«Ασφυξία» στα ιταλικά hot spots

Οι δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ναυτικής Δύναμης EUNAVFOR εργάζονται πυρετωδώς για τη διάσωση και ασφαλή μεταφορά προσφύγων στη στεριά. Στο μεταξύ οι δυνατότητες υποδοχής στην Ιταλία έχουν αρχίσει να εξαντλούνται εξαιτίας της αύξησης των αφίξεων προσφύγων, λέει η Φάμπια Κάλο από την ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. «Εξαιτίας του συνωστισμού έχουν στηθεί παντού προσωρινοί καταυλισμοί υποδοχής προσφύγων, όπου οι άνθρωποι έχουν μόνο ένα κρεβάτι και κάτι να φάνε, δεν κάνουν κανένα μάθημα γλώσσας, δεν λαμβάνουν καμία νομική συμβουλή, ούτε ψυχολογική υποστήριξη. Με δυο λόγια, αυτοί οι καταυλισμοί αντιβαίνουν στις προδιαγραφές που έθεσε στην αρχή της χρονιάς η ΕΕ για τα κέντρα υποδοχής προσφύγων», λέει η ιταλίδα γιατρός.

Από την ευφορία στην απελπισία

Μια ομάδα νεαρών ανδρών από την Ερυθραία περπατά άσκοπα μπροστά από τον καταυλισμό του Μινέο στη Σικελία, όπου έχουν βρει καταφύγιο 3.000 πρόσφυγες. Η αρχική τους ευφορία μετά τη διάσωσή τους έχει δώσει πλέον τη θέση της στην απελπισία. Όπως λένε οι ίδιοι, «δεν υπάρχει τίποτα εδώ. Δεν έχουμε ίντερνετ, δεν έχουμε καν δυνατότητα να πάρουμε τηλέφωνο. Δεν μας δίνουν καθόλου λεφτά, ούτε καθαρά ρούχα. Λείπουν τα πάντα. Κανείς δεν μας ενημερώνει για το τι θα γίνει. Κανείς δεν μας μιλάει. Και γι' αυτό οι περισσότεροι πρόσφυγες από την Ερυθραία απλά το σκάνε».

Ωστόσο, υπάρχουν και χειρότερες περιπτώσεις. Πολλοί πρόσφυγες που διασώζονται καταγράφονται στα hot spots ως παράτυποι μετανάστες και λαμβάνουν έγγραφα απέλασης. Μια καταστροφική διάταξη κατά την άποψη της Φάμπια Κάλο, η οποία θεωρεί ότι με αυτόν τον τρόπο πολλοί πρόσφυγες που βρίσκονται σε διαδικασία απέλασης από τη Σικελία αναγκάζονται να περάσουν στην παρανομία και «πολλοί καταλήγουν ως φθηνοί εργάτες στα χέρια της μαφίας», τονίζει η ιταλίδα γιατρός.

Τα προβλήματα υποβαθμίζονται επισήμως από κυβερνητικά χείλη στη Ρώμη. Ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι παραπέμπει στα νεότερα αριθμητικά δεδομένα για τον αριθμό των προσφύγων που καταφθάνουν, ο οποίος εμφανίζεται μειωμένος συγκριτικά με τον αντίστοιχο περσινό. Ωστόσο, στο μεταξύ έχουν στηθεί hot spots για την ταυτοποίηση προσφύγων στη Σικελία. Η διαδρομή τους τερματίζεται εκεί, και εκτιμάται ότι θα προκληθεί συμφόρηση εξαιτίας των αυξημένων αφίξεων.

Σχέδιο Μάρσαλ για αφρικανικές χώρες ζητεί ο Ρέντσι

Η απάντηση του Ματέο Ρέντσι στο πρόβλημα είναι ένα είδος σχεδίου Μάρσαλ για συγκεκριμένες αφρικανικές χώρες προκειμένου να ανακόψει τις προσφυγικές ροές στην «πηγή» τους, ένα σχέδιο που παρουσίασε ο ιταλός πρωθυπουργός στην πρόσφατη Σύνοδο των G7 στην Ιαπωνία. Σύμφωνα με τον Ματέο Ρέντσι, «οι περισσότεροι μετανάστες που φθάνουν στη χώρα μας προέρχονται από τη Νιγηρία και ακολούθως από την Ερυθραία. Επίσης, υπάρχουν χώρες όπου οι συνθήκες ζωής δεν είναι τόσο άσχημες, όπως η Γκάνα. Αν επενδύσει κανείς με στοχευμένο τρόπο, αν κατορθώσουμε να σταθεροποιήσουμε τη νέα κυβέρνηση στη Λιβύη, τότε οι αριθμοί των προσφύγων θα μειωθούν δραστικά σε λίγες εβδομάδες».

Ο ιταλός πρωθυπουργός ζητά ουσιαστικά ένα σχέδιο στα «χνάρια» της συμφωνίας της ΕΕ με την Τουρκία για το προσφυγικό, ωστόσο η υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος δεν φαίνεται να βρίσκει ευήκοα ώτα. Σημείο τριβής είναι βεβαίως η χρηματοδότηση. Η Ιταλία αντιμετωπίζει οικονομική στενότητα και ζητεί πόρους μέσω έκδοσης ενός είδους ευρωαφρικανικών ομολόγων. Η γερμανική κυβέρνηση έσπευσε πάντως να απορρίψει την ιταλική πρόταση. Ανεπαρκές θεωρούν το σχέδιο όμως και ειδικοί, όπως ο Τζιανκάρλο Περέγκο, επικεφαλής της καθολικής ανθρωπιστικής οργάνωσης Migrantes. Όπως επισημαίνει, «αν το σχέδιο προέβλεπε και τη δημιουργία δομών εκπαίδευσης, θέσεων εργασίας, κατασκευή κατοικιών και ανάπτυξη του συστήματος υγείας στις αφρικανικές χώρες, τότε θα είχε νόημα. Αλλά στο χαρτί δεν γίνεται λόγος για όλα αυτά».

Καρλ Χόφμαν (DLF) / Άρης Καλτιριμτζής