Eπιστρέφοντας στην ανατολική Γερμανία

Βόλτα στη μικρή πόλη Σπρέμπεργκ της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Η στεγαστική άνθηση που γνωρίζει τελευταία η πάλαι ποτέ φτωχή ανατολικογερμανική πόλη είναι παντού εμφανής. Καινούργιοι δρόμοι και φροντισμένα σπίτια με φρεσκοκουρεμένους κήπους. Ο Ίβο Μπάουμερτ δείχνει με χαρά το δικό του σπίτι αλλά και τα σπίτια των γειτόνων του –γνωρίζονται όλοι μεταξύ τους. Έχουν όλοι ένα κοινό χαρακτηριστικό: Μετά τη Γερμανική Επανένωση είχαν εγκαταλείψει τα πατρικά τους για να αναζητήσουν ένα καλύτερο εργασιακό μέλλον στις οικονομικά ακμάζουσες πόλεις της δυτικής Γερμανίας. Σήμερα όμως όλοι αυτοί έχουν επιστρέψει στο μικρό Σπρέμπεργκ.

Το παράδειγμα του Ίβο και των γειτόνων του δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Ολοένα περισσότεροι Γερμανοί με καταγωγή από την ανατολική Γερμανία αλλά και πολλοί «βέροι» Δυτικογερμανοί επιλέγουν τα τελευταία χρόνια για τόπο μόνιμης κατοικίας πόλεις της ανατολικής Γερμανίας. Πολλοί δήμοι μάλιστα αγωνίζονται για να προσελκύσουν νέους κατοίκους. Ενδεικτικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί πολλές πρωτοβουλίες και δίκτυα που διαφημίζουν τα πλεονεκτήματα της ζωής στη σύγχρονη ανατολική Γερμανία. Για παράδειγμα το σλόγκαν μιας σχετικής καμπάνιας στην περιοχή του Βρανδεμβούργου ήταν το εξής: «Κάνε τη μαμά χαρούμενη! Γύρνα πίσω!» Από την πλευρά του ο δήμος του Χαρτς στο κρατίδιο της Σαξονίας-Άνχαλτ έχει δημιουργήσει ένα γραφείο πληροφόρησης για τους νέους κατοίκους. «Η ζήτηση για τις υπηρεσίες μας αυξάνεται, όπως και ο αριθμός όσων επιστρέφουν» αναφέρει στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων η υπεύθυνη του γραφείου στο Χαρτς, Άνια Ούλριχ.

Πού οφείλεται η επιστροφή;

Η αυξημένη τάση επιστροφής στα πάτρια εδάφη για πολλούς Γερμανούς με καταγωγή από την ανατολική Γερμανία οφείλεται, σύμφωνα με τον Τιμ Λάιμπερτ από Ινστιτούτο Μελέτης των Κρατιδίων Λάιμπνιτς, στη βελτίωση της εικόνας της αγοράς εργασίας στις εν λόγω περιοχές.Ταυτόχρονα πρόκειται για μια επιστροφή στη βάση, στην οικογένεια και τους φίλους. Σύμφωνα με τον Γερμανό ερευνητή ωστόσο η επιστροφή στον τόπο καταγωγής, αν και καταγράφεται έντονα στην ανατολική Γερμανία, ανιχνεύεται ως φαινόμενο και σε περιοχές της Δυτικής Γερμανίας. Σύμφωνα πάντως με τα ερευνητικά δεδομένα που συγκέντρωσε το εν λόγω ινστιτούτο, η περιοχή που εμφανίζει τον μεγαλύτερο αριθμό σχετικών επιστροφών είναι το Άιχσφελντ της Θουριγγίας.

Όπως αναφέρει ο δήμαρχος της μικρής αυτής πόλης Βέρνερ Χένινγκ (CDU) οι λόγοι που ωθούν πολλούς να επιστρέψουν είναι η σύνδεσή τους με το τοπίο, τον πολιτισμό, τη θρησκευτική παράδοση και φυσικά την οικογενειακή τους ιστορία. Μάλιστα, όπως λέει, πολλοί συνεχίζουν να εργάζονται σε κοντινές πόλεις της παλιάς Δυτικής Γερμανίας όπως το Γκέτινγκεν ή το Κάσελ, έχοντας όμως το σπίτι τους στο Άιχσφελντ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό ανεργίας στο Άιχσφελντ ανερχόταν μόλις στο 3,5% τον Ιούνιο.

Σημείο καμπής η Γερμανική Επανένωση

Το Δίκτυο «Επιστροφή στο Βρανδεμβούργο» από την πλευρά του εκτιμά ότι ένας άλλος παράγοντας που ωθεί πολλούς στην επιστροφή στην ανατολική Γερμανία είναι η φροντίδα των ηλικιωμένων γονιών ή η απόκτηση ακίνητης περιουσίας από κάποια κληρονομιά. Το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνει και το γραφείο mv4you από το Μεκλεμβούργο-Πομερανία, σημειώνοντας μάλιστα ότι οι επιστροφές αφορούν κυρίως νέες οικογένειες, για τις οποίες είναι σημαντικό να βρίσκονται κοντά στους γονείς τους. Πόσο μάλλον όταν πλέον έχουν αυξηθεί και οι προσφερόμενες θέσεις εργασίες στα ανατολικογερμανικά κρατίδια.

Τέλος, ένας άλλος παράγοντας που δικαιολογεί, αν όχι επιβάλλει, τη στήριξη της επιστροφής κυρίως νέων στην ανατολική Γερμανία είναι οι δημογραφικές αλλαγές που επήλθαν με τα χρόνια στην περιοχή αυτή. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία πέρυσι για παράδειγμα οι γεννήσεις ήταν λιγότερες από τους θανάτους. Ενδεικτικό είναι επίσης ότι το 1990 ζούσαν στην ανατολική Γερμανία πλην του Βερολίνου 14,7 εκατομ. κάτοικοι, ενώ το 2016 12,6 εκατομ. Από την Γερμανική Επανένωση (1990) και έπειτα η ροή της εσωτερικής μετανάστευσης ήταν σταθερά από την πρώην Ανατολική προς τη Δυτική Γερμανία. Από το 2009 όμως παρατηρείται, βάσει στατιστικών, μια αναστροφή με την εσωτερική μετανάστευση προς δυσμάς να μειώνεται.

Dpa, Άννα Ρίνγκλε, Κρίστιν Κρουτάουτ/ Δ. Κυρανούδη