«Αναμενόμενη η αθώωση Χαραντινάι»
30 Νοεμβρίου 2012
Η Κάρλα ντελ Πόντε ήταν η πρώτη εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης για τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) στην περίοδο 1999-2007. Με αυτήν την ιδιότητα η εισαγγελέας από την Ελβετία είχε αναλάβει την πρωτοβουλία για την πρώτη δίκη εναντίον του Χαραντινάι, άλλοτε διοικητή του UCK και πρωθυπουργού του Κοσόβου.
«Δεν αισθάνομαι έκπληξη. Ο Χαραντινάι είχε ήδη αθωωθεί μία φορά, αυτή ήταν η δεύτερη δίκη» τονίζει η Κάρλα ντελ Πόντε και θυμάται τη δική της συνεισφορά στην υπόθεση Χαραντινάι: «Είχα συντάξει το κατηγορητήριο , το οποίο επιβεβαίωσε ένα από τα μέλη του δικαστηρίου. Στη συνέχεια όμως ήταν δύσκολο να συγκεντρωθεί το απαραίτητο αποδεικτικό υλικό: είχαμε μάρτυρες που τελικά δεν εμφανίστηκαν ή τροποποίησαν την κατάθεσή τους και ο κατηγορούμενος αθωώθηκε.Το ακυρωτικό δικαστήριο έκρινε ότι αυτό δεν ήταν σωστό και ζήτησε δεύτερη δίκη, αναψηλαφώντας το αποδεικτικό υλικό. Νομίζω ότι και αυτή η δίκη είχε τις ίδιες δυσκολίες. Ο Χαραντινάι αθωώθηκε ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων» λέει η Κάρλα ντελ Πόντε.
Μετά την ανακοίνωση της αθωωτικής απόφασης, σερβικά μέσα ενημέρωσης κατηγόρησαν το δικαστήριο ότι δεν έλαβε υπόψη του το γεγονός πως πολλοί από τους αρχικούς μάρτυρες κατηγορίας δεν εμφανίστηκαν, ενώ μερικοί μάρτυρες σκοτώθηκαν υπό μυστηριώδεις συνθήκες. Υπάρχει κάποια εξήγηση; Η απάντηση είναι λακωνική: «Τα έχω ακούσει όλα αυτά, αλλά δεν ήμουν πλέον στο δικαστήριο της Χάγης, επομένως δεν μπορώ να γνωρίζω τι απέδωσαν οι έρευνες στο Κόσοβο».
«Κατανόηση για την υπόθεση Γκοτόβινα»
Η αθωωτική απόφαση του δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία στην υπόθεση Χαραντινάι έρχεται μόλις δύο εβδομάδες μετά την αιφνιδιαστική αθώωση, από το ίδιο δικαστήριο, των Κροατών Άντε Γκοτόβινα και Μλάντεν Μάρκατς, οι οποίοι αρχικά είχαν καταδικαστεί σε ποινή κάθειρξης για εγκλήματα πολέμου. Και σε αυτήν την περίπτωση η Κάρλα ντελ Πόντε είχε την ευθύνη για τη σύνταξη του κατηγορητηρίου, που θεμελίωσε την αρχική καταδικαστική απόφαση. Πώς κρίνει το γεγονός ότι πολλοί Σέρβοι αμφιβάλλουν πλέον για την αξιοπιστία του δικαστηρίου;
«Αυτό είναι αλήθεια. Έχω κατανόηση για τους Σέρβους, αλλά βέβαια πρέπει κάποιος να τους εξηγήσει ότι, ιδιαίτερα στην υπόθεση Χαραντινάϊ, η αθώωση οφείλεται στην έλλειψη επαρκούς αποδεικτικού υλικού. Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο είναι η υπόθεση Γκοτόβινα. Είχα σοκαριστεί (με την αθώωση) και νομίζω ότι η Σερβία έχει δίκιο να αντιδρά. Υπήρχε η καταδίκη σε πρώτο βαθμό, υπήχαν και επαρκείς αποδείξεις» τονίζει η πρώην γενική εισαγγελέας του ICTY.
Στην ερώτηση, εάν θεωρεί ότι οι αθωωτικές αποφάσεις του δικαστηρίου επιβαρύνουν τον διάλογο του Βελιγραδίου με την Πρίστινα, η Κάρλα ντελ Πόντε επισημαίνει ότι πρόκειται για ένα πολιτικό ζήτημα, το οποίο δεν μπορεί να σχολιάσει.
«Το δικαστήριο στην τελική ευθεία»
Σε δικαστικό επίπεδο πάντως, ο Σέρβος Ρασίμ Λιάγιτς που συντονίζει τη συνεργασία του Βελιγραδίου με τη Χάγη αντέδρασε έντονα στην αθώωση του Ραμούς Χαραντινάι, προειδοποιώντας ότι η χώρα του θα διακόψει τη σημερινή συνεργασία με το δικαστήριο, διατηρώντας απλώς μία συνεργασία σε «τεχνικό επίπεδο». Για την πρώην εισαγγελέα του ICTY πάντως, ακόμα και η υλοποίηση αυτής της απειλής δεν θα παρεμπόδιζε τη δραστηριότητα της Χάγης. Η Κάρλα ντελ Πόντε υποστηρίζει ότι οι τελευταίες υποθέσεις βρίσκονται στο στάδιο της τελικής επεξεγασίας και το δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία θα ολοκληρώσει το έργο του το 2014.
«Νομίζω ότι (αυτή η απειλή) δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Συνεργασία σε τεχνικό επίπεδο σημαίνει ότι θα συνεχίσουν να αποστέλλονται μάρτυρες και να καταθέτουν στο δικαστήριο. Το αποδεικτικό υλικό έχει ήδη συγκεντρωθεί, οπότε πιστεύω ότι μία συνεργασία σε τεχνικό επίπεδο είναι αρκετή, προκειμένου να εκδικαστούν οι υποθέσεις που ακόμη εκκρεμούν» τονίζει η πρώην εισαγγελέας του ICTY.
Mirjana Kühne-Veljkovic / Γιάννης Παπαδημητρίου Υπεύθ.σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη