Αργεντινή: Νέος πρόεδρος ο δεξιός λαϊκιστής Μιλέι

Ο πρώην πρόεδρος των Η.Π.Α. Ντόναλντ Τραμπ ήταν ένας από τους πρώτους που συνεχάρησαν τον Χαβιέρ Μιλέι για τη νίκη του σε βάρος του Σέρχιο Μάσα στις προεδρικές εκλογές της Αργεντινής: «Είμαι περήφανος για εσάς. Θα αλλάξετε ριζικά τη χώρα σας και θα κάνετε πραγματικά την Αργεντινή ξανά μεγάλη!»

Όμως ο 53χρονος αυτοαποκαλούμενος αναρχοκαπιταλιστής δεν αρκείται στη ριζική αλλαγή, αλλά θέλει να θέσει ένα «τέλος στην παρακμή της Αργεντινής» και με ένα «μοντέλο ελευθερίας» να κάνει τη χώρα και πάλι «παγκόσμια δύναμη». Ο "El Loco”, ο «τρελός», όπως είναι το παρατσούκλι του εδώ και δεκαετίες, εμφανίζεται με ένα αλυσοπρίονο – ένα σύμβολο που χρησιμοποίησε και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας. Ο Μιλέι θέλει να φέρει ένα νεοφιλελεύθερο σοκ στην Αργεντινή – μία χώρα όπου ο πληθωρισμός ξεπερνάει το 140%, με το χρέος προς το ΔΝΤ να φτάνει στα 44 δισεκατομμύρια δολάρια.

Επιπλέον, ο Μιλέι θέλει να αντικαταστήσει το αργεντίνικο πέσο, το οποίο χαρακτηρίζει ως «περίττωμα της πολιτικής τάξης», με το αμερικανικό δολάριο, να καταργήσει την κεντρική τράπεζα και να ελαχιστοποιήσει τις δημόσιες δαπάνες και το κράτος, «την εγκληματική αυτή οργάνωση», μειώνοντας τα 18 υπάρχοντα υπουργεία σε μόλις 8.

Οι Αργεντινοί εξαντλημένοι από την οικονομική κρίση

Ο νικητής των εκλογών ήταν ένας πολιτικός αουτσάιντερ, τον οποίο δεν γνώριζε σχεδόν κανείς στην Αργεντινή μέχρι πριν δύο χρόνια. Στις χθεσινές εκλογές όμως συγκέντρωσε 35 εκατομμύρια ψήφους, επικρατώντας σε 23 από τις 26 περιφέρειες έναντι του υπουργού Οικονομίας Σέρχιο Μάσα. Μια σαρωτική νίκη. Αν και ο Μιλέι παρουσιάστηκε καταφανώς κατώτερος του Μάσα στο τηλεοπτικό προεκλογικό debate, αυτό δεν έπαιξε τον παραμικρό ρόλο – το αντίθετο: πολλοί ψηφοφόροι είδαν τον Μιλέι ως έναν από αυτούς, ως κάποιον που δεν χρησιμοποιεί το σύνηθες φρασεολόγιο των πολιτικών.

Η λαϊκή οργή απέναντι στο κυβερνών περονιστικό κόμμα, το οποίο κυβερνάει τα 16 από τα τελευταία 20 χρόνια, χωρίς να καταφέρει να σταματήσει την οικονομική παρακμή, είναι μεγάλη. Εξίσου μεγάλη είναι και η καταφρόνηση προς αυτήν την «παρασιτική και άχρηστη κάστα», όπως αποκαλεί ο Μιλέι το «κατεστημένο» που είχε κατηγορηθεί για τόσα σκάνδαλα διαφθοράς. Σε μία χώρα που μέχρι τη δεκαετία του 1950 ήταν βάσει του κατά κεφαλήν εισοδήματος από τις πλουσιότερες του κόσμου, πλέον το 40% ζει σε συνθήκες φτώχειας. Ο κόσμος της Αργεντινής είναι απελπισμένος.

Οι εκλογές ήταν πρωτίστως μία ψήφος διαμαρτυρίας – πολλοί πίστεψαν στο σύνθημα «ούτως ή άλλως χειρότερα δεν γίνεται», ιδίως οι νεαροί άντρες, οι οποίοι μόνο κρίσεις έχουν ζήσει. Ο Μιλέι, άλλοτε τραγουδιστής σε συγκρότημα που έκανε διασκευές τραγουδιών των Rolling Stones, τους θυμίζει ποπ σταρ.

Όπως και ο Χαΐρ Μπολσονάρο στη Βραζιλία, ο Μιλέι κατάφερε να κάνει μία επιτυχημένη προεκλογική εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την οποία ενορχήστρωσε η αδερφή του Καρίνα, μία χαρτορίχτρα που μέχρι πριν δύο χρόνια πουλούσε κέικ στο Instagram. Και όλα αυτά σε μία χώρα υπό ακραία πόλωση, τους πολίτες της οποίας ενώνουν μόνο ο Λιονέλ Μέσι και η Εθνική Αργεντινής.

Μία διαφορετική... οπτική για τη δικτατορία

Ο Μιλέι θέλει να γυρίσει δεκαετίες πίσω την Αργεντινή σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο – για παράδειγμα θεσπίζοντας ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο που θα απαγορεύει τις αμβλώσεις και χαρακτηρίζοντας την κλιματική αλλαγή ως ένα «σοσιαλιστικό ψέμα». Πάνω απ' όλα όμως, ο μελλοντικός πρόεδρος αμφισβητεί τον αριθμό των 30.000 ανθρώπων που εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Η υποψήφια αντιπρόεδρός του Βικτόρια Βιγιαρουέλ κάνει λόγο για 8.751 θύματα, τονίζοντας διαρκώς πως και η αριστερή τρομοκρατία είχε πολυάριθμα θύματα. Ακόμη, η Ναυτική Σχολή ESMA στο Μπουένος Άιρες, μία έκταση 17 εκταρίων που ήταν το μεγαλύτερο κέντρο βασανιστηρίων στη δικτατορία και πλέον αποτελεί Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, προτείνεται τώρα να αξιοποιηθεί για την ανέγερση σχολείων, τα οποία χρειάζεται η χώρα.

Ανησυχία εντός και εκτός Λατινικής Αμερικής

Καθώς φαίνεται από τις αντιδράσεις των νοτιοαμερικανικών κρατών, η Αργεντινή θα μπορούσε να απομονωθεί μετά την επικράτηση του Μιλέι. Ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Λούλα, τον οποίο ο Μιλέι χαρακτηρίζει ως κομμουνιστή, συνεχάρη από υποχρέωση τον Μιλέι για τη νίκη του, δίχως να αναφέρει καν το όνομά του. Από την πλευρά του ο αριστερός πρόεδρος της Κολομβίας Γκουστάβο Πέτρο χαρακτήρισε τη νίκη των «ακροδεξιών» στην Αργεντινή ως «θλιβερή για τη Λατινική Αμερική».

Γερμανία και Ε.Ε. παρακολουθούν επίσης στενά τις εξελίξεις στην Αργεντινή, καθώς με την εκλογή του Μιλέι περιπλέκονται ακόμη περισσότερο οι προσπάθειες για τη σύναψη συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ε.Ε. και Mercosur, της νοτιοαμερικανικής οικονομικής συμμαχίας Αργεντινής, Βραζιλίας, Παραγουάης και Ουρουγουάης.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα εμπόδια για τη ριζοσπαστική ατζέντα του ανθρώπου που έχει αποκαλέσει ακόμη και τον Πάπα «άθλιο αριστερό». Η κεντρική τράπεζα δεν έχει τα αμερικανικά δολάρια για την ούτως ή άλλως περίπλοκη δολαριοποίηση της χώρας και τα παραδοσιακά ισχυρά συνδικάτα αναμένεται να προβούν σε απεργίες πολλών εβδομάδων ως απάντηση στα δημοσιονομικά σχέδια του Μιλέι. Ταυτοχρόνως, ο Μιλέι είναι ο πρόεδρος με τη μικρότερη υποστήριξη στο αργεντίνικο Κογκρέσο από το 1983, έχοντας λιγότερο από το 20% των βουλευτών και ελάχιστα περισσότερο από 10% των Γερουσιαστών.

Παραμένει άγνωστο το ποιο θα είναι το αποτύπωμα του Χαβιέρ Μιλέι στην ιστορία της Αργεντινής. «Ξέρετε ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε μία ιδιοφυΐα και έναν τρελό», ρώτησε πρόσφατα, για να δώσει ο ίδιος την απάντηση: «Η επιτυχία».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς