Απόφαση-σταθμός για κατόχους πετρελαιοκίνητων VW

Χαράς ευαγγέλια για χιλιάδες «εξαπατημένους» αγοραστές πετρελαιοκινήτων αυτοκινήτων της Volkswagen. Το τμήμα αστικών υποθέσεων του Ομοσπονδιακού Aκυρωτικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης BGH αναγνώρισε την αξίωση σε χιλιάδες κατόχους αυτοκινήτων ντίζελ, που έχουν ξεκινήσει δικαστική διαμάχη κατά της αυτοκινητοβιομηχανίας, να το επιστρέψουν στην κατασκευάστρια εταιρεία και να ζητήσουν πίσω το αντίτιμο.

Αυτό ισχύει όχι μόνο για νέα αλλά και χρησιμοποιημένα οχήματα. Πρόκειται για την πρώτη απόφαση ανώτατου δικαστηρίου στη Γερμανία, για το περίφημο σκάνδαλο χειραγωγημένων ρύπων, η οποία αποκαλύφθηκε το φθινόπωρο του 2015 κλονίζοντας το κύρος της Γερμανίας ως χώρας με προηγμένη τεχνολογία γύρω από το αυτοκίνητο (Az. VI ZR 252/19).

«Με στόχο τη μεγιστοποίηση των κερδών»

Ενδιαφέρον προκαλεί η αιτιολόγηση της απόφασης, η οποία είναι καταπέλτης για τη συγκεκριμένη αυτοκινητοβιομηχανία. Οι δικαστές αποφαίνονται ότι οι τεχνικές παραποίησης των ρύπων κρίνονται αντικειμενικά ως «αντίθετες με τα χρηστά ήθη». Η VW χρησιμοποίησε παράνομο λογισμικό σε ό,τι αφορά τους ρύπους, το οποίο στις δοκιμές έδειχνε διαφορετικές τιμές εκπομπών οξειδίου του αζώτου από ό,τι όταν το αυτοκίνητο κυκλοφορούσε υπό κανονικές συνθήκες στο δρόμο.

Με αυτόν τον τρόπο επί χρόνια, εν γνώσει της και συστηματικά εξαπατούσε την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφάλειας Οχημάτων με στόχο τη μεγιστοποίηση των κερδών της επί τη βάσει στρατηγικών αποφάσεων. Η μαζική παραποίηση με βάση το λογισμικό δεν συνδεόταν μόνο με τη μεγαλύτερη ρύπανση του περιβάλλοντος, αλλά υπήρχε και ο κίνδυνος οι κάτοχοι των αυτοκινήτων να χάσουν την άδεια κυκλοφορίας σε περίπτωση που το σκάνδαλο αποκαλυπτόταν, κάτι επιλήψιμο και ασυμβίβαστο με βάση τους κανόνες δικαίου και τα χρηστά ήθη. «Οι αγοραστές έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης», είπε ο πρόεδρος του δικαστηρίου Στέφεν Ζάιτερς.

Με την απόφασή του το γερμανικό δικαστήριο επιβεβαίωσε στα βασικότερα σημεία της προηγούμενη απόφαση του Εφετείου του Κόμπλεντς. Οι δικαστές τότε σε απόφασή τους είχαν αναγκάσει τη VW να επιστρέψει ποσό 25.600 ευρώ στον αγοραστή μεταχειρισμένου αυτοκινήτου ντίζελ συν τους τόκους. Ο ενάγων είχε προβάλει με επιτυχία το επιχείρημα ότι εμπιστεύτηκε τη διαφήμιση και πίστεψε ότι αγόραζε ένα «καθαρό» αυτοκίνητο. Και οι δικαστές του Ομοσπονδιακού Ακυρωτικού Δικαστηρίου υιοθέτησαν το επιχείρημα του ενάγοντος, ότι δεν θα επρόκειτο ποτέ να αγοράσει αυτοκίνητο της VW, εάν γνώριζε ότι χρησιμοποιούσε απαγορευμένη τεχνολογία παραπλάνησης τιμών σε σχέση με τους ρύπους.  

Ερωτήματα και εκκρεμότητες

Η χθεσινή νέα απόφαση είναι τροχιοδεικτική για χιλιάδες άλλες ανάλογες υποθέσεις, που εκκρεμούν ενώπιον της δικαιοσύνης. Η VW τις υπολογίζει σε 60.000. Πάντως η συγκεκριμένη αυτοκινητοβιομηχανία θέλει να παρακινήσει πολλούς από αυτούς να έρθουν σε διακανονισμό, διαβεβαιώνοντάς τους ότι θα τους καταβάλει ένα εφάπαξ ποσό ως «ρεαλιστική και απλή λύση».

Το ύψος του ποσού εξαρτάται κάθε φορά από την περίπτωση. Στην προσφορά της εταιρείας περιλαμβάνεται και ο όρος ότι το αυτοκίνητο θα παραμείνει στα χέρια του κατόχου. Ενώ αντίθετα όποιος επιλέξει διακανονισμό δια της δικαστικής οδού, θα πρέπει να επιστρέψει το αυτοκίνητο. Με αυτόν τον τρόπο η VW επιχειρεί να σταματήσει τις δικαστικές προσφυγές και να αποφύγει δικαστικές αποφάσεις, τις οποίες θα μπορούν να επικαλεστούν ως δεδικασμένο χιλιάδες άλλοι παθόντες. 

Ωστόσο, πολλές νομικές πτυχές παραμένουν αδιευκρίνιστες και μετά την απόφαση του BGH. Τον Ιούλιο το δικαστήριο θα αποφανθεί και για άλλες τρεις παρόμοιες πρόσφυγες, ενώ θα ακολουθήσουν κι άλλες. Πάντως το βέβαιο είναι ότι η χθεσινή δικαστική τροπή δεν πρόκειται να επηρεάσει τον διακανονισμό που γίνεται στο πλαίσιο πιλοτικής συλλογικής αγωγής 240.000 κατόχων αυτοκινήτων ντίζελ ενώπιον του εφετείου στο Μπραουνσβάιγκ.

Άνια Ζεμελροχ, Νίκο Ες, Γιαν Πετερμαν/ dpa 

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου