Βον Γκέθινγκ, ο πρώτος μαύρος πρωθυπουργός στην Ευρώπη

Η πολιτική εικόνα της χώρας είναι η εξής: Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου ο ινδικής καταγωγής Ρίσι Σούνακ, πρώτος πρωθυπουργός της Σκωτίας ο μουσουλμάνος Χούμζα Γιουσάφ, πρώτη πρωθυπουργός στη Βόρεια Ιρλανδία η καθολική Μισέλ Ο’ Νιλ και τώρα πρώτος πρωθυπουργός της Ουαλίας (First Minister) ο μαύρος Βον Γκέθινγκ.

Αυτό σημαίνει ότι κανένα έθνος του Ηνωμένου Βασιλείου δεν κυβερνάται πλέον από λευκό προτεστάντη Βρετανό, κάτι που μέχρι πρότινος ήταν ίσως το μόνο σίγουρο. «Σήμερα γυρίζουμε σελίδα στην ιστορία του έθνους μας. Όχι μόνο επειδή έχω την τιμή να είμαι ο πρώτος μαύρος ηγέτης σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα, αλλά επειδή αυτό δείχνει και τη μεγάλη πρόοδο των γενεών», δήλωσε στην νικητήρια ομιλία του ο νέος πρωθυπουργός, που αναδείχθηκε μετά από ψηφοφορία για αλλαγή ηγεσίας στο Εργατικό κόμμα της Ουαλίας.

Μέχρι πρότινος ο Βον Γκέθινγκ ήταν υπουργός Οικονομικών στην Ουαλία. Γιόρτασε τα 50 του χρόνια την Παρασκευή, ενώ στην ουαλική Βουλή, γνωστή και ως Senedd, βρίσκεται από το 2011. Ο πατέρας του είναι Ουαλός, ενώ η μητέρα του από τη Ζάμπια. Ο ίδιος γεννήθηκε το 1974 στην πρωτεύουσα της Ζάμπιας, Λουσάκα, ενώ οι γονείς του έφυγαν από την αφρικανική ήπειρο μόλις δύο χρόνια μετά.

Από νωρίς τον κέρδισε η πολιτική καθώς, ενώ σπούδαζε στη Νομική, εκλέχθηκε πρόεδρος της Ένωσης Φοιτητών Ουαλίας (National Union of Students Wales), στην οποία ήταν και πάλι ο πρώτος μαύρος πρόεδρος στην ιστορία της.

Η «αμφιλεγόμενη» χορηγία 200.000 λιρών

Όμως ο κ. Γκέθινγκ, πριν κιόλας αναλάβει το πρωθυπουργικό αξίωμα την ερχόμενη Τετάρτη, βρίσκεται ήδη αντιμέτωπος με κριτική. Σύμφωνα με βρετανικά ΜΜΕ, το βασικότερο πρόβλημα που ανακύπτει είναι η αποδοχή «αμφιλεγόμενης» δωρεάς ύψους 200.000 λιρών από την εταιρεία Dauson Environmental Group και τον επιχειρηματία Ντέιβιντ Τζον Νιλ.

Οι εν λόγω χορηγίες (από 100.000 λίρες) έγιναν τον Δεκέμβριο του 2023 και τον Ιανουάριο του 2024. Ο Γκέθινγκ τις αποδέχθηκε, παρά το ότι ο κ. Νιλ έχει καταδικαστεί δύο φορές για περιβαλλοντικά αδικήματα. Την πρώτη φορά του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης με αναστολή το 2013 για παράνομη ρίψη αποβλήτων σε προστατευόμενη περιοχή. Η ίδια εταιρεία το 2019 κρίθηκε ένοχη για αμέλεια στους κανονισμούς ασφάλειας που οδήγησαν στον θάνατο ενός υπαλλήλου της.

Ο νέος πρωθυπουργός έχει απλά απαντήσει ότι «οι δωρεές αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι στη σύγχρονη πολιτική».

Συγχαρητήρια, αλλά και αντιδράσεις

Η τηλεφωνική επικοινωνία με τον ηγέτη του Εργατικού κόμματος Σερ Κιρ Στάρμερ ήταν άμεση. Το μήνυμα του Στάρμερ: «Ελπιδοφόρα και φιλόδοξη νίκη της Εργατικής κυβέρνησης της Ουαλίας, απέναντι σε μια κουρασμένη και αποτυχημένη Συντηρητική κυβέρνηση στο Γουέστμινστερ». Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ αρκέστηκε να γράψει στην πλατφόρμα X: «Ευκαιρία για τη νέα διοίκηση της Ουαλίας να επικεντρωθεί σε αυτό που χρειάζεται ο λαός της».

Ο πρώην Εργατικός πρωθυπουργός της Ουαλίας (2009-2018) Κάργουιν Τζόουνς δήλωσε πάντως, αναφερόμενος στην επίμαχη δωρεά, ότι η απόφαση του Βον Γκέρθινγκ ήταν «ατυχής» και η δική του καμπάνια τότε «κόστισε 10 με 15 χιλιάδες λίρες, οπότε οι 200.000 από έναν δωρητή είναι πολλά λεφτά».

Ο ηττημένος συνυποψήφιός του, Τζέρεμι Μάιλς, στο ίδιο μήκος κύματος, δήλωσε ότι «η εμπιστοσύνη είναι κάτι που πρέπει να κερδίζεται διαρκώς». Ο ηγέτης του Plaid Cymru, κόμματος που επιθυμεί την απόσχιση της Ουαλίας από τη Μεγάλη Βρετανία, δήλωσε εμφατικά ότι «πρέπει τουλάχιστον να επιστρέψει τις 200.000».