Αύξηση της ισλαμοφοβίας στη Γερμανία

To μίσος είναι το κύριο χαρακτηριστικό πολλών συζητήσεων πλέον. «Η διαρκής ισλαμοφοβία και η ξενοφοβική ρητορική της ακροδεξιάς έχουν παρεισφρήσει και στον πολιτικό διάλογο» εκτιμούν ευρωπαίοι ειδικοί. Σε αυτό καταλήγει τουλάχιστον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία ζητά περισσότερη επαγρύπνηση από την αστυνομία και τις μυστικές υπηρεσίες. Στην έκθεση της επιτροπής ECRI, που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τρίτη, οι εμπειρογνώμονες κρίνουν ότι δεν είναι ικανοποιητική η αντιμετώπιση φαινομένων ρατσισμού και μισαλλοδοξίας στο διαδίκτυο αλλά και στην καθημερινή ζωή.

Οι ειδικοί κάνουν επίσης λόγο για «υψηλό βαθμό» ισλαμοφοβίας στη Γερμανία. Το Ισλάμ είναι σύμφωνα με την έρευνα η θρησκεία εκείνη, κατά της οποίας καταγράφονται τα περισσότερα περιστατικά μίσους και ρατσισμού.

Από το Χάλε στο Χάναου

Οι έρευνες της αρμόδιας επιτροπής ολοκληρώθηκαν τον περασμένο Ιούνιο. Τα πραγματικά περιστατικά γύρω από τη δολοφονία του Βάλτερ Λύμπκε, πολιτικού των Χριστιανοδημοκρατών από το Κάσελ, δεν είχαν ακόμη εξιχνιαστεί. Επίσης η έκθεση δεν πρόλαβε να λάβει υπόψιν τις ξενοφοβικές, ρατσιστικές επιθέσεις στις πόλεις Χάλε (Οκτώβριος 2019) και Χάναου (Φεβρουάριος 2020). Ωστόσο συμπεριέλαβε την επίθεση με ισλαμιστικά κίνητρα σε χριστουγεννιάτικη αγορά του Βερολίνου το 2016 με 11 νεκρούς και τις συνέπειές της στην κοινή γνώμη.

Πριν από λίγες μέρες η γενική γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Μαρία Μπούριτς προέβη σε μια αξιολόγηση των επιμέρους εκθέσεων αναφορικά με τον ρατσισμό και το μίσος, που συγκεντρώθηκαν από διάφορα ευρωπαϊκά κράτη. «Τα εγκλήματα με αντισημιτικό, ισλαμοφοβικό και ρατσιστικό υπόβαθρο έχουν αυξηθεί» ανέφερε, συμπληρώνοντας ότι παρατηρείται αύξηση της επιρροής εθνικιστικών και ξενοφοβικών πολιτικών σε όλη την Ευρώπη.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης στη Γερμανία ειδικότερα ο δημόσιος λόγος τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ολοένα πιο ξενοφοβικός, ενώ το μίσος τον διατρέχει όλο και πιο συχνά. Η ECRI κάνει σαφή αναφορά στις μαζικές διαδηλώσεις του ξενοφοβικού κινήματος PEGIDA στη Δρέσδη αλλά και στο εθνολαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (ΑfD) και ειδικότερα στον ακροδεξιό τομέα του, που είναι γνωστός ως «Πτέρυγα», όπως και στη Νεολαία του Κόμματος. Σύμφωνα μάλιστα με τη γερμανική Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος τόσο η «Πτέρυγα» όσο και η Νεολαία AfD εμφανίζουν αντισυνταγματικές τάσεις. Πρόσφατα μάλιστα η «Πτέρυγα» τέθηκε υπό παρακολούθηση από την ίδια υπηρεσία λόγω «εξτρεμιστικών τάσεων που έρχονται σε αντίθεση με τις αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατίας».

Eυρωπαϊκό φαινόμενο

Οι συστάσεις της Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας- η οποία δεν σχετίζεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση ή τα θεσμικά της όργανα - δεν είναι δεσμευτικές. Ωστόσο οι εκθέσεις της εφιστούν την προσοχή στα ελλείμματα που υπάρχουν αναφορικά με την καταπολέμηση των φαινομένων αυτών. Ήδη από το 2014 η ΕCRI έκρουε των κώδωνα του κινδύνου στη Γερμανία, παρατηρώντας ότι δεν λαμβάνει επαρκή μέτρα κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Στη νέα έκθεση ωστόσο επαινείται η Γερμανία για τα θετικά βήματα που έχει κάνει έκτοτε, κυρίως αναφορικά με το διαδίκτυο. Η φετινή έκθεση εστιάζει κυρίως σε πρακτικές που χρησιμοποιεί η γερμανική αστυνομία και κρίνονται ρατσιστικές, όπως για παράδειγμα το λεγόμενο «racial profiling», που βασίζεται σε διακρίσεις βάσει χρώματος ή εθνικότητας. Η έκθεση αναφέρεται επίσης σε καταγγελίες Αφρικανών που ζουν στη Γερμανία για παρόμοιες πρακτικές.

Από την πλευρά τους οι αρχές ασφαλείας της Γερμανίας δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται τη βαρύτητα του προβλήματος. Η Επιτροπή ECRI προτείνει, τέλος, να δοθεί έμφαση στην εκπαίδευση και τη διά βίου μάθηση όσων εργάζονται στα σώματα ασφαλείας ώστε να ευαισθητοποιηθούν για το θέμα και να πράξουν αναλόγως.

Κρίστοφ Στρακ

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη