UNHCR: «Να δούμε τα αίτια του ναυαγίου στην Πύλο»

Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης επιμένουν στις πιθανές ευθύνες του Λιμενικού Σώματος για το τραγικό ναυάγιο, με εκατοντάδες νεκρούς, στα ανοιχτά της Πύλου. Ρεπορτάζ του πρώτου καναλιού της δημόσιας τηλεόρασης /ARD) δίνει μικρόφωνο σε συγγενή θύματος που ζει στη Γερμανία. Λέει ότι έχασε στο ναυάγιο έναν ξαδερφό του, του οποίου μάλιστα η σύζυγος είναι έγκυος, και απειλεί με μηνύσεις. Το ρεπορτάζ παραθέτει και την απάντηση του Λιμενικού Σώματος, που αντικρούει τις κατηγορίες και αντιτείνει ότι οι ίδιοι οι επιβαίνοντες στο μοιραίο αλιευτικό έκοψαν το σχοινί της διάσωσης, που τους είχε προσφερθεί.

Αφορμή (αλλά όχι και ο μοναδικός λόγος) για μία συνέντευξη με τον επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) Φιλίππο Γκράντι. Απαντώντας στο ερώτημα, μήπως θα ήταν σκόπιμο οι έρευνες για το ναυάγιο της Πύλου να γίνουν από ανεξάρτητους ερευνητές και όχι από τις ίδιες τις ελληνικές αρχές, ο Ιταλός διπλωμάτης επισημαίνει: «Η Ελλάδα διαθέτει μηχανισμούς για μία τέτοια έρευνα, οι οποίοι ελπίζω ότι είναι ανεξάρτητοι. Αλλά εξίσου σημαντικό είναι να δούμε τα αίτια γι αυτή την καταστροφή. Να δούμε τα σημαντικά θέματα, τις αποστολές διάσωσης στη θάλασσα, αλλά και τα αίτια των προσφυγικών ροών. Αυτό είναι που επείγει τώρα».

Αρκεί ο συμβιβασμός της ΕΕ για το προσφυγικό;

Βελτίωση της κατάστασης υπόσχεται η ΕΕ με την πρόσφατη συμφωνία για το προσφυγικό (την οποία πάντως εξακολουθεί να τορπιλίζει ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν και όχι μόνο). Μεταξύ άλλων προβλέπονται διαδικασίες-εξπρές για όσους αιτούντες άσυλο είναι προφανές ότι δεν δικαιούνται «διεθνή προστασία», αλλά και ένας μηχανισμός λίγο πολύ υποχρεωτικού διαμοιρασμού των προσφύγων στα κράτη-μέλη. Αρκούν όμως αυτά για να σταματήσουν οι αφίξεις;

«Δεν ξέρω» λέει ο Φιλίππο Γκράντι. «Αυτά τα ζητήματα δεν επιλύονται με ένα μοναδικό μέτρο, αλλά με έναν συνδυασμό μέτρων. Το νομοθετικό πακέτο της ΕΕ περιέχει πολλά και διαφορετικά μέτρα, πολλά από αυτά στη σωστή κατεύθυνση. Θα βελτιώσει την κατάσταση, διότι υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να αναζητήσουν κοινές λύσεις, όχι να δραστηριοποιείται ο καθένας μόνος του, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα. Αυτό ήταν και το κύριο πρόβλημα...»

Δύσκολη η συνεννόηση με τις χώρες προέλευσης

Ωστόσο, ακόμη και αν λειτουργήσει αποτελεσματικά το σκέλος του νομοθετικού πακέτου που αφορά τον διαμοιρασμό των προσφύγων εντός ΕΕ, παραμένει το ερώτημα τί γίνεται με εκείνους που δεν γίνονται δεκτοί, άρα θα πρέπει να επιστρέψουν στις χώρες προέλευσης, οι οποίες όμως πολλές φορές δεν τους δέχονται πίσω. Εύκολη λύση δεν υπάρχει, επισημαίνει ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών.

«Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση», αναφέρει χαρακτηριστικά. «Ιδανικά οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει να επιστρέφουν στην πατρίδα τους, αλλά τί γίνεται όταν η πατρίδα τους δεν τους θέλει; Μήπως υπάρχουν άλλες χώρες, που θέλουν να τους δεχθούν; Εδώ χρειάζεται μία συζήτηση, στην οποία πρέπει να συμμετάσχουν όχι μόνο οι ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και οι χώρες εκείνες, από τις οποίες διέρχονται οι προσφυγικές οδοί».

Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες επισημαίνει στην ARD ότι ήδη σήμερα προβλέπονται οργανωμένα προγράμματα για επαναπατρισμό και επανένταξη στις χώρες προέλευσης. Όμως «τα προγράμματα αυτά πρέπει να βελτιωθούν, να έχουν πιο ξεκάθαρες προϋποθέσεις και κυρίως να προσφέρουν στους ενδιαφερόμενους ένα κίνητρο, ένα χειροπιαστό πλεονέκτημα για την επιστροφή τους...» 

(ARD, dpa)