόλις το 2002 άλλαξε αυτή η νομοθεσία και έκτοτε το «λάδωμα» στο εξωτερικό διώκεται όπως και στο εσωτερικό, αν και στην αρχή της εφαρμογής της δεν γίνονταν συστηματικοί έλεγχοι.

Μετά το σκάνδαλο Siemens

Μόνο μετά το σκάνδαλο των μαύρων ταμείων Siemens, πριν από δέκα περίπου χρόνια το ενδιαφέρον των ΜΜΕ, των πολιτικών αλλά και των επιχειρήσεων στράφηκε στο θέμα της διαφθοράς στο εξωτερικό. Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι ο γερμανικός κολοσσός είχε καταβάλει ποσό 1,3 δις € στο εξωτερικό, χωρίς να δικαιολογείται με κάποιον τρόπο. Σήμερα αυτό έχει αλλάξει ριζικά. Η Siemens θεωρείται πρωτοπόρος στην πρόληψη της διαφθοράς. «Η εταιρεία εφάρμοσε αυστηρή πολιτική μηδενικής ανοχής» λέει ο Κρίστοφ Κάνενγκισερ, διευθυντής ενός οικονομικού σωματείου με αντικείμενο τις οικονομικές σχέσεις της Γερμανίας με την Αφρική. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Siemens απασχολεί πλέον περισσότερους από 450 compliance officers σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι ελέγχουν την τήρηση των νόμων και ρυθμίσεων. 

Οκτώ αφρικανικές χώρες λιγότερο διεφθαρμένες από την Ελλάδα

Την ίδια ώρα πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αναλάβουν το κόστος τέτοιων ελέγχων. Αυτό δεν αποτελεί μόνο πρόβλημα για τις εταιρείες αλλά πολύ περισσότερο για τις χώρες της Αφρικής, οι οποίες «χάνουν» πιθανούς επενδυτές. Στο δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας πολλές αφρικανικές χώρες καταλαμβάνουν χαμηλές θέσεις. Ωστόσο, ο Κρίστοφ Κάνενγκισερ επισημαίνει ότι δεν πρέπει να διατυπώνονται γενικευμένες απόψεις. Έτσι για παράδειγμα 27 αφρικανικές χώρες καταλαμβάνουν καλύτερη θέση στο συγκεκριμένο δείκτη απ' ό,τι η Ρωσία, και οκτώ μάλιστα καλύτερη απ' ό,τι η Ελλάδα.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στις τελευταίες προεδρικές εκλογές αφρικανικών χωρών παρατηρήθηκε ότι οι υποψήφιοι που στήριξαν την προεκλογική τους εκστρατεία σε συνθήματα κατά της διαφθοράς ήταν και οι πιο επιτυχημένοι. Μάλιστα η Αφρικανική Ένωση ανακήρυξε το 2018 χρονιά κατά της διαφθοράς. Στο τέλος όμως αυτό που μετράει είναι εάν τα λόγια γίνουν πράξεις.

Γιαν Φίλιπ Βίλχελμ / Αλεξάνδρα Κοσμά