Β. Ιρλανδία: Ακυβερνησία και κάλπες ξανά

Για τη Βόρεια Ιρλανδία ίσως δεν ευσταθεί η ερώτηση «ποια η επόμενη μέρα;». Εδώ και έξι μήνες η χώρα βρίσκεται σε καθεστώς ακυβερνησίας και σε μια πολιτική αβεβαιότητα που από ότι φαίνεται βαθαίνει.

Το τοπικό κοινοβούλιο, γνωστό και ως Στόρμοντ, από τις 5 Μαΐου - οπότε και έγιναν οι εθνικές εκλογές για τη χώρα - δεν κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση. Μετά από έξη μήνες και τέσσερις προσπάθειες να εκλεγεί πρόεδρος της βουλής η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με εθνικές εκλογές.

Λίγο πριν από την ψηφοφορία, η οποία έγινε την Πέμπτη, ο πρώην πρόεδρος του Στόρμοντ (Speaker of the Northern Ireland Assembly) Άλεξ Μάσκεϊ δήλωσε ότι «αν το κοινοβούλιο δεν μπορεί να εκλέξει νέο πρόεδρο και αντιπροέδρους, δεν μπορεί να προχωρήσει σε οποιαδήποτε λειτουργία, συμπεριλαμβανομένης και αυτής της έγκρισης του κυβερνητικού σχήματος».

Πως η χώρα έφτασε στην ακυβερνησία;

Αρχικά πρέπει να εξηγηθεί το περίπλοκο καθεστώς διακυβέρνησης. Η έννοια «Β. Ιρλανδία» ουσιαστικά χρησιμοποιήθηκε επίσημα το 1921. Πριν από αυτό, όλο το νησί της Ιρλανδίας βρισκόταν υπό βρετανική κυριαρχία μέχρι που το Sinn Fein κήρυξε την ανεξαρτησία της Ιρλανδίας κόβοντας ουσιαστικά το νησί στα δύο.

Μετά από δεκαετίες αιματηρών εντάσεων ανάμεσα στους Βορειοϊρλανδούς, που χωρίζονταν σε Ενωτικούς και αποσχιστές ή αλλιώς σε προτεστάντες και καθολικούς, η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε ότι για την ομαλή διακυβέρνηση της χώρας χρειάζεται μια τοπική κυβέρνηση συνεργασίας που θα αντιπροσωπεύει πάντα και τις δυο πλευρές: η ιστορική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (Good Friday Agreement).

Όμως οι εντάσεις διατηρούνται μέχρι σήμερα. Τον Μάιο για πρώτη φορά κέρδισε την πλειοψηφία το αποσχιστικό κόμμα Sinn Fein. Όμως το ενωτικό κόμμα των DUP (Democratic Unionist Party) πιστεύει ότι η ήττα τους στις εκλογές ήρθε εξαιτίας του Μπρέξιτ και συγκεκριμένα του πρωτοκόλλου της Β. Ιρλανδίας. Για αυτό και μέχρι τώρα αρνείται να συνεργαστεί για τον σχηματισμό κυβέρνησης, αν δεν διορθωθεί πρώτα το πρόβλημα του πρωτοκόλλου.

Η «πέτρα του σκανδάλου»: Πρωτόκολλο της Β. Ιρλανδίας

Το πρωτόκολλο της Β. Ιρλανδίας είναι αυτό που ουσιαστικά επισφράγισε το Μπρέξιτ μετά από τρία χρόνια συζητήσεων μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών. 

Η συμφωνία παρόλα αυτά θεωρείται «προδοσία» από τους Ενωτικούς καθώς ναι μεν επιτρέπει στη Β. Ιρλανδία να παραμείνει στην ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά αποκόπτει τη χώρα από την υπόλοιπη Μ. Βρετανία, δημιουργώντας τελωνειακά σύνορα μεταξύ Βορειοϊρλανδών και του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου.

Την Πέμπτη ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζέιμς Κλέβερλι επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Μάρος Σέφκοβιτς με σκοπό να βρεθεί μια λύση που θα «κατευνάσει» τα πνεύματα. Και οι δυο σε ανάρτησή τους στο Twitter επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν την λέξη «καλή» για να περιγράψουν τη συζήτηση αφήνοντας παράλληλα «παράθυρο» εκ νέου συζητήσεων.

Στο εσωτερικό όμως ο Κρις Χίτον Χάρις, ο υπουργός του Γουέστμινστερ υπεύθυνος για τα θέματα της Β. Ιρλανδίας, πρέπει να βρει μια άμεση λύση για την κατάσταση. Μετά από ατέρμονες συζητήσεις την Παρασκευή κατέληξε στη διεξαγωγή εκλογών. Όμως δεν καθόρισε ακριβή ημερομηνία παρά τις πληροφορίες που συνέτειναν στην 15η Δεκεμβρίου ως την πιθανότερη εκλογική ημέρα.

Η αβεβαιότητα αυτή πυροδότησε ακόμα περισσότερο τα κόμματα του Στόρμοντ, με την αντιπρόεδρο του Sinn Fein Μισέλ Ο Νιλ να χαρακτηρίζει «περίεργη» τη στάση του υπουργού ενώ ακόμα και ο αντίπαλός της και αρχηγός των DUP Σερ Τζέφρεϊ Ντόναλντσον δήλωσε ότι η στάση αυτή ενισχύει το «χάος» που επικρατεί.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι εκλογές, βάσει νόμου, θα πρέπει να διεξαχθούν εντός 12 εβδομάδων ενώ ο Κρις Χίτον Χάρις δεσμεύτηκε ότι θα δώσει λεπτομέρειες την ερχόμενη εβδομάδα.

Ζωή Κατζαγιαννάκη, Λονδίνο