Ανησυχίες για το μέλλον του ΝΑΤΟ αν επανεκλεγεί ο Τραμπ

Όπως πολλοί διεθνείς οργανισμοί, έτσι και το ΝΑΤΟ αγωνιά για την έκβαση των σημερινών αμερικανικών προεδρικών εκλογών. Οι εκλογές στις ΗΠΑ θα καθορίσουν αν η προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ ήταν απλά μια άσχημη, αλλά σύντομη παρένθεση στην ιστορία της νατοϊκής συμμαχίας ή αν, σε περίπτωση επανεκλογής, θα τεθούν τα θεμέλια για τη διάλυση του ΝΑΤΟ πάνω από 70 χρόνια μετά την ίδρυσή του.

Λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στον Λευκό Οίκο ο πρόεδρος Τραμπ είχε χαρακτηρίσει τη βορειοατλαντική συμμαχία "απαρχαιωμένη" ζητώντας  από τις χώρες-μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ και απειλώντας απροκάλυπτα, κεκλεισμένων των θυρών, ακόμα και με αποχώρηση της χώρας του από το ΝΑΤΟ. Μια κλιμάκωση της αντιπαράθεσης ΗΠΑ και χωρών-μελών αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή. Ο πρόεδρος Τραμπ καλλιέργησε ωστόσο εσκεμμένα αμφιβολίες στις σύμμαχες χώρες για το αν οι ΗΠΑ θα τις υπερασπίζονταν στρατιωτικά σε περίπτωση ανάγκης. Για μια συμμαχία όπως το ΝΑΤΟ που δρα εδώ και δεκαετίες αποτρεπτικά βάσει της αρχής "ένας για όλους και όλοι για ένα" το ενδεχόμενο αυτό προκάλεσε, όπως ήταν φυσικό, ιδιαίτερη ανησυχία.

Έτσι δεν καθησύχασε σχεδόν κανέναν στη νατοϊκή συμμαχία η πρόσφατη δημόσια δήλωση του προέδρου Τραμπ ότι η Γερμανία αύξησε κατά κάτι τις αμυντικές της δαπάνες. "Είναι απίθανο ο Ντόναλτ Τραμπ να πιστέψει κάποτε ότι το ΝΑΤΟ ωφελεί τις ΗΠΑ, ακούγεται στους διαδρόμους στην έδρα της βορειοατλαντικής συμμαχίες στις Βρυξέλλες, όπου εκφράζονται φόβοι για τα χειρότερα σε περίπτωση επανεκλογής του εκκεντρικού προέδρου.

Τζον Μπόλτον: "Υπαρκτός ο κίνδυνος διάλυσης του ΝΑΤΟ"

Παρόμοια βλέπει τη κατάσταση και ο Τζον Μπόλτον, πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Τραμπ. Μιλώντας τον Αύγουστο στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων έλεγε ότι ο αμερικανός πρόεδρος δεν βλέπει κάποιο όφελος των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ: "Κατά την εκτίμησή του η συμμαχία είναι, με μερικές εξαιρέσεις, μια ομάδα χωρών που βγαίνουν κερδισμένες από τη δέσμευση των ΗΠΑ να τις υπερασπιστεί στρατιωτικά". Σύμφωνα με τον πρώην στενό συνεργάτη του Ντόναλντ Τραμπ ο κίνδυνος διάλυσης του ΝΑΤΟ μετά την επανεκλογή του αμερικανού προέδρου είναι υπαρκτός, αλλά στους περισσότερους Ευρωπαίους δεν έχει γίνει ακόμα συνείδηση αυτό το ενδεχόμενο.

Ακόμα όμως και σε περίπτωση που δεν διαλυθεί η βορειοατλαντική συμμαχία, οι επιπτώσεις μιας δεύτερης θητείας Τραμπ προβλέπονται καταστροφικές. Με μεγάλη ανησυχία οι χώρες-μέλη παρακολουθούν τις προσπάθειες του προέδρου Τραμπ για άμεση αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Επειδή τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ δεν είναι σε θέση να καλύψουν με δικές τους στρατιωτικές δυνάμεις το κενό που θα δημιουργηθεί, εκφράζουν φόβους ότι το Αφγανιστάν θα διολισθήσει και πάλι στο χάος και πως όλες οι θυσίες των τελευταίων ετών θα αποβούν μάταιες.

Προφανώς για αυτό πολλοί εντός της νατοϊκής συμμαχίας ελπίζουν σε νίκη του Τζο Μπάιντεν στις εκλογές της Τρίτης. Ας μη ξεχνάμε ότι ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν έχει δεσμευθεί προεκλογικά ότι μόλις περάσει το κατώφλι του Λευκού Οίκου θα δρομολογήσει αλλαγή στάσης των ΗΠΑ έναντι των σύμμαχων χωρών. "Το πρώτο που θα κάνω όταν εκλεγώ είναι να επικοινωνήσω με πρωθυπουργούς και αρχηγούς κρατών ανά το κόσμο για να τους διαβεβαιώσω ότι οι ΗΠΑ επέστρεψαν και ότι μπορούν να στηρίζονται σε εμάς", δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του. Στο αμερικανικό δίκτυο ABC υπογράμμισε μάλιστα ότι "το ΝΑΤΟ απειλείται ακόμα και με κατάρρευση όσο οι σύμμαχες χώρες δεν είναι βέβαιες για τον ρόλο των ΗΠΑ".

Η Γερμανία αύξησε τις αμυντικές της δαπάνες

Παρατηρητές αναμένουν ότι ακόμα και σε περίπτωση επικράτησης του Τζο Μπάιντεν στις εκλογές η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα επικεντρωθεί το πρώτο διάστημα σε ζητήματα εσωτερικής πολιτικής, όπως η ανάκαμψη της οικονομίας που έχει υποστεί πλήγμα από τη πανδημία. Εκτός αυτού δεν αναμένουν ότι το ζήτημα αύξηση των αμυντικών δαπανών θα φύγει από το τραπέζι με τον Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο. Ας σημειωθεί ότι και οι προκάτοχοι του Τραμπ Τζορτζ Μπους, αλλά και ο Μπάρακ Ομπάμα είχαν εκφράσει δυσαρέσκεια για τις υπερβολικά χαμηλές αμυντικές δαπάνες πολλών ευρωπαϊκών χωρών.

Η κρίση του κορωνοϊού έχει ωστόσο περιορίσει τις αμερικανικές πιέσεις για υψηλότερες αμυντικές δαπάνες. Ένας από τους λόγους είναι ότι ο προϋπολογισμός αρκετών χωρών για την άμυνα μένει σταθερός ή και αυξάνεται παρά τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Στη Γερμανία για παράδειγμα οι δαπάνες για την άμυνα έφθασαν το 2020 στο 1,6% του ΑΕΠ έναντι 1,2 % το 2016.

Άνσγκαρ Χάαζε, Λένα Κλίμκαϊτ (dpa)

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος