Ακτινογραφώντας την ελεύθερη πτώση των Σοσιαλδημοκρατών

Μετά την οδυνηρή ήττα της περασμένης Κυριακής στο Μόναχο όπου το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα πέτυχε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά του σε τοπικές εκλογές, οι μέρες της Αντρέα Νάλες στην ηγεσία του κόμματος μοιάζουν να είναι μετρημένες. Πολλοί αναλυτές φαίνεται να συμφωνούν ότι το πολιτικό μέλλον της ίδιας αλλά και του κυβερνητικού συνασπισμού θα εξαρτηθούν εν πολλοίς από τις επικείμενες περιφερειακές εκλογές στο κρατίδιο της Έσσης στις 28 Οκτωβρίου. Σε περίπτωση νέας πανωλεθρίας τόσο η Νάλες όσο και η τέταρτη κυβέρνηση της Μέρκελ ενδέχεται να αποτελέσουν παρελθόν και δη πριν από τα Χριστούγεννα.

Η κομματική βάση του SPD είναι καζάνι που βράζει. Μετά και το βαυαρικό σοκ μεγαλώνει ο αριθμός εκείνων που ζητούν επιτακτικά την αποχώρηση του κόμματος από τα κυβερνητικά έδρανα στο Βερολίνο. Ολοένα και περισσότεροι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η νέα συγκυβέρνηση με τους συντηρητικούς της Μέρκελ οδηγεί το πάλαι ποτέ πολυσυλλεκτικό κόμμα εξουσίας στην πολιτική ανυποληψία. Γι΄ αυτό και προτείνουν την «ηρωική έξοδο» από την κυβέρνηση για να αποφευχθούν τα χειρότερα.

Οι ψηφοφόροι εγκαταλείπουν το SPD

Με το κόμμα να αμφιταλαντεύεται ακόμη και σε ζητήματα που θεωρούνται αναπόσπαστο κομμάτι της σοσιαλδημοκρατικής ατζέντας, όπως η κοινωνική δικαιοσύνη, πολλοί ψηφοφόροι του γυρίζουν την πλάτη καθώς αδυνατούν να αναγνωρίσουν ένα ξεκάθαρο πολιτικό και, κυρίως, κεντροαριστερό προφίλ. Η μετακίνηση των ψηφοφόρων στις τοπικές της Βαυαρίας επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές: 200.000 άνθρωποι που στις εκλογές του 2013 είχαν ψηφίσει SPD προτίμησαν αυτή τη φορά τους Πράσινους, 100.000 τη Χριστιανοκοινωνική Ένωση, 70.000 τους Ελεύθερους Ψηφοφόρους και 30.000 τους εθνολαϊκιστές του AfD. Σε σχέση με τις εκλογές προ πέντε χρόνων, οι Σοσιαλδημοκράτες απώλεσαν ψήφους σε όλες ανεξαιρέτως τις ηλικιακές, μορφωτικές και επαγγελματικές ομάδες.

Η πτώση του SPD δρομολογήθηκε την εποχή του πρώην καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ με αφορμή τη λεγόμενη Ατζέντα 2010. Μολονότι η ευημερία της Γερμανίας στηρίζεται σήμερα σε μεγάλο βαθμό και στις βαθιές αλλά επώδυνες εκείνες μεταρρυθμίσεις -γεγονός που δεν αμφισβητείται σήμερα ούτε από τους πολιτικούς αντιπάλους- το κόμμα δεν κατάφερε ποτέ να τις διαχειριστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αντλήσει πολιτικά οφέλη. Αντιθέτως. Η αποδόμηση του κοινωνικού κράτους απομάκρυνε μεγάλη μερίδα των παραδοσιακών ψηφοφόρων τους οποίους το κόμμα δεν κατάφερε να επαναπατρίσει ποτέ. Έκτοτε το SPD δεν έχει ουσιαστικά συνέλθει και το μεγαλύτερο διάστημα μοιράζεται την εξουσία με τους Χριστιανοδημοκράτες. Οι σοσιαλδημοκράτες επικριτές του μεγάλου συνασπισμού καταλογίζουν στο κόμμα ότι ως μικρότερος κυβερνητικός εταίρος απλώς διαχειρίζεται καταστάσεις, χωρίς να διαμορφώνει και, κυρίως, να υπαγορεύει πολιτικές. Ανεξαρτήτως του αν ευσταθεί ή όχι η κριτική αυτή, γεγονός είναι ότι οι ψηφοφόροι φεύγουν.

Τουλάχιστον σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Διότι σε τοπικό η εικόνα είναι αρκετά διαφορετική. Στις 14 από τις 20 μεγαλύτερες πόλεις οι δήμαρχοι προέρχονται από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Σε τοπικό επίπεδο δηλαδή πολλοί πολίτες εξακολουθούν να εμπιστεύονται την επίλυση των καθημερινών τους προβλημάτων στο SPD. Ενδεχομένως να είναι ένα σημείο που αξίζει μεγαλύτερης προσοχής από τα ηγετικά στελέχη.

Κώστας Συμεωνίδης (dpa)