H ρύπανση έχει κόστος

Το Λονδίνο τυλιγμένο την ομίχλη; Φουγάρα που καπνίζουν στην περιοχή του Ρουρ; Όλα αυτά αποτελούν πλέον παρελθόν. Οι εκπομπές ρύπων μειώνονται συνεχώς τις τελευταίες δεκαετίες, με αποτέλεσμα την βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην Ευρώπη. Ωστόσο τα προβλήματα παραμένουν. Έρευνα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (EΕA) δείχνει ότι η συγκέντρωση ρύπων είναι τόσο μεγάλη, που εξακολουθεί να απειλεί την υγεία του πληθυσμού. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος έβαλε στο μικροσκόπιο 14.000 βιομηχανικές εγκαταστάσεις, μονάδες παραγωγής ενέργειας και μεγάλες αγροτικές μονάδες για να υπολογίσει το οικονομικό κόστος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Για το 2012 κατέληξε σε ένα ποσό μεταξύ 59 και 189 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η μεγάλη διαφορά στο κόστος οφείλεται σε διαφορετικά μοντέλα υπολογισμού της οικονομικής ζημίας, τα οποία λαμβάνουν υπόψη υποκειμενικά στοιχεία για την αξιολόγηση. Ιδίως σε μητροπόλεις, όπου ζει το μεγαλύτερο ποσοστό του ευρωπαϊκού πληθυσμού, παραβιάζονται πολύ συχνά τα όρια όζοντος, διοξειδίου του αζώτου, καθώς και της συγκέντρωσης μικροσωματιδίων. «Το τρομακτικό είναι ότι το 50% της οικονομικής ζημιάς προκαλείται από μόλις 1% των βιομηχανικών μονάδων», λέει ο διευθυντής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος Χανς Μπρίνιξ. Το δεύτερο συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι από τους 30 μεγαλύτερους ρυπαντές της ατμόσφαιρας οι 26 είναι μονάδες παραγωγής ρεύματος, που λειτουργούν με άνθρακα. Εντοπίζονται κυρίως στη Γερμανία, την Πολωνία, την Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Ιδιαίτερα ρυπογόνες είναι και οι μονάδες χάλυβα και χημικής βιομηχανίας.

Ζητούμενο μια νέα περιβαλλοντική πολιτική

Στο πλαίσιο της έρευνας η ΕΕΑ κατέγραψε τις εκπομπές ρύπων, αλλά και τις επιπτώσεις τους σε διάστημα 5 ετών. Στην περίοδο 2008-2012 το κόστος ανήλθε από 329 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι τα 1,05 τρισεκατομμύρια. Στις κατοικημένες περιοχές γύρω από τις βιομηχανικές μονάδες καταγράφηκαν οι θάνατοι, το κόστος καρδιακών ή αναπνευστικών παθήσεων, καθώς και οι φθορές σε κτίρια.

«Μέρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων θα μπορούσε να διατεθεί σε βιομηχανικές και αγροτικές μονάδες για να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων. Μέχρι στιγμής όμως η ΕΕ δεν κάνει και πολλά πράγματα», τονίζει ο Αρνε Φέλερ από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος. Άγνωστο αν κάποτε στο μέλλον οι Βρυξέλλες αλλάξουν πολιτική. Πάντως η νέα Κομισιόν υπό τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ συζητά το ενδεχόμενο να επανεξετάσει τις ισχύουσες περιβαλλοντικές ρυθμίσεις που έχουν ως γνώμονα την ανταγωνιστικότητα και όχι την προστασία του περιβάλλοντος. Οι δέκα κορυφαίες περιβαλλοντικές ομοσπονδίες έχουν ζητήσει συνάντηση με τον πρόεδρο της Κομισιόν, έτσι ώστε να έχουν και εκείνες λόγο και ρόλο στην διαμόρφωση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής. Ελπίζουν πως η έρευνα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος θα καταφέρει να πείσει τα μέλη της Κομισιόν ότι μια αλλαγή πορείας είναι επιβεβλημένη.

Karin Jäger / Στέφανος Γεωργακόπουλος