30 χρόνια από την ιστορική ομιλία Κολ στη Δρέσδη

Το βήμα ήταν αργό σχεδόν χάνονταν μέσα στην μεγάλη πλατεία στο κέντρο της Δρέσδης, ακριβώς μπροστά από τα ερείπια του καθεδρικού ναού που καταστράφηκε το 1945 και έμεινε από τότε να θυμίζει τα δεινά του πολέμου. Χιλιάδες άνθρωποι είχαν πλημμυρίσει την πλατεία κρατώντας γερμανικές σημαίες και φωνάζοντας συνθήματα όπως «Επανένωση, επανένωση» και «Χέλμουτ, Χέλμουτ».

Ήταν 19 Δεκεμβρίου του 1989 όταν ο τότε καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας μετέβαινε για πρώτη φορά από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου στη Δρέσδη. Στην ατζέντα του Χέλμουτ Κολ και της αντιπροσωπείας του βρίσκονταν επαφές με την πολιτική ηγεσία της Ανατολικής Γερμανίας από τις οποίες ωστόσο δεν προέκυψαν απτά αποτελέσματα.

«Μια από τις σημαντικότερες μέρες της ζωής του Κολ»

Το απόγευμα πραγματοποιήθηκε η ιστορική ομιλία Κολ στο κέντρο της πρωτεύουσας της Σαξωνίας. Όπως λέει η χήρα του πρώην καγκελαρίου Μάικ Κολ-Ρίχτερ, «όταν ο κόσμος σε υποδέχεται φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της επανένωσης θα πρέπει να τους απαντήσεις κάτι πολύ συγκεκριμένο, διαφορετικά έχεις αποτύχει ως πολιτικός. Για τον Χέλμουτ Κολ εκείνη η μέρα ήταν μια από τις σημαντικότερες της ζωής του». Προφανώς γι αυτό το λόγο ο καγκελάριος αφού ευχαρίστησε πρώτα τους Ανατολικογερμανούς για την ειρηνική ανατροπή του κομμουνιστικού καθεστώτος, τόνισε ότι σε συνεννόηση με τους ευρωπαίους εταίρους, ο στόχος του παραμένει «αν το επιτρέψουν οι ιστορικές συνθήκες, η επανένωση του γερμανικού έθνους».

Όμως το κλίμα ευφορίας συνοδευόταν και από ερωτηματικά. Η ακτιβίστρια και συνιδρύτρια του ανατολικογερμανικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Ανεμαρί Μίλερ ήταν παρούσα στην ομιλία Κολ στη Δρέσδη. Δηλώνει ωστόσο ότι «εκείνη τη στιγμή σκέφτηκα ότι αν εκφράσω επιφυλάξεις θα με λιντσάρουν. Κανείς δεν ήθελε τότε να συζητήσει κάτι άλλο από την Επανένωση. Ας σημειωθεί ότι η γερμανίδα πολιτικός, όπως και αρκετοί άλλοι Ανατολικογερμανοί, τάσσονταν υπέρ ριζικών δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων σε μια Ανατολική Γερμανία που θα παρέμεινε ανεξάρτητη.

Εντολή για την Επανένωση στον καγκελάριο Κολ

Λίγους μόνο μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 1990, Ανατολική και Δυτική Γερμανία γίνονταν και πάλι ένα. Στις διαπραγματεύσεις για την Επανένωση μεταξύ ανατολικογερμανικής και δυτικογερμανικής κυβέρνησης συμμετείχε και ο Μάρκους Μέκελ, μέλος της πρώτης δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της Ανατολικής Γερμανίας. 30 χρόνια μετά βλέπει επικριτικά τον ρόλο του καγκελαρίου Κολ και δηλώνει: «Επικρατούσε δυστυχώς η αίσθηση ότι εμείς δεν είχαμε ρόλο και λόγο στην διαδικασία Επανένωσης και ότι καθοριστικό ήταν μόνο ότι έκανε ο Χέλμουτ Κολ».

Η Επανένωση έχει αφήσει σε ορισμένους πληγές, οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ακόμα επουλωθεί. Γεγονός πάντως είναι ότι τόσο η ίδια η Επανένωση όσο και η ειρηνική ανατροπή έχουν αποκτήσει διεθνώς ρόλο προτύπου. Και στη Δρέσδη, ο Χέλμουτ Κολ έλαβε στην ουσία από το συγκεντρωμένο πλήθος την εντολή να συνεχίσει στο δρόμο για την Επανένωση των δύο Γερμανιών.

Λέονι φον Χάμερσταϊν

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος