Ανώμαλη προσγείωση στην κρίση

Ένα φάντασμα πλανάται πάνω από την Σλοβενία. Είναι το φάντασμα του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης. Ο συντηρητικός πρωθυπουργός Γιάνσα προειδοποιεί ότι αν δεν εφαρμοστούν κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και πρόγραμμα λιτότητας η χώρα θα καταρρεύσει. «Κάθε σλοβενική κυβέρνηση θα είναι πιο ήπια από την πιο ήπια τρόικα» λέει με νόημα.

«Έζησαν με δανεικά»

Και όμως. Το μέλλον της Σλοβενίας προδιαγραφόταν πιο ρόδινο, όταν το 2004 εντάχθηκε στην ΕΕ στο πλαίσιο της διεύρυνσης προς Ανατολάς. Τα σχόλια ήταν επαινετικά, όλοι θεωρούσαν τη χώρα έτοιμη να ενταχθεί στο κλαμπ των βιομηχανικών χωρών με εύρωστη και υγιή οικονομία. Και κανείς δεν εξεπλάγη όταν το 2007 μπήκε στη ζώνη του ευρώ. Η εικόνα αποδεικνύεται τώρα παραπλανητική. Όταν υπήρχε ακόμη Γιουγκοσλαβία, η Σλοβενία ήταν η πιο ανεπτυγμένη δημοκρατία. Η ένταξή της στην ΕΕ της έδωσε επιπλέον ώθηση.

«Η κύρια αιτία της ανάπτυξης αποδίδεται στο φθηνό χρήμα που εισέρρευσε στη χώρα από τις διεθνείς αγορές» υποστηρίζει η Χερμίνε Βιντόβιτς, από το Διεθνές Ινστιτούτο Συγκριτική Οικονομία της Βιέννης. Και συμπληρώνει ότι «οι Σλοβένοι έζησαν με δανεικά και μέσω αυτών χρηματοδότησαν έναν οικοδομικό οργασμό, ο οποίος όμως σταμάτησε απότομα. Παράλληλα τα φθηνά δάνεια τροφοδότησαν τις φαντασιώσεις των μάνατζερ για αύξηση των εξαγωγών. Άρχισε τότε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο παιγνίδι επιχειρηματικών εξαγορών, αλλά σε ένα τμήμα αυτών των επιχειρήσεων οι εξαγορές δεν απέφεραν το επιθυμητό όφελος και τώρα είναι καταχρεωμένες».

Ένα άλλο πρόβλημα είναι η διαπλοκή της πολιτικής με την οικονομία. Μετά τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας η Σλοβενία δεν μιμήθηκε την πρακτική άλλων ευρωπαϊκών χωρών και δεν προχώρησε σε ιδιωτικοποιήσεις. Και επειδή το σύνθημα ήταν «η Σλοβενία ανήκει στους Σλοβένους», ήταν δύσκολη η είσοδος ξένου κεφαλαίου στη χώρα.

Αφύπνιση

Οι επιπτώσεις αυτής της πολιτικής αποδεικνύονται καταστροφικές. Το δημόσιο χρέος διπλασιάστηκε μέσα σε δύο χρόνια, η ύφεση  μεγαλώνει, το ίδιο και η ανεργία. Οι κοινωνικές επιπτώσεις είναι αισθητές, Οι Σλοβένοι έχασαν την αυτοπεποίθησή τους, διακατέχονται από εθνική κατάθλιψη νομίζοντας επί χρόνια ότι ήταν οι καλύτεροι και οι πιο επιτυχημένοι.

 «Οι άνθρωποι στη Σλοβενία έζησαν για καιρό πάνω από τις δυνατότητες τους» τονίζει η Χερμίνε Βίντοβιτς, οικονομική αναλύτρια. «Τα φτηνά δάνεια διευκόλυναν την κατάσταση, τώρα όμως ήλθε η αφύπνιση. Οι καιροί της υπερκατανάλωσης και του οικοδομικού οργασμού τελείωσαν, η Σλοβενία επιστρέφει στην πραγματικότητα».

Πολλοί μορφωμένοι νέοι για να βγουν από τον φαύλο κύκλο εγκαταλείπουν τη χώρα. Πηγαίνουν κυρίως στον Καναδά και στην Αυστραλία, τεράστιο χτύπημα για μια χώρα των 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Γρήγορη ανάκαμψη δεν διαφαίνεται. Αντίθετα όλοι οι δείκτες δείχνουν επιδείνωση. Η πολιτική λιτότητας της κυβέρνησης είναι αμφίβολο εάν επαρκεί. Το 2013 η χώρα πρέπει να ανταποκριθεί σε δεσμεύσεις ύψους 2 δισ. ευρώ.  

Zoran Arbutina / Ειρήνη Αναστασοπούλου

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής