Oι «νόμιμες διεγερτικές ουσίες» στο στόχαστρο

Είθισται να αποκαλούνται «νόμιμες διεγερτικές ουσίες» ή αγγλιστί «legal highs». Πρόκειται για συνθετικές ως επί το πλείστον χημικές ουσίες, οι οποίες κυκλοφορούν νομίμως στην αγορά και στο διαδίκτυο με διάφορες μορφές και ονομασίες. «Μείγμα βοτάνων», «άλατα για μπάνιο», «αποσμητικό χώρου» είναι μερικές από τις μορφές με τις οποίες μπορεί κανείς να βρει στην αγορά επικίνδυνες ουσίες, υποκατάστατα ινδικής κάνναβης με άλλα διεγερτικά συστατικά. Μέχρι σήμερα οι αρνητικές επιπτώσεις των εν λόγω σκευασμάτων είχαν υποτιμηθεί ή μάλλον δεν είχαν εκτιμηθεί στη σωστή τους έκταση.

Mια δίκη άνοιξε τη δημόσια συζήτηση

Στη Γερμανία το θέμα ήρθε στην επικαιρότητα μέσα από μια δικαστική διαμάχη. Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο με απόφαση που εξέδωσε στις αρχές του 2015 είχε θέσει όρια στο εμπόριο και την κατανάλωση των «legal highs». Για τον Μπερντ Βέρσε από το Κέντρο Ερευνών Ναρκωτικών Ουσιών της Φραγκφούρτης η συγκεκριμένη δικαστική απόφαση κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο η ιδιαιτερότητά της έγκειται στο ότι αφορά μόνο μια συγκεκριμένη περίπτωση. Το επίμαχο σκεύασμα κατασκευαστή από τη Βαυαρία περιείχε, μεταξύ άλλων, μια ουσία που απαγορεύεται βάσει του ομοσπονδιακού νόμου περί ναρκωτικών ουσιών. Η εμπορία της σταμάτησε έκτοτε, διότι δεν μπορούσε να πωλείται νόμιμα σαν «μείγμα αρωματικών βοτάνων». Ωστόσο η απόφαση αφήνει ανοιχτά κάποια θέματα διότι επιτρέπει τη χρήση άλλων αμφιλεγόμενων ουσιών, που δεν απαγορεύονται ρητά από τον ίδιο νόμο. Σύμφωνα με ειδικούς το γεγονός αυτό προκαλεί σύγχυση, διότι πράγματι πολλές από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται από κατασκευαστές αντίστοιχων προϊόντων δεν απαγορεύονται από ρητή διάταξη νόμου.

Έννοια ανοιχτή σε πολλαπλές ερμηνείες

Μέχρι σήμερα η έννοια των νόμιμων διεγερτικών ουσιών χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια μεγάλη γκάμα ουσιών, οι οποίες δεν συγκαταλέγονται στη λίστα του ομοσπονδιακού νόμου περί ναρκωτικών ουσιών. Μεταξύ αυτών βρίσκει κανείς φυτικά εκχυλίσματα μέχρι συνθετικές ύλες, οι οποίες όμως αν αναμειχθούν με άλλες, οδηγούν στην παρασκευή ναρκωτικών ουσιών, για παράδειγμα υποκατάστων κάνναβης, έκστασης ή speed. Σύμφωνα με τον Βέρσε σε πολλές περιπτώσεις τα νέα σκευάσματα μπορεί να έχουν πολύ σημαντικές παρενέργειες, όπως η ουσία τετραϋδροκανναβινόλη (THC), η οποία προκαλεί μυϊκές συσπάσεις, ακόμη και καρδιακά επεισόδια.

Η αλήθεια είναι ότι το πεδίο αυτό έχει μείνει μέχρι σήμερα εκτός νομικής ρύθμισης κι έτσι πολλές παράνομες δραστηριότητες συνεχίζονται, χωρίς τον φόβο ποινικών κυρώσεων. Σύμφωνα πάντως με δημοσιεύματα στον γερμανικό τύπο τις τελευταίες μέρες, η γερμανική κυβέρνηση έχει στα σκαριά νομοσχέδιο που προβλέπει την απαγόρευση πολλών από τις επίμαχες ουσίες. Προβλέπονται μάλιστα και αυστηρές ποινές στερητικές τις ελευθερίας, με απειλή κάθειρξης έως και δέκα χρόνων.

Δήμητρα Κυρανούδη (DW)