Eπιστρέφεται πίνακας κλεμμένος από τους ναζί

Πρόκειται αναμφίβολα για τη μεγαλύτερη υπόθεση κλεμμένων έργων μοντέρνας τέχνης από τους ναζί στη μεταπολεμική Γερμανία. Ο συλλέκτης Κορνέλιους Γκούρλιτ, 81 ετών σήμερα, είχε παράνομα στην κατοχή του επί σειρά δεκαετιών πάνω από 1400 έργα τέχνης σπουδαίων καλλιτεχνών, τα περισσότερα εκ των οποίων εικάζεται ότι είχαν κατασχεθεί από τις ναζιστικές αρχές ως έργα «εκφυλισμένης τέχνης». Ο Γκούρλιτ είχε κληρονομήσει πίνακες αμύθητης αξίας από τον πατέρα του, Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ, ο οποίος φέρεται να είχε αγοράσει από ναζί τους συγκεκριμένους πίνακες κατά τις δεκαετίες του 1930 και 1940. Η υπόθεση Γκούρλιτ απασχολεί τις αρχές ήδη από το 2012, αν και η υπόθεση ήρθε στο φως της δημοσιότητας μόλις το Νοέμβριο του 2013, μετά από πληροφορίες που διέρρευσαν στο περιοδικό Focus. Oι έρευνες έκτοτε βρίσκονται σε εξέλιξη, εστιάζοντας στα δύο σπίτια του Γκούρλιτ σε Μόναχο και Ζάλτσμπουργκ.

Στο μεταξύ, μία νέα εξέλιξη έρχεται να προστεθεί στο παζλ της πολύκροτης υπόθεσης. Χθες, Τετάρτη, ο Κορνέλιους Γκούρλιτ συμφώνησε, όπως αναφέρει ο πληρεξούσιος δικηγόρος του, στην επιστροφή ενός πίνακα από την επίμαχη συλλογή στους κληρονόμους του αρχικού ιδιοκτήτη. Πρόκειται για τον πίνακα «Καθισμένη Γυναίκα» (Femme assise) του Ματίς, νόμιμος κάτοχος του οποίου ήταν ο γαλλοεβραίος έμπορος τέχνης του μεσοπολέμου Πολ Ρόζενμπεργκ από το Παρίσι. O πίνακας αναμένεται να περιέλθει στους κληρονόμους του Ρόζεμπεργκ, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται και η γνωστή γαλλίδα δημοσιογράφος Αν Σινκλέρ.

Εν αναμονή και άλλων επιστροφών

Η συναίνεση του Γκούρλιτ να επιστρέψει τον κλεμμένο πίνακα του Ματίς φαίνεται να ανοίγει το δρόμο για την επιστροφή και άλλων έργων της ίδιας συλλογής στους νόμιμους κατόχους ή τους κληρονόμους τους. Η βούληση του Γκούρλιτ, σύμφωνα με το δικηγόρο του Κρίστοφ Έντελ, είναι να επιστραφούν στο εξής όλοι εκείνοι οι πίνακες που θεωρούνται ότι πράγματι αποτελέσαν αντικείμενα κλοπής από τις ναζιστικές αρχές.

Την ίδια ώρα οι συνήγοροι του γερμανού συλλέκτη επιβεβαιώνουν ότι δεκάδες άλλοι σημαντικοί πίνακες μοντέρνας τέχνης που είχαν κλαπεί από τους ναζί, έχουν εντοπιστεί στη δεύτερη κατοικία του Γκούρλιτ στο Ζάλτσμουργκ της Αυστρίας. Δίπλα στα 1.400 έργα τέχνης που αρχικά εντοπίστηκαν στην πρώτη κατοικία του Γκούρλιτ στο Μόναχο, έρχονται τώρα να προστεθούν άλλα 238 – και όχι 60, όπως αρχικά είχε εκτιμηθεί- σημαντικά έργα τέχνης, ανάμεσα στα οποία βρίσκονται 39 ελαιογραφίες και ακουαρέλες των Μονέ, Ρενουάρ, Μανέ, Κουρμπέ, Πιζαρό, Γκογκέν, Σεζάν, Λίμπερμαν, Τουλούζ Λοτρέκ, Νόλντε. Όπως αναφέρουν σήμερα γερμανικά μέσα (Süddeutsche Zeitung, WDR, NDR), από τα πλέον σημαντικά έργα που εντοπίστηκαν στο Ζάλτσμπουργκ και θεωρούνταν μέχρι σήμερα χαμένα είναι η «γέφυρα του Βατερλό» του Μονέ, καθώς και ο «Άνδρας με πίπα» του Ρενουάρ.

Süddeutsche Zeitung / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής