Αναζήτηση νομικού πλαισίου για την ευθανασία

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Emnid, περίπου το 50% των Γερμανών πολιτών τάσσεται υπέρ της ιατρικής υποβοήθησης στην ευθανασία. Η συζήτηση έχει ενταθεί, μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την υπόθεση της Mπετίνα Κοχ τον περασμένο Ιούλιο.

Η Κοχ μετά από σοβαρό ατύχημα έμεινε παράλυτη και ζήτησε να υποβληθεί σε ευθανασία. Η αρμόδια αρχή για θέματα ιατρικής δεοντολογίας έκρινε πως μια τέτοια υποβοήθηση ήταν παράνομη. Η Κοχ στράφηκε στην Ελβετία, όπου η ευθανασία είναι υπό όρους νομικά αποδεκτή. Μετά το θάνατό της, ο σύζυγος της κατέφυγε κατά της Γερμανίας στο Δικαστήριο του Στρασβούργου, καταγγέλλοντας την παραβίαση της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής της συζύγου του κατά το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

Ανάγκη νομοθετικής οριοθέτησης στη Γερμανία

Το Δικαστήριο έκρινε πως τα ζητήματα που αφορούν την ευθανασία και γενικότερα το δικαίωμα για σωματική αυτοδιάθεση εναπόκεινται στη διακριτική ευχέρεια κάθε κράτους για τη νομική τους οριοθέτηση. Το γερμανικό υπουργείο Δικαιοσύνης της χώρας έχει θέσει ήδη ως στόχο την επεξεργασία σχετικής πρότασης νόμου.

Η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει τη δημιουργία ιδιωτικών κλινικών υποβοήθησης της ευθανασίας, όπως είναι η ελβετική Dignitas, με έναν πλάγιο τρόπο. Σύμφωνα με όσα λέγονται μέχρι τώρα, η χορήγηση φαρμάκων σε ειδικές νοσοκομειακές αίθουσες «υποβοηθούμενης αυτοκτονίας» θα διώκεται ποινικά. Ωστόσο, τόσο οι συγγενείς όσο και οι θεράποντες ιατροί του ασθενούς -πλην αυτών ίσως που τον υποβάλλουν σε ευθανασία- δεν θα υπέχουν ποινική ευθύνη. Αυτή η αμφισημία έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε συντηρητικούς πολιτικούς αλλά και εκκλησιαστικούς κύκλους.

Σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε γραμμή κι αν επιλέξει να ακολουθήσει η γερμανική νομοθεσία ως προς την ιατρικά υποβοηθούμενη ευθανασία, η ενεργητική ευθανασία με χορήγηση ισχυρών φαρμάκων που επιφέρουν ακαριαίο θάνατο θα εξακολουθήσει να θεωρείται παράνομη, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα. Έωλο παραμένει βέβαια το ζήτημα της χορήγησης φαρμάκων που δεν επιφέρουν επιθετικά το θάνατο, αλλά συμβάλλουν απλώς στη μείωση του προσδόκιμου χρόνου ζωής.

Η ανεκτική Ολλανδία και η αυστηρή Πολωνία

Ο προβληματισμός πάντως στη Γερμανία είναι έντονος. Συν τοις άλλοις και τα παραδείγματα άλλων χωρών φαίνεται να διχάζουν. Από τη μια πλευρά η Ολλανδία επιτρέπει από το 2002 την ενεργητική ευθανασία, δίνοντας στους γιατρούς το δικαίωμα να υποβάλλουν ασθενείς σε ευθανασία κατόπιν ρητής απαίτησης του ασθενή. Μάλιστα για την περίπτωση των ανήλικων παιδιών που πάσχουν από αποδεδειγμένα από θανατηφόρες ασθένειες αρκεί μόνο η συγκατάθεση των γονιών τους.

Το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο έχουν επίσης υιοθετήσει αντίστοιχες νομοθεσίες. Στην Ελβετία επιτρέπεται μόνο η έμμεση υποβοήθηση στην ευθανασία με τη χορήγηση φαρμάκων που οδηγούν στο θάνατο σταδιακά, με την ευθύνη όμως του ίδιου του ασθενούς. Στην Πολωνία από την άλλη πλευρά, απαγορεύεται ευθέως διά νόμου κάθε μορφή ευθανασίας. Η Ισπανία και η Γαλλία έχουν ήδη ανοίξει δημόσιο διάλογο περί ευθανασίας με στόχο το αμφιλεγόμενο αυτό ζήτημα να πάρει και εκεί τη νομοθετική οδό.

Heiner Kiesel / Kathrin Erdmann / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής