Γερμανία: συνταγματική η ιατρική βοήθεια για ευθανασία

Ιστορική χαρακτηρίζεται ήδη από πολλούς η απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης, σύμφωνα με την οποία η απαγόρευση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με στόχο τη βοήθεια βαριά ασθενών να προβούν σε ευθανασία κρίθηκε αντισυνταγματική. Συγκεκριμένα οι συνταγματικοί δικαστές θεώρησαν ότι το επίμαχο άρθρο 217 που εισήχθη το 2015 στον γερμανικό Ποινικό Κώδικα και προβλέπει χρηματική ποινή ή ποινή φυλάκισης σε όσους «προσφέρουν υπηρεσίες υποβοήθησης της ευθανασίας με επιχειρηματικό σκοπό» αντίκειται στο γερμανικό Σύνταγμα.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, Αντρέας Φόσκουλε, η απαγόρευση της εξειδικευμένης βοήθειας σε αυτοκτονία βαριά ασθενών είναι αντισυνταγματική, καθώς προσβάλλει το συνταγματικό δικαίωμα των ασθενών για έναν αξιοπρεπή θάνατο κατ‘ επιλογή. Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του δικαστηρίου, το δικαίωμα αυτό «περιλαμβάνει και την ελευθερία να ζητά ένας βαριά ασθενής βοήθεια για να προβεί στην πράξη αυτή».

Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και η προσωπική ελευθερία στο επίκεντρο

Η σημερινή απόφαση που αφορά μια σημαντική πτυχή του ευρύτερου νομικού, ηθικού και πολιτικού ζητήματος της ευθανασίας, δικαιώνει στην ουσία τους προσφεύγοντες, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν βαριά ασθενείς, σωματεία υπέρ της παροχής βοήθειας για ευθανασία και γιατροί. Οι προσφεύγοντας βάσισαν το αίτημά τους στο επιχείρημα ότι η θεμελιώδης αρχή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και η προσωπική ελευθερία εμπεριέχουν και το δικαίωμα της «αυτοχειρίας κατόπιν προσωπικής επιλογής».

Όπως αναφέρει ο Κρίστοφ Κνάουερ, δικηγόρος της υπόθεσης, μέχρι σήμερα η γερμανική νομοθεσία καθιστούσε στην πράξη αδύνατη την ευθανασία κατόπιν προσωπικής απόφασης των βαριά ασθενών, στερώντας τους έτσι από το δικαίωμα για έναν αξιοπρεπή θάνατο. Επιπλέον βάσει της απόφασης των συνταγματικών δικαστών το επίμαχο άρθρο 217 «προσβάλει συγχρόνως και το βασικό δικαίωμα ατόμων και οργανώσεων που προσφέρουν βοήθεια στην ευθανασία».

«Σεβασμός στην ελευθερία επιλογής των βαριά ασθενών»

Από την άλλη πλευρά, η απόφαση του δικαστηρίου της Καρλσρούης προκαλεί έντονες αντιδράσεις στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας, η οποία είχε ταχθεί ξεκάθαρα υπέρ της διατήρησης του άρθρου 217. Μάλιστα ο Αρχιεπίσκοπος Χάινερ Κοχ είχε δηλώσει ότι το «δικαστήριο της Καρλρούης θα έπρεπε να στείλει «ένα ισχυρό μήνυμα υπέρ της προστασίας της ζωής». Και η Ένωση Γερμανών Γιατρών είχε ταχθεί υπέρ της διατήρησης της συγκεκριμένης διάταξης.

Ο Αντρέας Φόσκουλε, στην ανάγνωση της απόφασης, ανέφερε ότι οι δικαστές γνωρίζουν ότι η απόφαση αυτή θα δυσαρεστήσει τους υποστηρικτές του άρθρου 217, τόνισε ωστόσο ότι οι επιθυμίες βαριά ασθενών που επιθυμούν να βάλουν τέλους στη ζωή τους, πρέπει να γίνουν σεβαστές. «Μπορεί να λυπούμαστε για την απόφασή τους και να κάνουμε τα πάντα για να την αποτρέψουμε, αλλά στο τέλος πρέπει να δείξουμε σεβασμό απέναντι στην ελευθερία της επιλογής του» ανέφερε ο ίδιος χαρακτηριστικά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ευθανασία με κάθε μέσο επιτρέπεται νομοθετικά μόνο σε τρεις χώρες της ΕΕ, την Ολλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, ενώ άλλες επιτρέπουν ή δείχνουν ανοχή στην περίπτωση της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας. Η υποβοηθούμενη ευθανασία είναι επίσης νόμιμη στην Ελβετία και στις πολιτείες των ΗΠΑ, Βερμόντ, Όρεγκον και Ουάσιγκτον.

Δήμητρα Κυρανούδη (DW, dpa, afpd)