Αμερικανικοί αντιδραστήρες στην Ινδία

Μέχρι το τελευταίο λεπτό οι δύο πλευρές διαπραγματεύονταν σκληρά τις λεπτομέρειες. Ακόμη και στη διάρκεια της πτήσης του Μπους προς το Νέο Δελχί ήταν ανοιχτή η τηλεφωνική γραμμή στο προεδρικό αεροσκάφος για τις διαβουλεύσεις των δύο πλευρών, που ολοκληρώθηκαν όταν έφτασε ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος στην ινδική πρωτεύουσα. Η συμφωνία που υπεγράφη σήμερα εμπεδώνει τη στρατηγική συνεργασία Ηνωμένων Πολιτειών και Ινδίας. Η χώρα αποκτά επισήμως πρόσβαση σε δυτική τεχνολογία πυρηνικών αντιδραστήρων, τους οποίους θα προμηθευτεί από την Αμερική.

Τίθεται τέρμα στην απομόνωση της Ινδίας, μετά τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί για την πυρηνική δοκιμή του 1998. Και οι κυρώσεις αίρονται, μολονότι η Ινδία δεν έχει υπογράψει τη «συνθήκη περί μη διασποράς των ατομικών όπλων». Αυτό αποτελεί μοναδικό προηγούμενο. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Μανχομάρ Σινγκ, «η συμφωνία δίνει στην Ινδία την αρμόζουσα θέση στην κατάταξη των πυρηνικών δυνάμεων. Με αυτήν αναγνωρίζεται η ύπαρξη του πυρηνικού μας προγράμματος. Και ταυτόχρονα προσκαλούμαστε να γίνουμε πλήρες μέλος στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας στον τομέα της ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας».

Το ενεργειακό «χαρτί» έπαιξε από την πλευρά του ο Τζωρτζ Μπους, για να αντιμετωπίσει την κριτική που του ασκείται και στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη συμφωνία με την Ινδία, την ώρα μάλιστα που δίνεται η μάχη για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η επέκταση της χρήσης της ατομικής ενέργειας από την Ινδία περιορίζει τη ζήτηση στις διεθνείς αγορές ενέργειας για πετρέλαιο και φυσικό αέριο και αυτό σε τελική ανάλυση είναι προς όφελος των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι το επιχείρημα του Μπους.

Για την υπογραφή της συμφωνίας η Ινδία αναγκάστηκε να κάνει κάποιες υποχωρήσεις στο θέμα των ελέγχων από τους διεθνείς επιθεωρητές και στη διαμάχη για το διαχωρισμό των δραστηριοτήτων σε ειρηνική και στρατιωτική χρήση της ατομικής ενέργειας. Ο Ινδός πρωθυπουργός Σινγκ διευκρινίζει ότι θα υποχωρήσει «σε ελέγχους ασφάλειας μόνο για εκείνες τις εγκαταστάσεις οι οποίες χαρακτηρίζονται ως πολιτικές. Αυτό δεν πρέπει να περιορίσει την αποτρεπτική μας δύναμη, ούτε τις έρευνες και την ανεξάρτητη εξέλιξη του πυρηνικού μας προγράμματος τριών σταδίων».

Πάντως, η συμφωνία Ηνωμένων Πολιτειών- Ινδίας, δεν έχει μόνον οικονομική σημασία, αλλά έχει και τεράστιο πολιτικό συμβολισμό. Στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου οι διμερείς σχέσεις ήταν επίσης ψυχρές, η Ινδία της ομάδας των αδεσμεύτων είχε στραφεί στη βοήθεια από τη Σοβιετική Ένωση, ενώ η διένεξη των πυρηνικών πλέον δυνάμεων Ινδίας-Πακιστάν για το Κασμίρ στα τέλη της δεκαετίας του 90 αποτέλεσαν νέο εμπόδιο. Τώρα όμως η Ινδία αναβαθμίζεται στις προτεραιότητες της Ουάσιγκτον, παίζοντας το ρόλο του αναχώματος και του ‘αντίπαλου δέους’ προς την ανερχόμενη Κίνα.

Επιμέλεια: Γιώργος Παππάς