Ένας συμβολικός θρίαμβος των Ταλιμπάν

Λιγότερα από δύο χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Ομοσπονδιακός Στρατός παρέδωσε την Κουντούζ στις αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας. Σήμερα οι Ταλιμπάν υψώνουν τις σημαίες τους στην κεντρική πλατεία της πόλης στα βόρεια του Αφγανιστάν. Μια εικόνα, η συμβολική δύναμη της οποίας δύσκολα παραβλέπεται: δείχνει την αποτυχία της Δύσης στην οροσειρά του Ινδοκούς. Γιατί η Κουντούζ ήταν η βιτρίνα της γερμανικής αναπτυξιακής βοήθειας υπό στρατιωτική αιγίδα. Τώρα θριαμβεύουν εκεί εκ νέου οι Ταλιμπάν.

Το γεγονός στέλνει επίσης μήνυμα προς την αφγανική κυβέρνηση: είναι η πρώτη φορά από την πτώση του καθεστώτος των Ταλιμπάν –συνέπεια των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001– που οι Ταλιμπάν κατορθώνουν να καταλάβουν μια επαρχιακή πρωτεύουσα. Κι αποτελεί ξεκάθαρο οιωνό προς τους πρώην Ταλιμπάν, οι οποίοι πολεμούν κάτω απ' τη σημαία του Ισλαμικού Κράτους, κυρίως στα πακιστανικά σύνορα: Κοιτάξτε, είμαστε ακόμη εδώ και δεν παίζουμε δευτερεύοντα ρόλο στο έργο των ισλαμικών τρομοκρατικών οργανώσεων – παρ' όλη την υστερία με το Ισλαμικό Κράτος.

Αυτός ο τριπλός συμβολισμός είναι καλά υπολογισμένος, καθώς οι Ταλιμπάν δεν ελπίζουν στα σοβαρά ότι θα κρατήσουν για πολύ την πόλη. Σημαντικό είναι η Κουντούζ κι από οικονομική άποψη. Η πόλη βρίσκεται πλάι στον μοναδικό εμπορικό δρόμο του Αφγανιστάν, ο οποίος συνδέει τη χώρα με την κεντρική Ασία και τα λιμάνια του Πακιστάν. Η Καμπούλ θα κάνει τα πάντα για να επανακτήσει την πόλη. Πόση βοήθεια θα χρειαστεί απ' τη Δύση παραμένει προς το παρόν άγνωστο.

Κι η Ευρώπη πιέζεται

Η στοχευμένη αυτή ενέργεια κινείται και προς άλλη κατεύθυνση. Ο νέος ηγέτης των Ταλιμπάν μουλάς Μανσούρ θέλει ν' αποδείξει ότι ακολουθεί τα βήματα του θρυλικού προκατόχου του μουλά Ομάρ. Αλλιώς θα χάσει την αξιοπιστία του. Την ίδια στιγμή θέλει να δείξει στην Καμπούλ ότι θα πρέπει να τον λάβει υπόψη της ως εταίρο για την επίτευξη ειρήνης. Κι αυτό αντίθετα προς τη ρητορική του πολέμου, την οποία δε γίνεται οι Ταλιμπάν να εγκαταλείψουν, εάν επιθυμούν να παίξουν μακροπρόθεσμα κάποιο ρόλο σ' έναν πόλεμο που δε γίνεται να κερδίσει καμία πλευρά μόνη της.

Τι σημαίνει αυτό για τους Αφγανούς, οι οποίοι εδώ και δεκατρία χρόνια βιώνουν μια σχετική ειρήνη, μπορεί να το δει κανείς στον αυξανόμενο αριθμό Αφγανών προσφύγων που συνωστίζονται στα σύνορα της Ευρώπης. Πιθανώς η εικόνα της σημαίας των Ταλιμπάν στο κέντρο της Κουντούζ να κρύβει και μια περαιτέρω συμβολική δύναμη, που δεν έχουν προβλέψει οι Ταλιμπάν: πιέζει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ν' αναγνωρίσουν στους Αφγανούς ένα αντίστοιχο προσφυγικό στάτους όπως εκείνο των Σύρων ή των Ιρακινών. Μια ισχυρή απαίτηση για τη Γερμανία κυρίως, στην οποία προσέβλεπαν ανέκαθεν οι Αφγανοί.

Φλόριαν Βάιγκαντ