Βιόσα Οσμάνι, η νεότερη αρχηγός κράτους στην Ευρώπη

Η Βιόσα Οσμάνι γεννήθηκε στις 17 Μαΐου του 1982 στη σερβική Μιτρόβιτσα από Αλβανούς γονείς, με καταγωγή από το Κοσσυφοπέδιο. Εκείνη την εποχή η Μιτρόβιτσα ανήκε στην πρώην Γιουγκοσλαβία, όπως και το σημερινό Κοσσυφοπέδιο. Ακόμη και πριν από τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας το 1991, οι Σέρβοι εθνικιστές με επικεφαλής τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς είχαν καταφέρει να υποβάλουν τον αλβανικό πληθυσμό του Κοσσυφοπεδίου σε ένα καταπιεστικό καθεστώς απαρτχάιντ.

Η Βιόσα Οσμάνι έζησε ως έφηβη τον πόλεμο του 1999, ο οποίος έθεσε τέλος στη σερβική κυριαρχία στο Κοσσυφοπέδιο, έπειτα μετακόμισε στην Πρίστινα για να σπουδάσει Νομική. Ακολούθησαν μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ και η διδακτορική διατριβή της με τίτλο «Το δίκαιο του ΟΗΕ και το το στάτους του Κοσσυφοπεδίου».

Σύγκρουση με το κατεστημένο, δημοτικότητα, επιτυχία

Η Οσμάνι μπήκε στον πολιτικό στίβο σε νεαρή ηλικία συντασσόμενη ως ακτιβίστρια με τη Δημοκρατική Ένωση Κοσσυφοπεδίου (LDK). Διετέλεσε προσωπάρχης και σύμβουλος του πρώην προέδρου του Κοσσυφοπεδίου Φατμίρ Σεϊντίου, διαδόχου του πρώτου ειρηνιστή προέδρου του Κοσόβου Ιμπραήμ Ρουγκόβα, γνωστού ως «Γκάντι των Βαλκανίων». Μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ήταν η υποστήριξη της νομιμότητας της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.

Η Οσμάνι δεν άργησε όμως να συγκρουστεί και με την «παλαιά φρουρά του LDK», ενώ ταυτόχρονα άρχισε διαρκώς να κερδίζει σε δημοτικότητα. Στις εκλογές του 2019 ήταν υποψηφία για την πρωθυπουργία με μια ατζέντα κατά της διαφθοράς, έχασε όμως από τον αριστερό Άλμπιν Κούρτι. Αργότερα διετέλεσε πρόεδρος του κοινοβουλίου του Κοσσυφοπεδίου και αργότερα υπηρεσιακή Πρόεδρος της Δημοκρατίας, βάσει του Συντάγματος, όταν ο τότε πρόεδρος της χώρας Χασίμ Θάτσι παραιτήθηκε μετά από κατηγορίες σε βάρος του στο Ειδικό Δικαστήριο για το Κοσσυφοπέδιο στη Χάγη.Η ίδια ωστόσο, μετά από μια περίοδο πολιτικών ανακατατάξεων στη χώρα, εξελέγη τελικά πέμπτη πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου στις 4 Απριλίου 2021.  

Στόχος η ένταξη στην ΕΕ

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη DW κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στο Βερολίνο η Βιόσα Οσμάνι επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της για τις προσπάθειες ένταξης του Κοσσυφοπεδίου στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Για τις σχέσεις Γερμανίας-Κοσσυφοπεδίου ειδικότερα μετά το τέλος της εποχής Μέρκελ αναφέρει:«Νομίζω είναι εξαιρετικά σημαντικό η νέα γερμανική κυβέρνηση, ανεξάρτητα από το ποιος ή ποια θα είναι καγκελάριος να συνεχίσει με ένα σαφές όραμα για τη διεύρυνση της ΕΕ, με ένα ξεκάθαρο όραμα για τα Δυτικά Βαλκάνια». Μάλιστα η Οσμάνι υπογραμμίζει ότι «το Κοσσυφοπέδιο δεν ζητά απολύτως καμία έκπτωση, ζητά απλώς μια δίκαιη διαδικασία. Αν το Κοσσυφοπέδιο φέρει τα ζητούμενα αποτελέσματα, να πράξει αντίστοιχα και η ΕΕ». Η ίδια θεωρεί αναγκαία μια πιο «ενεργή προσέγγιση» των ενταξιακών διαβουλεύσεων, «πέρα από τα λόγια και τις ωραίες δεσμεύσεις».

Σχετικά με τη λεγόμενη «διαδικασία του Βερολίνου»που έχει ως στόχο να φέρει κοντά τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων σε θέματα όπως η οικονομική συνεργασία, η ψηφιοποίηση, τα δίκτυα μεταφοράς ή ζητήματα νεολαίας η πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου βλέπει προοπτική: «Στο τέλος κερδισμένοι είναι οι πολίτες του Κοσσυφοπεδίου και γι αυτό ήταν σημαντικό η διαδικασία του Βερολίνου να σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην καθυστερεί την ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία, αλλά μάλλον το αντίθετο, να την επισπεύσει.»  

Η Οσμάνι τέλος ασκεί κριτική στην παράλληλη «Πρωτοβουλία Ανοιχτών Βαλκανίων (Open Balkan Initiative), που ξεκίνησε από τη Σερβία και χαρακτηρίζεται από πολλούς «μίνι Σένγκεν». Θεωρεί ότι αντίκειται στην αρχή της περιφερειακής συνεργασίας, δεδομένου ότι δεν περιλαμβάνει και τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αλλά μόνο τη Σερβία, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία - αποκλείοντας το Κοσσυφοπέδιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο. «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι η ΕΕ να καταστήσει σαφές στη Σερβία ότι η ισότιμη εκπροσώπηση όλων των χωρών, συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου, αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για να επιβιώσουν αντίστοιχες περιφερειακές πρωτοβουλίες» αναφέρει, τέλος, η Οσμάνι.

Βιόσα Τσερκίνι/ Αντελχάιντ Φάιλκε

Eπιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη