FAZ: Έλληνες του Πόντου, «ο ξεχασμένος λαός»

Εκτενές αφιέρωμα στα δεινά που βίωσε ο ποντιακός ελληνισμός στην Τουρκία δημοσιεύει η Frankfurter Allgemeine Zeitung στο πολιτιστικό της ένθετο. Ο γερμανός δημοσιογράφος της εφημερίδας της Φρανκφούρτης ταξίδεψε ο ίδιος στη Μαύρη Θάλασσα, στην αλλοτινή πατρίδα της γιαγιάς του και διηγείται την ιστορία της φυγής της τον Αύγουστο του 1917 από την πόλη Ορντού (σ.σ. παλιά ελληνική ονομασία Κοτύωρα).

Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, «ο εκτοπισμός των Ελλήνων του Πόντου από την Τουρκία είναι ένα ελάχιστα γνωστό κεφάλαιο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου». Ο αρθρογράφος περιγράφει τα γεγονότα του Αυγούστου του 1917, όταν δεκάδες ρωσικά πολεμικά πλοία και ρώσοι στρατιώτες άρχισαν να πολιορκούν την πόλη. Όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος, «γινόταν πόλεμος, η Ρωσία πίεζε την Οθωμανική Αυτοκρατορία στη βορειοανατολική της πλευρά. Θεωρούσε εαυτήν προστάτιδα δύναμη των χριστιανικών μειονοτήτων. Οι τούρκοι στρατιωτικοί αντίθετα υποπτεύονταν τους χριστιανούς ως συνεργούς του εχθρού. Με αυτό το πρόσχημα σφαγιάστηκε και εκτοπίστηκε ολόκληρος ο αρμενικός πληθυσμός των ακτών της Μαύρης Θάλασσας το 1915 – και στην Ορντού. Τα άδεια σπίτια των Αρμενίων ήταν μια προειδοποίηση προς τους Έλληνες: ότι θα ήταν οι επόμενοι». Ο φόβος του ελληνικού πληθυσμού της Ορντού ότι θα έχει την ίδια μοίρα ήταν τόσο μεγάλος, επισημαίνει ο αρθρογράφος, ώστε 2.500 άτομα επιβιβάστηκαν στα ρωσικά πολεμικά πλοία για να διαφύγουν. Όπως σημειώνει, «ο κόσμος πληροφορήθηκε μόλις εννιά μήνες αργότερα τη ρωσική επίθεση και την εκκένωση της πόλης από άτομα της ελληνικής μειονότητας. Οι New York Times έγραψαν για τα γεγονότα τον Απρίλιο του 1918. Το σχετικό άρθρο φιλοξενούσε δηλώσεις κατοίκων της Ορντού που είχαν διαφύγει μέχρι και το Μπρούκλιν».

Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τη συστηματική εξόντωση χριστιανών

Το δημοσίευμα αναφέρεται μεταξύ άλλων στη Συνθήκη της Λωζάννης και την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία, όπως σχολιάζει ο αρθρογράφος, «άφησε βαθιά τραύματα σε όσους επλήγησαν. Οι απόγονοι των εκτοπισμένων Ελλήνων του Πόντου αισθάνονται τον πόνο μέχρι σήμερα».

Η FAZ αναφέρεται σε απελάσεις όσων Ελλήνων Ποντίων δεν είχαν επιβιβαστεί στα ρωσικά πλοία και σε αναγκαστικές πορείες θανάτου προς την ενδοχώρα, που προκάλεσαν τον θάνατο πολλών από ασθένειες και εξάντληση. Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, «ήταν η αρχή αυτού που πολλοί ιστορικοί χαρακτηρίζουν στο μεταξύ γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Ολοένα περισσότεροι Έλληνες εκτοπίζονταν από παράκτιες πόλεις με πορείες θανάτου προς την ενδοχώρα, παραστρατιωτικές ομάδες επιτίθεντο σε ελληνικά χωριά σκοτώνοντας τους κατοίκους τους. (…) Η τουρκική κυβέρνηση αρνείται μέχρι σήμερα να αναγνωρίσει τη συστηματική εξόντωση Αρμενίων, Ελλήνων και άλλων χριστιανών. Το ψήφισμα του γερμανικού κοινοβουλίου το 2016 αναγνωρίζει τη γενοκτονία 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων, αλλά η εκτέλεση των Ελλήνων του Πόντου -εκτιμήσεις κάνουν λόγο για έως και 350.000 ανθρώπους- δεν αναφέρεται ρητά. Γίνεται λόγος (σ.σ. στο ψήφισμα) μόνο για "μέλη άλλων χριστιανικών εθνοτικών ομάδων"».

«Ο Τραμπ παίζει με την παγκόσμια ασφάλεια»

Κυρίαρχο θέμα σχολιασμού στον γερμανικό Τύπο είναι πάντως η επικίνδυνη ρητορική κλιμάκωση μεταξύ ΗΠΑ και Β. Κορέας.

Το γερμανικό περιοδικό Spiegel στην ηλεκτρονική του έκδοση κάνει λόγο «για σόου του Τραμπ» στο ζήτημα της Βόρειας Κορέας και στηλιτεύει τις ενέργειες του αμερικανού προέδρου. Όπως σχολιάζει, «ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν κάποτε διασκεδαστικός», για παράδειγμα ως αστέρας αμερικανικών ριάλιτι σόου, όμως «ως πρόεδρος παίζει με την παγκόσμια ασφάλεια. Σε αυτό δεν υπάρχει πια τίποτα το αστείο».

Ο σχολιαστής διευρύνει το φάσμα της κριτικής του, διακρίνοντας δικτατορικές μεθόδους στον τρόπο άσκησης της εξουσίας από τον αμερικανό πρόεδρο. Όπως γράφει μεταξύ άλλων, «έφτιαξε το δικό του τηλεοπτικό προπαγανδιστικό κανάλι. Μοιράζει ψευδείς δημοσκοπήσεις που τον εμφανίζουν να έχει 32 εκατομμύρια θαυμαστές στο twitter, από τους οποίους σχεδόν οι μισοί είναι διαδικτυακά ρομπότ με μοναδικό στόχο να πολλαπλασιάζουν τα tweets του. Ροκανίζει την ελευθερία του Τύπου, επιχειρεί να αποδυναμώσει το Κογκρέσο και να απονομιμοποιήσει τη δικαιοσύνη».

Η επικίνδυνη ρητορική κλιμάκωση μεταξύ ΗΠΑ και Β. Κορέας είναι το κυρίαρχο θέμα και στην έντυπη έκδοση του γερμανικού περιοδικού, στο εξώφυλλο του οποίου επισημαίνεται ότι «οι θερμοκέφαλοι», Ντόναλντ Τραμπ και Κιμ Γιονγκ Ουν, «ρισκάρουν να οδηγηθούν σε πυρηνικό πόλεμο».

Χωρίς σχέδιο η αμερικανική κυβέρνηση;

Η ιστοσελίδα της εβδομαδιαίας εφημερίδας Die Zeit, σε ανταπόκριση από τη Νέα Υόρκη, ασκεί σφοδρή κριτική στην αμερικανική πολιτική ηγεσία, εκτιμώντας ότι βαδίζει «ανίδεη μέσα σε μια κρίση». Η εφημερίδα του Αμβούργου κατηγορεί την αμερικανική κυβέρνηση για έλλειψη σχεδίου, σχολιάζοντας ότι «λειτουργεί αντιφατικά στη διαμάχη με τη Βόρεια Κορέα και χωρίς εμφανή στρατηγική. Σημαντικά πόστα στο υπουργείο Εξωτερικών είναι κενά και υπάρχει έλλειμμα ανθρώπων με εξειδικευμένες γνώσεις».

Η Süddeutsche Zeitung θεωρεί παράδοξη τη συμπεριφορά του αμερικανού προέδρου και διερωτάται αν ξέρει τι κάνει αναζητώντας τη διένεξη με τη Βόρεια Κορέα. Η εφημερίδα του Μονάχου γράφει ότι παρά τις απειλές που εξαπέλυσε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά της Β. Κορέας, «από τον Λευκό Οίκο οι σύμβουλοι Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας άφησαν να εννοηθεί ότι ο πρόεδρος στην πραγματικότητα δεν εννοεί αυτόν τον τόσο έντονα πολεμικό τόνο. Ο κόσμος μπορεί επομένως να απορεί εάν όντως ο πρόεδρος των ΗΠΑ απείλησε μια άλλη χώρα με επίθεση, ενδεχομένως με πυρηνικά όπλα. Ή εάν ήθελε ίσως να ταρακουνήσει λίγο την Κίνα, την προστάτιδα δύναμη του δικτάτορα στην Πιονγκγιάνγκ. Ή μήπως οι πολεμικές λέξεις που επέλεξε είναι ακόμη μια γκάφα του κραυγαλέου φανφαρόνου Τραμπ».

Η οικονομική εφημερίδα Handelsblatt στην ηλεκτρονική της έκδοση κάνει λόγο για «επιστροφή του φόβου», επισημαίνοντας ότι «η κλιμάκωση της κρίσης ανάμεσα σε Β. Κορέα και ΗΠΑ προκαλεί αναστάτωση στις χρηματαγορές. Μόνο ο δείκτης DAX έχασε πάνω από 300 μονάδες εντός τριών ημερών». Η εφημερίδα του Ντύσελντορφ φιλοξενεί εκτιμήσεις εκπροσώπων του επενδυτικού και χρηματιστηριακού κλάδου, οι οποίοι εκφράζουν την ανησυχία τους για τις τελευταίες εξελίξεις. "Το καλό κλίμα των προηγούμενων τριών εβδομάδων έχει σχεδόν εξαφανιστεί με τη νέα κλιμάκωση στην κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ ΗΠΑ και Β. Κορέας", σχολίασε ο χρηματιστηριακός αναλυτής Γιοάχιμ Γκόλντμπεργκ. Σύμφωνα με τον ίδιο, η διαμάχη υπάρχει μεν εδώ και αρκετό διάστημα, ωστόσο η ρητορική που χρησιμοποιεί τελευταία ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έχει για πολλούς επενδυτές απειλητική διάσταση», γράφει η Handelsblatt.

Άρης Καλτιριμτζής