Αναβολή για τις πολωνικές προεδρικές εκλογές

Οι επικείμενες προεδρικές εκλογές στη Πολωνία θα γίνουν αποκλειστικά με επιστολική ψήφο αποφάσισε τη Πέμπτη το πολωνικό κοινοβούλιο αλλάζοντας με ψηφοφορία τον εκλογικό νόμο. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του κυβερνώντος κόμματος «Δίκαιο και Δικαιοσύνη» PiS Γιάροσλαβ Κατσίνσκι η επιστολική ψήφος διασφαλίζει τους Πολωνούς από το κίνδυνο προσβολής με κορωνοϊό. Ας σημειωθεί ότι η ψηφοφορία μέσω επιστολικής ψήφου εγκρίθηκε από τη βουλή ήδη αρχές Απριλίου. Τότε όμως η Γερουσία έκανε χρήση βέτο, το οποίο τώρα απορρίφθηκε και έτσι επικυρώθηκε το σχετικό κυβερνητικό νομοσχέδιο.

Οι προεδρικές της επόμενες Κυριακής δεν ακυρώθηκαν διότι μια τέτοια απόφαση αντίκειται στο πολωνικό Σύνταγμα. Η κυβέρνηση ωστόσο έκανε χρήση ενός νομικού τεχνάσματος. Απλά δεν θα διεξαχθούν εκλογές. Έτσι αναγκαστικά το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας θα προχωρήσει στην ακύρωσή τους και η κυβέρνηση θα ορίσει μια νέα ημερομηνία διεξαγωγής.

Το «παραθυράκι» αυτό είναι αποτέλεσμα ενός συμβιβασμού μεταξύ των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού «Δίκαιο και Δικαιοσύνη» και «Συνεννόηση» την παραμονή της ψηφοφορίας της Πέμπτης. Τις μέρες που προηγήθηκαν ο πρόεδρος του συγκυβερνώντος «Συνεννόηση» και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάροσλαβ Γκοβίν απέρριπτε την διεξαγωγή εκλογών σε καιρό πανδημίας. Ως ένδειξη διαμαρτυρίας το κόμμα του αποχώρησε μάλιστα από τη συγκυβέρνηση προκαλώντας ρήγμα στην υπερσυντηρητικό κυβερνητικό συνασπισμό που κυβερνά από το 2015.

Ο Κατσίνσκι θέλει να γίνουν το συντομότερο οι προεδρικές

Από τα μέσα Μαρτίου τόσο πολιτικοί της αντιπολίτευσης όσο και ειδικοί του ΟΑΣΕ εξέφρασαν την αντίθεση τους στη διεξαγωγή εκλογών εν μέσω της κρίσης του κορωνοϊού. Η απόφαση της βουλής, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, υπέρ της διεξαγωγής εκλογών μόνο μέσω επιστολικής ψήφου προκαλεί αντιδράσεις και μεταξύ των συνταγματολόγων στη Πολωνία, διότι σύμφωνα με το Σύνταγμα θα πρέπει να μεσολαβούν τουλάχιστον 6 μήνες από την αλλαγή του εκλογικού νόμου μέχρι τις επόμενες εκλογές. Όμως ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι άσκησε πιέσεις για τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στις 10 Μαΐου διότι ο ο νυν πρόεδρος Αντρέι Ντούντα θεωρούνταν ξεκάθαρο φαβορί, με πολλές πιθανότητες εκλογής ήδη από τον πρώτο γύρο.

Τα πράγματα για τη συγκυβέρνηση στη Βαρσοβία σοβάρεψαν όμως όταν στις αρχές Απριλίου ο αντιπρόεδρος Γιάροσλαβ Γκοβίν άλλαξε στάση και ασπάστηκε τις θέσεις της αντιπολίτευσης κατά της επιστολικής ψήφου εγκαταλείποντας μάλιστα το κυβερνητικό συνασπισμό. Χωρίς τους 18 βουλευτές του κόμματός του ο συνασπισμός «Δικαίου και Δικαιοσύνης» και «Αλληλέγγυα Πολωνία» ενδέχεται να ηττηθεί στις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Σήμερα η συγκυβέρνηση διαθέτει στη βουλή 235 από τις συνολικά 460 έδρες. Χωρίς την στήριξη των βουλευτών του κόμματος «Συνεννόηση» δεν θα είχε εγκριθεί από τη Βουλή η διεξαγωγή εκλογών στις 10 Μαΐου αποκλειστικά με επιστολική ψήφο.

Επιστολική ψήφος χωρίς να γίνεται σεβαστή η αρχή της μυστικότητας;

Είναι βέβαιο ότι οι εκλογές της 10 Μαΐου, που προκηρύχθηκαν, αλλά δεν θα γίνουν, θα ακυρωθούν από το Ανώτατο Δικαστήριο. Μόλις γίνει αυτό η πρόεδρος της κάτω βουλής θα κληθεί να ανακοινώσει νέα ημερομηνία εκλογών, οι οποίες, σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας, θα πρέπει να γίνουν 60 μέρες μετά την προκήρυξή τους. Το κόμμα «Δίκαιο και Δικαιοσύνης» ωστόσο επιδιώκει οι εκλογές να γίνουν τον Ιούνιο.

Για την αντιπολίτευση η διεξαγωγή προεδρικών εκλογών αποκλειστικά μέσω επιστολικής ψήφου, είναι προβληματική, όποτε κι αν γίνει. Θεωρεί ότι δεν γίνεται σεβαστή η αρχή της μυστικότητας από τη στιγμή που οι φάκελοι με τα ψηφοδέλτια προβλέπεται να αναγράφουν προσωπικούς κωδικούς ταυτοποίησης.

Ο πρόεδρος του κόμματος «Συνεννόηση» του Γιάροσλαβ Γκοβίν, ο οποίος μέχρι χθες δεν ήθελε ούτε να ακούει για επιστολική ψήφο, υπερθεματίζει πλέον δηλώνοντας: «Οι προεδρικές θα γίνουν, όπως ακριβώς προτείνει ο υπουργός Υγείας και οι ειδικοί: με επιστολές. Μέσα στην επόμενη διετία δε πρέπει ούτως ή άλλως να διεξαχθούν εκλογές, με τη προσέλευση ψηφοφόρων σε εκλογικά κέντρα, για λόγους υγειονομικής ασφάλειας».

Από τη πλευρά του ο πρόεδρος Αντρέι Ντούντα δηλώνει ικανοποιημένος από τη συμφωνία στους κόλπους του κυβερνητικού συνασπισμού: «Ελπίζω οι προεδρικές εκλογές να γίνουν το συντομότερο με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια για όλους», τόνισε και διαβεβαίωσε τους Πολωνούς ότι μια καλή συνεργασία με τη κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, αποτελεί εγγύηση ότι η χώρα θα παραμείνει σε αναπτυξιακή τροχιά.

Μόνικα Σιράντσκα

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος