O Mάο, η Βόννη και η ελεύθερη οικονομία

Από τη μια πλευρά η μικρή, κατακερματισμένη από τα επακόλουθα του εθνικοσοσιαλισμού και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Δυτική Γερμανία, η οποία προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί θεσμικά στη βάση μιας στέρεης οικονομίας. Από την άλλη πλευρά η αχανής Κίνα, με ένα ιδιόρρυθμο μονοκομματικό, στρατοκρατικό πολιτικό σύστημα. Κανείς άλλος στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο δεν διέβλεπε το σημείο σύγκλισής τους, εκτός από αυτές τις δύο.

Εκκινώντας από τη βάση της διπλωματικής προσέγγισης με κέντρο βάρους την οικονομική ανάπτυξη και τη συνεργασία στο επίπεδο των εξαγωγών, οι δύο χώρες αποτελούν σήμερα δύο καλούς εμπορικούς εταίρους. Αυτές τις μέρες ο Γερμανός υπουργός Eξωτερικών Γκίντο Βεστερβέλε πραγματοποιεί επίσκεψη στην Κίνα, δίνοντας βάρος και στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, σημείο αιχμής που συχνά επισκιάζει τις αγαστές κατά τα λοιπά οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών.

Προτεραιότητα η οικονομία

Περί τα τέλη του περασμένου Αυγούστου σύσσωμο σχεδόν το Υπουργικό Συμβούλιο της γερμανικής κυβέρνησης ταξίδεψε στο Πεκίνο για συνομιλίες και επαφές. Ένα χρόνο πριν είχε επισκεφθεί ήδη το Βερολίνο ο Κινέζος πρόεδρος Χου Zιντάο με 13 υπουργούς του. Ήδη από το 2004 είναι σε εξέλιξη ένα γερμανο-κινεζικό πρόγραμμα «στρατηγικής συνεργασίας με παγκόσμια ευθύνη», όπως ονομάζεται.

30 τακτικές συναντήσεις πολιτικών φορέων, εκπροσώπων της βιομηχανίας και εμπειρογνωμόνων, πάνω από 500 πανεπιστημιακά προγράμματα και πλήθος αδελφοποιήσεις πόλεων, ο μέχρι τώρα απολογισμός. Πρόκειται για μια πολυεπίπεδη συνεργασία, η οποία έχει φυσικά και την αποτίμηση της σε χρήμα: 140 δισεκ. ευρώ. Σε αυτό τον αριθμό ανήλθε ο τζίρος των δύο χωρών στον εξαγωγικό τομέα μόνο το 2011.

Εν αρχή ην ο ψυχρός πόλεμος

Εν έτει 1957 συνάπτεται για πρώτη φορά μια περιορισμένης εμβέλειας συμφωνία με το Κομμουνιστικό Καθεστώς του Πεκίνου. Στην πραγματικότητα επρόκειτο μόνο για μια εξαιρετικά συγκεκριμένη εμπορική συμφωνία με συγκεκριμένες μόνο γερμανικές βιομηχανίες της εποχής. Το κλίμα στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή άλλωστε δεν ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκό, στη σκιά μάλιστα του Ψυχρού Πολέμου.

Τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν μια διαφορετική τροπή το 1972, όταν ο τότε πρόεδρος των Η.Π.Α Ρίτσαρντ Νίξον μαζί με το υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης Χένρι Κίσινγκερ επισκέφθηκαν το Πεκίνο του Μάο Τσε Τουνγκ. Η λογική τους ήταν στο πλαίσιο «ο εχθρός του εχθρού μου, είναι φίλος μου», κι έτσι κάπως προσπάθησαν αν ανοίξουν ένα συμμαχικό μέτωπο με την Κίνα κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Και ο τότε πρέσβης της Δυτικής Γερμανίας στο Γουανγκτσού παρευρέθηκε στη σημαντική εκείνη συνάντηση που έμελλε να έχει στρατηγική σημασία για την μετατόπιση των ψυχροπολεμικών πολιτικών συσχετισμών.

Από την πλατεία Τιενανμέν στη Βόννη

Λίγο αργότερα, το 1972, το καθεστώς του Μάο έστειλε στην τότε πρωτεύουσα της Δυτικής Γερμανίας, Βόννη, ως «ανεπίσημο» εντεταλμένο του τον ανταποκριτή και δημοσιογράφο Γουάνγκ Σου για να διερευνήσει τις δυνατότητες σύναψης ευρύτερων διπλωματικών σχέσεων. Η διμερής συμφωνία με τον τότε υπουργό Εξωτερικών Βάλτερ ήρθε γρήγορα. Στις 11 Οκτωβρίου του 1972 επισημοποιήθηκαν τελικά οι επαφές, με κορύφωση την υπογραφή της πρώτης σημαντικής εμπορικής συμφωνίας μεταξύ Κίνας και Γερμανίας. Ωστόσο, ο όγκος των οικονομικών συναλλαγών κινήθηκε αρχικά σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το 1973 η αξία των εμπορευμάτων που είχαν διακινηθεί ανήλθε μόλις στο ένα εκατομμύριο γερμανικά μάρκα.

Από τότε τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην. Τόσο σε επίπεδο παγκόσμιων πολιτικών και πολιτειακών μεταβολών όσο και σε επίπεδο ριζικών οικονομικών ανακατατάξεων. Η Γερμανία είναι σήμερα ο βασικός εμπορικός εταίρος της Κίνας στην Ευρώπη. Η Κίνα από την άλλη είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εισαγωγέας γερμανικών προϊόντων, και ο δεύτερος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας εκτός Ευρώπης.

Μatthias Hein / Δήμητρα Κυρανούδη

Yπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης