Βελτιώνονται οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας μετά την ανταλλαγή;

Οι φωτογραφίες από τα αεροδρόμια της Κολωνίας, της Ουάσινγκτον και της Μόσχας απαθανατίζουν τη μεγαλύτερη ανταλλαγή κρατουμένων από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου: 20 κρατούμενοι, μεταξύ αυτών και πέντε Γερμανοί, είναι πλέον ελεύθεροι. Ο καγκελάριος Σολτς χαιρετάει και Ρώσους αντιφρονούντες, ο πρόεδρος Μπάιντεν αγκαλιάζει τον δημοσιογράφο Έβαν Γκέρσκοβιτς, ενώ ο πρόεδρος Πούτιν υποδέχεται τον Βαντίμ Κράσικοφ, τον «δολοφόνο του Tiergarten».

Όλοι είναι ευχαριστημένοι. Ιδίως για τον Μπάιντεν και την αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις η απελευθέρωση ενός τόσο γνωστού κρατουμένου μόλις τρεις μήνες πριν από τις εκλογές είναι μεγάλη επιτυχία. Θα μπορούσε όμως αυτή η ανταλλαγή να αποτελέσει το έναυσμα για περαιτέρω διαπραγματεύσεις μεταξύ Δύσης και Ρωσίας – ακόμη και στα πλαίσια του τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία;

Επιτυχία για Μπάιντεν και Χάρις, εκνευρισμένος ο Τραμπ

Από την έναρξη της θητείας του ως σήμερα ο Μπάιντεν έχει πετύχει την απελευθέρωση αρκετών Αμερικανών από τη Ρωσία, παρά την τεταμένη ατμόσφαιρα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Εν μέσω όμως του προεκλογικού αγώνα η χρονική συγκυρία αυτής της ιστορικής ανταλλαγής έχει τελείως διαφορετική βαρύτητα για τους Δημοκρατικούς.

Το μέγεθος της «νίκης» που σημείωσαν οι Δημοκρατικοί φανερώνεται και από την αντίδραση του Τραμπ: ο Ρεπουμπλικάνος πολιτικός σχολίασε τη συμφωνία με εμφανή ενόχληση, προσπάθησε να μειώσει τη σημασία της και υπονόησε σε τηλεοπτική του συνέντευξη πως δόθηκαν χρήματα σε αντάλλαγμα για τους κρατούμενους – χωρίς βέβαια να αναφερθεί σε οποιεσδήποτε σχετικές αποδείξεις.

Ο Τραμπ φέρεται να τρέφει κάποια συμπάθεια στον Βλάντιμιρ Πούτιν. Ο επικεφαλής του Κρεμλίνου ωστόσο δεν θα έμπαινε ποτέ στη διαδικασία να διακινδυνεύσει διαπραγματεύσεις μηνών αναμένοντας το ενδεχόμενο να επιστρέψει ο Τραμπ στην εξουσία. Εξάλλου, ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος για το προεδρικό αξίωμα είναι εξαιρετικά απρόβλεπτος και παρορμητικός. Και μέχρι στιγμής έχει τονίσει πολλές φορές πως δεν θα προσέφερε απολύτως τίποτα με αντάλλαγμα την απελευθέρωση των Αμερικανών κρατουμένων.

Καμία παραχώρηση στον πόλεμο στην Ουκρανία

Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, κατέστησε πάντως σαφές πως από τη σκοπιά των ΗΠΑ η ανταλλαγή κρατουμένων δεν θα έχει καμία άμεση επιρροή στην κατάσταση στην Ουκρανία.

Επιπλέον, όπως εξήγησε ο Σάλιβαν, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων δεν υπήρξε σε καμία στιγμή άμεση επικοινωνία με τον Πούτιν. Μπάιντεν και Πούτιν δεν έχουν μιλήσει ούτε μία φορά εδώ και πάνω από δύο χρόνια – το τελευταίο τους τηλεφώνημα έγινε δύο εβδομάδες πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Οι διαπραγματεύσεις για την ανταλλαγή των κρατουμένων φαίνεται να έγιναν από τις μυστικές υπηρεσίες, σύμφωνα με τη Μόσχα.

Ο πόλεμος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

Κατά τη Ρωσίδα πολιτική επιστήμονα Τατιάνα Στανόβαγια πράγματι δεν φαίνεται ιδιαιτέρως πιθανό πως η ανταλλαγή κρατουμένων θα επηρεάσει τις διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η εξέλιξη του πολέμου εξαρτάται από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. «Το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, οι εσωτερικές αλλαγές στην Ουκρανία, η κατάσταση των πραγμάτων στο μέτωπο και οι στρατιωτικοί πόροι αμφότερων των πλευρών επηρεάζουν πολύ περισσότερο το ποιος, πώς και πότε θα επιδιώξει την επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία», διαπιστώνει η ειδικός σε ανάλυσή της για την αμερικανική δεξαμενή σκέψης Carnegie.

«Για το Βερολίνο η δυνατότητα απελευθέρωσης πολιτικών κρατουμένων μετατράπηκε σε ένα ισχυρό κίνητρο για να ξεπεραστούν ορισμένα νομικά και πολιτικά εμπόδια – όσον αφορά δηλαδή την απελευθέρωση του Κράσικοφ», σχολίασε ακόμη η Στανόβαγια για τον "δολοφόνο του Tiergarten".

Ο Πούτιν δεν θέλει ακόμη να διαπραγματευτεί

Ο ειδικός στη ρωσική εξωτερική πολιτική Φίοντορ Λουκιάνοφ συμφωνεί πως δεν πρέπει να περιμένουμε σημαντικές αλλαγές στην επικοινωνία Δύσης-Ρωσίας. Είναι βέβαια θετικό το να υπάρχει ένα κανάλι επικοινωνίας, αυτό ωστόσο δεν μας λέει τίποτα για το μέλλον.

Ο Γερμανός πολιτικός επιστήμονας Ντάβιντ Σιράκοφ επισημαίνει από την πλευρά του πως παρά τις τεράστιες διαφορές, υπήρξαν τουλάχιστον συνομιλίες μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον, οι οποίες κατέληξαν κιόλας σε ένα αποτέλεσμα. «Το ερώτημα είναι εάν μπορεί κάθε φορά να επιτυγχάνεται κάποιου είδους συμφωνία και να προκύπτει έτσι μία λύση. Εν προκειμένω φαίνεται να συνέβη ακριβώς αυτό, επειδή ο πρόεδρος Πούτιν ήταν πράγματι πρόθυμος να διαπραγματευτεί». Αυτή όμως είναι μία θεμελιωδώς διαφορετική στάση συγκριτικά με αυτήν που υιοθετεί ο Πούτιν στον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς