H Eλλάδα και το μέλλον της ευρωζώνης

Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ φαίνεται να έχουν ένα κοινό μότο για το επόμενο διάστημα: «Κρατάμε τη μπάλα χαμηλά!». Μολονότι στην Ελλάδα εξακολουθούν να ακούγονται φωνές υπέρ της συνέχισης της διαπραγμάτευσης των όρων δανειοδότησης της χώρας ακόμη και μετά τις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου, οι ευρωπαίοι εταίροι φαίνεται να έχουν αντίθετη γνώμη. «Δεν έχουμε κανένα σχέδιο Β» απάντηση εμφατικά ο υπ. Οικονομικών του Λουξεμβούργου Πιερ Γκραμένια, στο ερώτημα εάν η ευρωζώνη είναι έτοιμη για ένα νέο κύκλο διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα.

Επείγει η τήρηση των συμφωνηθέντων

Ο Αλέξης Τσίπρας, που διεκδικεί εκ νέου την πρωθυπουργία με τον διασπασμένο ΣΥΡΙΖΑ, είχε πει ότι η «μάχη» με τους δανειστές θα συνεχιστεί. Μόλις πριν από τέσσερεις εβδομάδες τα κράτη μέλη της ευρωζώνης ενέκριναν το τρίτο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα ύψους 86 δις ευρώ. Κι αυτό μετά από μήνες διαπραγματεύσεων, παλινωδιών και εκατέρωθεν απειλών για έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. «Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η Ελλάδα θα μείνει σε αυτό που έχει ήδη συμφωνηθεί, όταν βέβαια όλη αυτή η γενικευμένη αναστάτωση, ο προεκλογικός αγώνας ολοκληρωθεί», δήλωσε ο αυστριακός υπ. Οικονομικών Χανς Γεργκ Σέλινγκ. Πάντως το κατά πόσο η Ελλάδα τηρεί τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη δανειακή σύμβαση θα κριθεί τον Οκτώβριο. Σύμφωνα με τον Σέλινγκ σε περίπτωση που η αξιολόγηση του Οκτωβρίου αποβεί αρνητική, δεν θα είναι δυνατό να καταβληθεί νέα χρηματοδότηση προς την Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά πιο συγκρατημένος εμφανίστηκε ο επίτροπος Νομισματικών Υποθέσεων, Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος δήλωσε ότι οι Έλληνες μπορούν φυσικά δημοκρατικά και ελεύθερα να αποφασίσουν ποιος θα τους κυβερνήσει. Εμφανίστηκε μάλιστα αισιόδοξος ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα αποβεί υπέρ μιας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, η οποία θα στηρίξει τους όρους της συμφωνίας. «Για αυτό δεν ανησυχώ καθόλου», είπε χαρακτηριστικά.

Βάιντμαν: Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις στην ευρωζώνη

Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ, κάνοντας τον απολογισμό των συνεπειών της διαπραγμάτευσης με την Ελλάδα, έθεσαν επί τάπητος το μείζον θέμα της σταθεροποίησης της ζώνης του ευρώ. Οι επικεφαλής των πέντε βασικών ευρωπαϊκών οργάνων έχουν ήδη υποβάλει εγγράφως τις δικές του προτάσεις. Στόχος είναι μέχρι το 2025 να έχει ολοκληρωθεί η μετάβαση από την ατελή σε μία πλήρη νομισματική και οικονομική ένωση. Μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια άλλες δέκα χώρες αναμένεται να υιοθετήσουν το κοινό νόμισμα, ενώ στο πλαίσιο της υλοποίησης των στόχων αυτών κομβικό σημείο κατέχουν οι αναπτυξιακές πολιτικές με παράλληλη τόνωση της αγοράς εργασίας.

Όπως δήλωσε στη Deutsche Welle από το Λουξεμβούργο o επικεφαλής της Bundesbank Γενς Βάιντμαν το βάρος της ευρωζώνης είναι σημαντικό να πέσει στο ζήτημα της ανάπτυξης. «Πρέπει να συμβάλλουμε σε έναν καλύτερο θεσμικό σχεδιασμό της ευρωζώνης, ώστε το ισχύον πλαίσιο και το εφαρμοστέο δίκαιο να λειτουργήσουν καλύτερα», είπε χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της γερμανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας τα κράτη πρέπει να είναι πλήρως διαχωρισμένα από τις τράπεζες προκειμένου το χρηματοπιστωτικό σύστημα να είναι ενισχυμένο, θέτοντας εκ νέου το θέμα της θεσμοθέτησης ενός πτωχευτικού δικαίου για τα κράτη μέλη της ευρωζώνης.

Προς μια κοινή ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση;

Στο Λουξεμβούργο συζητήθηκε επίσης και το θέμα της κατάστρωσης μια κοινής ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής. Και μονολότι το σενάριο ενός ευρωπαίου υπερ-υπουργού Οικονομικών φαντάζει μακρινό, σε ένα πρώτο στάδιο θα μπορούσαν να τεθούν υπό συζήτηση ορισμένα άλλα σημεία των ευρωπαϊκών συνθηκών που σχετίζονται με την εναρμόνιση των εθνικών οικονομικών πολιτικών. Σύμφωνα πάντως με τον επικεφαλής οικονομολόγο του Ινστιτούτου Bruegel Γκούντραμ Βολφ, που βρέθηκε στο Λουξεμβούργο, «χρειαζόμαστε έναν ευρωπαϊκό θεσμό –μπορείτε να τον πείτε υπ. Οικονομικών – που θα μεριμνά για τη δημοσιονομική πολιτική και στον οποίο οι επιμέρους υπουργοί θα μπορούν να υποβάλουν αιτήματα για την υλοποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής, με γνώμονα το κοινό συμφέρον της ευρωζώνης».

Σύμφωνα με τον ειδικό «η δημοσιονομική πολιτική δεν μπορεί να λειτουργήσει μόνο βάσει κανόνων. Πρέπει να υπάρχει ένας συγκεκριμένος φορέας εξουσίας που θα εκπροσωπεί έμπρακτα τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Πιστεύω ότι η ιδέα ενός ευρωπαίου υπ. Οικονομικών έχει ουσία». Ωστόσο μέχρι να φτάσουμε στο σημείο αυτό, ο δρόμος είναι μεγάλος. Για την ώρα, όπως διαφάνηκε και από το Λουξεμβούργο, πρώτο μέλημα της Κομισιόν αλλά και της Γερμανίας είναι η διασφάλιση των τραπεζικών καταθέσεων και η προστασία των μικροεπενδυτών. Ήδη έχουν θεσπιστεί μέτρα για την κοινή τραπεζική εποπτεία, ενώ από το 2016 αναμένεται να προστεθούν σε αυτά και νέα, αναφορικά με ένα κοινό σύστημα εκκαθάρισης τραπεζών που τελούν υπό καθεστώς πτώχευσης. Στο μεταξύ, στο πλαίσιο των ενεργειών για την ενίσχυση της ασφάλειας στην ευρωζώνη, αναμένεται μέσα Οκτωβρίου και νέα πρόταση οδηγίας από την Κομισιόν για την ασφάλεια των καταθέσεων.

Mπερντ Ρίγκερτ / Δήμητρα Κυρανούδη