50 χρόνια μετά την Bloody Sunday

Σήμερα αναβιώνουν μνήμες από την πιο μαύρη, ίσως, σελίδα της σύγχρονης ιστορίας του Ηνωμένου Βασιλείου. Ακριβώς 50 χρόνια συμπληρώνονται από την Bloody Sunday. Στις 30 Ιανουαρίου του 1972, στο Λόντοντερι της Βόρειας Ιρλανδίας (ή απλώς Ντέρι για τους Καθολικούς), πολίτες είχαν οργανώσει πορεία διαμαρτυρίας ενάντια στον νόμο που έδινε την δικαιοδοσία στην αστυνομία να φυλακίζει χωρίς δίκη όσους θεωρούσε ότι είχαν εμπλοκή με τον IRA.  

Αν και η πορεία άρχισε ειρηνικά, είχε αιματηρή κατάληξη. Μικρό μέρος των διαδηλωτών επιτέθηκε με πέτρες στον στρατό, που είχε κληθεί από την βορειοϊρλανδική κυβέρνηση να περιφρουρήσει την συγκέντρωση. Τότε το τάγμα αλεξιπτωτιστών του βρετανικού στρατού άνοιξε πυρά κατά πάντων, σκοτώνοντας επί τόπου 13 άοπλους Βορειοιρλανδούς και τραυματίζοντας άλλους 15, με το 14ο θύμα να υποκύπτει στα τραύματά του 4 μήνες μετά...

Οι εκδηλώσεις μνήμης

Από νωρίς το πρωί της Κυριακής χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Λόντοντερι, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που έχουν προγραμματιστεί για την 50η επέτειο. Ιδιαίτερα ανατριχιαστική ήταν η πορεία μνήμης των οικογενειών των θυμάτων, οι οποίες περπάτησαν στους δρόμους όπου οι συγγενείς τους δολοφονήθηκαν. Στις εκδηλώσεις περιλαμβάνεται και το ετήσιο μνημόσυνο, που πραγματοποιείται μπροστά από το μνημείο της Bloody Sunday στην πόλη, όπου αναμένεται να παρευρεθούν εκπρόσωποι του ιρλανδικού Σιν Φέιν, αλλά και ο πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, Μίχελ Μάρτιν.

Ο υποβόσκων διχασμός μεταξύ Αγγλίας – Β. Ιρλανδίας

Αν και θεωρητικά υπάρχει ανακωχή από το 1998, με τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, οι πληγές για πολλούς δεν έχουν ακόμα επουλωθεί. Είναι γεγονός ότι οι Βορειοιρλανδοί είναι ακόμα χωρισμένοι, στους λεγόμενους «Ενωτικούς», δηλαδή εκείνους που θέλουν την παραμονή της χώρας στο Ηνωμένο Βασίλειο, και στους «Αποσχιστές», δηλαδή εκείνους που πιστεύουν στο ανεξάρτητο και ενωμένο έθνος της Ιρλανδίας. Μάλιστα, ο φανατισμός έχει αρχίσει να αναζωπυρώνεται μετά το ζήτημα που προέκυψε από το Μπρέξιτ με το «Πρωτόκολλο της Β. Ιρλανδίας».

Παράλληλα, η βορειοιρλανδική κοινή γνώμη νιώθει αδικημένη, καθώς κανένας δεν έχει τιμωρηθεί για τα γεγονότα του 1972. Χαρακτηριστικό είναι, ότι η αδελφή ενός εκ των θυμάτων δήλωσε ότι «περιμένει έστω και τώρα να δει έναν από τους στρατιώτες να αντιμετωπίζει τη δικαιοσύνη». Όμως αυτό φαίνεται ότι δεν θα συμβεί. Μόλις δυο έρευνες έχουν γίνει για τα γεγονότα. Η πρώτη, που έγινε αμέσως μετά την Bloody Sunday, αθώωσε τον βρετανικό στρατό. Η πιο πρόσφατη έγινε το 2010. Αν και αναγνώρισε ότι δεν υπήρχε λόγος ο βρετανικός στρατός ανοίξει πυρά, οι εισαγγελικές αρχές μετά από εξαετή διαδικασία έκριναν ότι τα στοιχεία δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά από δικαστήριο.

Ο τότε πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον είχε ζητήσει δημόσια συγγνώμη για τις δολοφονίες κάτι που έκανε και ο Μπόρις Τζόνσον. Όμως οι συγγνώμες δεν επαρκούν για να εξομαλύνουν την κατάσταση. Η απουσία του Μπόρις Τζόνσον, αλλά και του πρωθυπουργού της Β.Ιρλανδίας Πολ Γκίβαν, ο οποίος ανήκει στο κόμμα των ενωτικών (DUP) από την σημερινή ημέρα, προκαλούν άσχημες εντυπώσεις.

Σε αυτό το κλίμα, άγνωστοι ύψωσαν λίγες μέρες πριν την επέτειο, σημαίες του τάγματος αλεξιπτωτιστών του βρετανικού στρατού στα περίχωρα του Λόντονερι, προκαλώντας την οργή των οικογενειών των θυμάτων. Ο βρετανικός στρατός έσπευσε να καταδικάσει το γεγονός. Η επίσημη προσέγγιση της βρετανικής κυβέρνησης πάντως είναι να ξεχαστεί το ζήτημα, καθώς έχει εξαγγείλει τη ψήφιση νομοθεσίας που θα χορηγεί αμνηστία για όλα τα εγκλήματα που έγιναν την περίοδο των αναταραχών.

 

Ζωή Κατζαγιαννάκη, Λονδίνο