«Αναγκαία η προσαρμογή - δεν πέρασε η κρίση»

Ο γάλλος τραπεζίτης έκανε λόγο για «σημαντική βελτίωση» στην Ελλάδα, δήλωσε όμως ότι τα προηγούμενα χρόνια λαμβάνονταν αποφάσεις για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων, οι οποίες τελικά δεν εφαρμόζονταν, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να αντιμετωπίζει σήμερα μεγαλύτερες δυσκολίες από ότι η Πορτογαλία, όπου οι μεταρρυθμίσεις εφαρμόστηκαν όπως είχαν συμφωνηθεί. Και σήμερα ακόμη ένα κεφαλαιώδες πρόβλημα για την Ελλάδα παραμένει «η λειτουργία του κράτους», επεσήμανε ο Ζαν Κλωντ Τρισέ, υποστηρίζοντας ότι χωρίς τις αλλαγές που δρομολόγησε η τρόικα τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα.

Αναφερόμενος εμφανώς στην Ελλάδα, όπου ο νέος ετήσιος δανεισμός είχε φτάσει στο 15-16% μετά την αναθεώρηση επί τα χείρω των σχετικών στοιχείων το 2009, ο Ζαν Κλωντ Τρισέ ανέφερε χαρακτηριστικά: «Μία χώρα στην Ευρώπη είχε φτάσει στην κατάσταση αυτή και κάποια στιγμή ο υπόλοιπος κόσμος της είπε ότι δεν μπορεί να πληρώνει εκείνος το 16%, όταν μάλιστα αυτά τα χρήματα προορίζονται για την κατανάλωση και όχι για παραγωγικές επενδύσεις». Από αυτήν την άποψη η «δημοσιονομική προσαρμογή» ήταν απαραίτητη και δεν μπορούσε να γίνει παρά με δύο τρόπους, εκτιμά ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ: Η μία περίπτωση θα ήταν να γίνει με την υποστήριξη «των φίλων» της χώρας, δηλαδή των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, η δε εναλλακτική λύση θα ήταν να γίνει η προσαρμογή με άτακτο τρόπο, όπως στη Λατινική Αμερική, κάτι που όμως θα είχε ως αποτέλεσμα να υποφέρει ακόμη περισσότερο ο κόσμος, αλλά και να αποκοπεί η χώρα από τις ροές της διεθνούς οικονομίας. «Βέβαια μπορεί κανείς να πει, ότι οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να βοηθήσουν περισσότερο, ωστόσο αυτό δεν φαινόταν εφικτό στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή» παραδέχθηκε ο Ζαν Κλωντ Τρισέ.

Απολογισμός και αναζήτηση ευθυνών

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο γάλλος τραπεζίτης ανέφερε ότι «ήδη από το 2005 ήταν εμφανές ότι υπήρχαν σημαντικά χάσματα ανταγωνιστικότητας» μεταξύ των κρατών-μελών της ευρωζώνης. Υπενθύμισε πάντως ότι κανείς δεν κατάφερε να προβλέψει τη διεθνή οικονομική κρίση, ενώ, αν είχε γίνει κατανοητό από τότε ότι πρόκειται για συστημική κρίση και όχι για δημοσιονομικό πρόβλημα μεμονωμένων κρατών, τότε σήμερα «ίσως βρισκόμαστε σε διαφορετική κατάσταση». Σημαίνει αυτό ότι οι χώρες της κρίσης στην πραγματικότητα δεν φέρουν την κύρια ευθύνη για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα; Προφανώς όχι, καθώς οι χώρες αυτές παρέλειψαν να θωρακιστούν απέναντι στην κρίση που ερχόταν, υποστηρίζει ο Ζαν Κλωντ Τρισέ: αυτό που έπρεπε να αποφευχθεί, τόνισε στους ευρωβουλευτές, ήταν «να φανούν ευάλωτες στον υπόλοιπο κόσμο» και να «εκτεθούν στο επίκεντρο της κρίσης» η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, λόγω ακριβώς του χάσματος ανταγωνιστικότητας που τις χώριζε από τις υπόλοιπες χώρες.

Ερωτήσεις με κριτική διάθεση δέχθηκε ο πρώην διοικητής της ΕΚΤ για το κούρεμα του 2011, το οποίο ο ίδιος φαινόταν να απορρίπτει μέχρι την τελευταία στιγμή. «Ήταν μία δύσκολη κατάσταση», καθώς «ήταν η χειρότερη κρίση από την εποχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου» επαναλάμβανε κάθε τόσο κατά την ακρόασή του στο Ευρωκοινοβούλιο, σημειώνοντας ότι εκείνη την εποχή υπήρχε κίνδυνος συστημικής επίθεσης εναντίον της Ευρώπης συνολικά. Σε κάθε περίπτωση, ο Τρισέ επανέλαβε στο Στρασβούργο τη θέση που είχε εκφράσει τον Νοέμβριο του 2011 για το κούρεμα στα ομόλογα του ιδιωτικού τομέα (PSI): να διασφαλιστεί ότι εκείνο το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους αποτελεί μοναδική και ιδιαίτερη περίπτωση.

Προβλέψεις για το μέλλον

«Δεν έχουμε εξέλθει ακόμη από την κρίση» προειδοποίησε ο πρώην διοικητής της ΕΚΤ. Υποστήριξε μάλιστα ότι η Ελλάδα παραμένει μία ιδιαίτερη περίπτωση, ενώ οι υπόλοιπες χώρες της κρίσης θα καταφέρουν πιο εύκολα να ολοκληρώσουν τη δημοσιονομική προσαρμογή. Ωστόσο ο πρώην διοικητής της ΕΚΤ απέφυγε να κάνει συγκεκριμένες προβλέψεις για τα επόμενα βήματα και κυρίως για ενδεχόμενη ρύθμιση χρέους στην Ελλάδα. Δήλωσε ωστόσο επανειλλημμένα ότι η κρίση στα κράτη-μέλη της ευρωζώνης «μπορεί να επιστρέψει αν δεν προσέξουμε» και πρότεινε ως λύση τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας: «πρέπει να μειώσουμε τα κόστη, να αυξήσουμε τις εξαγωγές και να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η ακρόαση του Ζαν Κλωντ Τρισέ έγινε στα πλαίσια της αξιολόγησης της τρόικας από ειδική επιτροπή υπό τον αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ότμαρ Κάρας. Σχολιάζοντας την παρουσία Τρισέ στο Στρασβούργο ο Κάρας επεσήμανε μάλιστα ότι ήταν μία από τις πιο ενδιαφέρουσες συνόδους της «επιτροπής αξιολόγησης».

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο

Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη