Αγωνία για την τύχη της αρχαίας Παλμύρας

Το Ισλαμικό Κράτος προελαύνει ανενόχλητο στην έρημο της κεντρικής Συρίας. Πριν από λίγες μέρες προσέγγισε την περιοχή πέριξ της αρχαίας Παλμύρας, κοντά στη συριακή πόλη Χομς. Σύμφωνα με διεθνή μέσα ενημέρωσης κάποιοι από τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους έχουν ήδη οχυρωθεί σε σημείο που απέχει μόλις ένα χιλιόμετρο από τον αρχαιολογικό χώρο, προκαλώντας και πάλι τρόμο στη διεθνή κοινότητα για επανάληψη των βανδαλισμών. Κατά τους τελευταίους μήνες σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι στη Μέση Ανατολή, όπως η Νιβευή και το Καλάχ στο βόρειο Ιράκ, καταστράφηκαν ολοσχερώς προκαλώντας σοκ.

«Ανησυχούμε πολύ», ανέφερε η γενική διευθύντρια της UNESCO Ιρίνα Μπόκοβα σε έκτακτη συνέντευξη τύπου που παραχώρησε από τη Βηρυτό (15.05) σχετικά με την Παλμύρα. Η Παλμύρα, μια όαση στην καρδιά της ερήμου, ήταν ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της Μέσης Ανατολής κατά την αρχαιότητα, με μια ιστορία που ξεπερνά τα 4000 χρόνια. Η αρχαία πόλη, όμως, γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες, αποτελώντας τον βασικό διαμετακομιστικό κόμβο που ένωνε τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με την Περσία και την Άπω Ανατολή. Το 1980 η UNESCO ανακήρυξε τον αρχαιολογικό χώρο της Παλμύρας Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ενώ τα επιβλητικά μνημεία της, όπως η διάσημη αψίδα του θριάμβου και οι περίτεχνοι ναοί σε ελληνορωμαϊκή τεχνοτροπία, αποτελούν σημαντικό πόλο έλξης τουριστών.

Σήμερα στη γύρω περιοχή ζουν ως επί το πλείστον Σουνίτες, ενώ η οικονομία της στηρίζεται κατ´ αποκλειστικότητα στην τουριστική αξιοποίηση του αρχαιολογικού πλούτου.

Μνημεία στο έλεος του θρησκευτικού φανατισμού

«Παρακολουθούμε πολύ στενά την κατάσταση, διότι πρόκειται για μια αρχαία πόλη μεγάλης ιστορικής σημασίας και είναι υποχρέωση όλων των εμπλεκόμενων μερών να την προστατεύσουμε», ανέφερε η επικεφαλής της UNESCO. Η Ιρίνα Μπόκοβα τόνισε ότι είναι επιτακτική ανάγκη να εκλείψει ο «ο εξτρεμισμός, αυτή η στρατηγική εξάλειψης της συλλογικής μνήμης», αναφερόμενη στους πρωτοφανείς βανδαλισμούς μνημείων από το Ισλαμικό Κράτος. Από την άλλη πλευρά, εκπρόσωποι της εξόριστης συριακής αντιπολίτευσης στη Βηρυτό καταδίκασαν τις καταστροφές αρχαιοτήτων από τους τζιχαντιστές κάνοντας λόγο για ένα «έγκλημα κατά του παγκόσμιου πολιτισμού».

Στο μεταξύ, όπως επισήμανε στην ίδια συνέντευξη τύπου ο Ραμί Αμπντέλ Ραμάν, διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Συρία – με έδρα τη Μ. Βρετανία – o καθεστωτικός συριακός στρατός βομβαρδίζει τις τελευταίες μέρες την ίδια περιοχή από αέρος, ενώ αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των νεκρών. Ωστόσο, ο κυβερνήτης της Χομς διεμήνυσε ότι η «κατάσταση παραμένει υπό έλεγχο».

Η Παλμύρα αναφέρεται στα βιβλία ως «πέρλα της ερήμου» και ως ένας αρχαιολογικός θησαυρός «ανεκτίμητης, οικουμενικής αξίας». Η έκκληση που απηύθυνε η UNESCO από τη Βηρυτό προς τη διεθνή κοινότητα με στόχο να αποφευχθεί με κάθε τρόπο η καταστροφή των μνημείων της Παλμύρας είχε έναν τόνο δραματικό, πιο δραματικό ίσως από ποτέ άλλοτε.

Δήμητρα Κυρανούδη (DW, dpa)